San Petri basilika

San Petri basilika
	Basilica Sancti Petri; Basilica di San Pietro
	Erromako zazpi elizen erromesaldia; Vatikano Hiria
	eta Eraikinaren barnealdea.; Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Vatikano Hiria
Koordenatuak	41°54′08″N 12°27′12″E / 41.90222°N 12.45342°E
Historia eta erabilera
Eraikuntzaren hasiera	1506ko apirilaren 18a
Eskaintzea	1626ko azaroaren 18a
Izenaren jatorria	Petri
Erlijioa	katolizismoa
Elizbarrutia	Erromako elizbarrutia
Izena	Petri
Arkitektura
Arkitektoa	Michelangelo; Giuliano da Sangallo; Donato Bramante; Rafael; Fra Giovanni Giocondo; Antonio da Sangallo (Gaztea); Baldassare Tommaso Peruzzi; Bernardo Rossellino; Giacomo della Porta; Jacopo Barozzi; Pirro Ligorio; Carlo Maderno; Gian Lorenzo Bernini
Materiala(k)	zementua eta haitzurdina
Estiloa	pizkundetar arkitektura; Arkitektura barrokoa
Dimentsioak	136,6 () × 150 () × 220 () m ;
Ondarea
Bisitariak urtean	11.000.000
	Webgune ofiziala

San Petri basilika Vatikano Hiriko eraikin garrantzitsuena da. Katolikoentzat eraikin erlijioso garrantzitsuena da munduan, bai tamainagatik (193 metro luze eta 44.5 metro garai), bai bere esanahiagatik ere.

San Petri ez da katedrala, baina bertan egiten ditu Aita Santuak bere elizkizun garrantzitsuenak. Hala ere, Aita Santuaren katedrala Erromako San Joan Laterangoa da.

Margherita Guarducci arkeologoak 1965ean egindako ikerketen arabera, basilikaren azpiko aldean hilobiratuta dago San Petri, Jesusen apostoluetako esanguratsuenetakoa eta tradizioaren arabera historiako lehen Aita Santu izan zena.

Historia

San Petri basilika mende askotako lanaren emaitza da. San Petri hil eta hilobiratu zuten lekuan egindako lehen oroigarritik hasi eta gaur arte aldaketa ikaragarriak izan ditu.

324. urtean, Konstantino enperadoreak lehen basilika eraikitzeko agindu zuen. XV. mendean basilikak zuen egoera kezkagarriaren aurrean, Aita Santuak botatzea eta berri bat egitea erabaki zuen. Julio II.aren garaian hasi ziren basilika berria egiten, 1506ko apirilaren 18an. 1526an amaitu zen, Paulo V.aren agintaldian, eta aita santu horren izena dago basilikaren sarreran idatzita. Garaiko artista asko aritu ziren lanean hor, besteak beste Bramante, Rafael, Michelangelo, Giacomo della Porta, Gianlorenzo Bernini eta Carlo Maderno.

Bramantek egin zuen basilikaren lehen diseinua, gurutze grekoaren oinplanoaz. Hala ere, lanak hasi berritan hil zen, eta Rafaelek jarraitu zuen lan horretan; honek gurutze latindarraren oinplanoaren arabera eraikitzen jarraitu zuen. Michelangelok berriro gurutze grekoaren oinplanoa hartu zuen, eta berak diseinatu zuen Petriren hilobiaren gainean dagoen kupula erraldoia, Giacomo della Portak haren gauzatzea aurrera eraman zuelarik. Guiseppe Cesarik egin zituen kupula barneko margoak, santuen hierarkia eta Jainkoaren zentraltasuna irudikatuz.

Kupularen oinarrian ondoko esaldi hau dago idatzirik:

«

TU EST PETRUS, ET SUPER HANC PETRAM AEDIFICABO ECCLESIAM MEAM ET TIBI DABO CLAVES REGNI CAELORUM

Zu Pedro zara, eta harri horren gainean eraikiko dut nire Eliza, eta zuri emango dizkizut Zeruetako erreinuko giltzak

»

Gaur egungo diseinuaren egilea Carlo Maderno da, Paulo V.aren garaian ataria diseinatu zuena. Berninik brontzezko baldakinoa eraiki zuen, Urbano VIII.a aita santuaren garaian.

Beste basilika nagusiak

Ikus, gainera

San Petriko baldakinoa

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: San Petri basilika