Sarvadaman Chowla
Sarvadaman Chowla (Londres, Erresuma Batua, 1907ko urriaren 22a - Laramie, Wyoming, AEB, 1995eko abenduaren 10a) indiar matematikaria izan zen.
Londresen jaio bazen ere, Indian igaro zuen haurtzaroa. 21 urte zituela graduatu zen Lahoreko Government Collegen. Doktorego-ikasketak Ingalaterran, Cambridgeko Unibertsitatean, egin zituen, Littlewooden zuzendaritzapean, eta 1931n bukatu zuen.
Indiara itzuli zenean hainbat unibertsitatetan aritu zen matematika-eskolak ematen: Delhiko St Stephen's Collegen, Benaresko Indiar Unibertsitatean, Waltairko Andhra Unibertsitatean eta Lahoreko Punjab Unibertsitateko Gobernu Eskolan. Indiaren independentzia zela eta, Estatu Batuetara joatea erabaki zuen; han Princetongo Ikerketa Aurreratuetako Institutuko irakasle bisitari izan zen, Kansasko Lawrence Unibertsitatean irakasle hautatu zuten arte (1949). Hiru urte geroago, Boulderko Coloradoko Unibertsitatera joan zen, eta han aritu zen 1963 arte. Urte hartan, Pennsylvania Estatuko Unibertsitateko irakasle-ikertzaile postua eskaini zioten, eta 1976 arte aritu zen bertan.
Chowlak ekarpen ugari egin zituen zenbaki-teoriaren eta konbinatoriaren arloan; 1925-1986 bitartean 350 bat artikulu idatzi zituen. Horietan zenbaki-teoria, analisia, zenbaki analitikoen teoria, forma bitar koadratikoak eta klase-zenbakiak, konbinatoria, ekuazio diofantikoak eta hurbilketa diofantikoak eta oinarrizko zenbakien teoria landu zituen. Bestalde, hainbat matematikarirekin batera lan egin zuen, besteak beste Apostol, Artin, Brauer, Davenport, Erdös, Marshall Hall, Hasse, Herstein, Mordell, Pillai, Rao, Selberg, Shimura, Skolem, Todd, Walfisz eta Zassenhaus. Hortaz, Chowlaren zenbait teorema garrantzitsuk haien izenak dituzte; aipagarriak dira Bruck-Chowla-Ryser teorema (1950), Ankeny-Artin-Chowla teorema (1952), Chowla-Mordell teorema (1962) eta Chowla-Selberg formula.
Gainera, Wolstenholmeren teorema ere orokortu zuen, eta Bernoulliren zenbakietan ere ekarpenak egin zituen. Lan horiek zirela-eta, ohore asko jaso zituen; hala, Padma Bhushan saria jaso zuen Indiako Zientzietako Akademia Nazionalaren eskutik (Indian National Science Academy) eta Norvegiako Zientzia eta Letretako Errege Elkarteko kide ere hautatu zuten.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
