San Pedro Abantoko gudua

San Pedro Abantoko gudua
Bigarren Karlistaldia
Data	1874ko martxoaren 25etik 27/28ra
Lekua	San Pedro Abanto Bizkaia 43°19′20″N 3°5′4″W
Koordenatuak	43°19′20″N 3°05′04″W
Emaitza	Status quo ante bellum
Gudulariak
Karlistak Errepublikarrak
Buruzagiak
Nicolás Ollo † Teodoro Rada † Antonio Lizarraga Castor Andetxaga Antonio López de Letona José María Loma Fernando Primo de Rivera
Indarra
28 batailoi (15.000 soldadu) 48 batailoi (35.000 soldadu)
Galerak
2000-2200 2000-2200

San Pedro Abantoko gudua edo Somorrostroko bigarren gudua Bizkaiko herri hartan Bigarren Karlistaldian egindako gudua izan zen, errepublikar eta karlistek 1874ko martxoaren 25eta 27/28 artean egina.

Gudua

Bilbo karlistek setiatua zenez, 1874ko neguan liberalak hainbat aldiz saiatu ziren setioa hausten. Karlistak, bere aldetik, inguruko mendixkak kontrolpean izatea saiatu ziren, bere matxinadan Bilbo portu nagusitzat izateko. Bien arteko oreka udaberrira arte mantendu zen, noiz alfontsotarren Iparraldeko Armadari Espainiatik zenbait unitate gehitu zitzaizkion. Unitate berri hauen artean Itsas-Infanteriaren lehenengo erregimentua zegoen.

Somorrostro Harana gudu-zelai nagusi bilakatu zen, baina baita Santurtzi eta Sestao ere. Liberalak Janeo mendian, Rigadan eta Barbadun ibaiaren ezkerraldean zeuden. Karlisten gotorlekuak, berriz, Montaño mendian, Murrietan, San Pedro Abanton, Santa Julianan eta La Mina Rubian (Putxeta auzopean) ziren. Bere artilleria Bilbora begira zegoenez, karlistek muinoetan egindako lubakiak baino ez zituzten babesteko. 1874ko martxoaren 25ean, alfontsotarrek Itsas-Infanteriaren lehenengo erregimentua erabili zuten San Pedro Abanton setioa hausteko, espainiar armadaren itsas-infanteriaren lehenengo guduetako bat izan zena. Hala ere, erasoak ez zituen bere helburu guztiak bete eta Bilboko setioa behin-behinekoz baino ez zen hautsi. Alde biek hainbat erori (bakoitzak 2.000 eta 2.200 artean) izan zituzten. Karlisten lerroetan Nicolás Ollo eta Radica jeneralak hil ziren. Martxoaren bukaeran karlistek oraindik bere posizioak mantentzen zituzten eta liberalek apirilaren bukaerara arte ez zuten eraso bortitz bat egitea lortu. Orduan 17.000 lagun erabili zuten eta maiatzaren 2an Bilboko setioa amaitzea lortu zuten.

• 
  Somorrostroko batailen ikuspegia 1874ko martxoaren 25, 26 eta 27an. Eskuinean Montaño mendia ageri da. Ezkerrean Janeo mendia..
• 
  Nicolás Ollo eta Teodoro Rada "Radica" karlista jeneralen heriotzak eragingo zituen granadaren lehertzea. Sanfuentesen (gaur egun Abanto-Zierbenan) gertatu zen, San Pedro Abantoko gudua bukatu eta bi egunera.

Ikus, gainera

• Somorrostroko gudua (1874ko otsaila) edo Somorrostroko lehenengo gudua
• Somorrostroko gudua (1874ko apirila) edo Somorrostroko hirugarren gudua

Bibliografia

• Idoia Estornés Zubizarreta: «Karlismoa eta Karlista Gudak: Bigarren Guda Karlista (1872-1876)», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
• Francisco Hernando: La Campaña Carlista. 1872-1876 Jouby y Roger Editores. Paris. 1877
• Antonio Brea: Campaña del Norte 1873-1876 Biblioteca Popular Carlista. Bartzelona. 1897.
• Reynaldo Brea: Príncipe Heroico y Soldados Leales Biblioteca Popular Carlista. Bartzelona. 1910.
• Cesar Alcalá: La Tercera Guerra Carlista 1872-1876. Ristre. 2003

Kanpo estekak

• Arrate, Jesús, "Paz en la guerra. Escenarios de la batalla. Homenaje a Armando Cruz Llosa", muskiz-liburutegia.org.
• "25 Marzo 1874: Un día de lucha en las "Batallas de Somorrostro"", Hechos, Anécdotas y Relatos de Las Guerras Carlistas, mikelatz.blogspot.com.
• "Somorrostro 1874: Viejas Guerras, Nuevas Tecnologías", Hechos, Anécdotas y Relatos de Las Guerras Carlistas, mikelatz.blogspot.com.
• "C.S.I Somorrostro: Análisis Geoespacial de la Muerte del General Ollo y Radica", Hechos, Anécdotas y Relatos de Las Guerras Carlistas, mikelatz.blogspot.com.

• Datuak: Q8186939

Artikulu hau Bizkaiko historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.