Saxonia-Anhalt

Saxonia-Anhalt ; Sachsen-Anhalt
; Bandera	; Armarria
Administrazioa
Herrialdea	Alemania
Hiriburua	Magdeburg
Land burua	Wolfgang Böhmer (CDU)
ISO kodea	DE-ST
Bozak Bundesraten	4 (69tik)
Geografia
Koordenatuak	52°00′N 11°42′E / 52°N 11.7°E
Azalera	20.445 km²
Demografia
Biztanleria	2.194.782 biztanle
Dentsitatea	0.11 bizt/km²
Informazio gehigarria
	https://www.sachsen-anhalt.de/

Saxonia-Anhalt (alemanez Sachsen-Anhalt) Alemaniako hamasei estatu federaletakoa da, batasunaren aurretik Ekialdeko Alemanian zegoena. Egun 2.45 milioi biztanleko populazioa badu ere, 1990ean 2.8 milioi ziren. Hiriburua Magdeburg du baina hiri handiena Halle da oso gutxigatik bada ere.

Geografia

Alemaniako lautadak hartzen du Saxonia-Anhalt estatua. Hego-mendebaldean Harz mendiak ditu eta hego-ekialdean mahasti ederrak eta Halle hiriaren aglomerazioa. Iparraldea (Altmark) ez dago oso populatua, hala ere bertan daude hainbat Hansa hiri.

Elba ibaiak hegoaldetik iparraldera zeharkatzen du estatua.

Historia

Askaniarren jabegoak zatikatu ondoan sortu zen Anhalt (1170 eta 1212). XVI. mendean lautan banatu zen. "Anhalt-Dessau" izeneko printzerria Ipar Alemaniako Konfederazioan sartu zen 1866. urtean, eta Alemaniako Inperioko lurralde bihurtu. 1918an estatu aske bihurtu zen, eta 1990era arte, Alemania Demokratikoaren barnean egon da.

Banaketa administratiboa

Hiru hiri aske eta 11 barrutik osatzen dute Saxonia-Anhalt estatua.

Barrutiak:

Hiri askeak:

Dessau-Roßlau (DE)
Halle (HAL)
Magdeburg (MD)

Hiri nagusiak

Halle (231.874)
Magdeburg (230.140)
Dessau-Roßlau (78.060)
Wittenberg (46,837)
Halberstadt (42,605)
Stendal (42,435)

Politika

2011ko martxoaren 20an hauteskundeak izan ziren Saxonia-Anhalt estatuan eta honako emaitza hauek izan zituzten:

Alderdia	Bozkak	Bozken ehunekoak	Diputatuak
Alemaniako Batasun Demokrata Kristaua (CDU)	322.897	% 32'5	41
Ezkerra (Die Linke)	234.917	% 23'7	29
Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata (SPD)	213.586	% 21'5	26
90 Aliantza/Berdeak	70.906	% 7'1	9

Ekonomia

Ekialdeko Alemanian ekonomiaren motorretako bat izan bazen ere, gaur egun aberastasun mailarik txikiena duen estatua da, bai eta langabezia tasa handienak dituena ere.

Industria kimikoa da Saxonia-Anhalt estatuaren oinarria. Bioteknologia eta Ingeniaritza genetikoari loturiko enpresak ere badaude. Bitterfelden ekoizten ditu Bayerrek Europara exportatzeko egiten diren aspirinak. Hegoaldean ardoa ekoizten den eremu txiki bat dago.

Erlijioa

Saxonia-Anhalteko populazioaren %80ak ez du inolako erlijiorik jarraitzen. % 15an ebanjelikotzat du bere burua eta %3ak katolikotzat.

Gizateriaren Ondarea

UNESCOk Gizateriaren Ondare izendaturiko hainbat hiri ditu:

Eisleben eta Wittenbergeko Luteroren memorialak
Dessauko Bauhaus arte mugimendua
Dessau-Wörlitz lorategia
Quedlinburgeko eliza, gaztelu eta hirigune historikoa

Pertsona ezagunak

Martin Luther (1483-1546), teologoa, Erreforma Protestantearen bultzatzailea.
Otto von Guericke (1602-1686), Magdeburgoko Hemisferioen saiakeraren egilea.
Georg Philipp Telemann (1681-1767), musikagilea eta organista.
Georg Friedrich Händel (1685-1759), musikagilea.
Johann Joachim Winckelmann (1717-1768), arkeologoa.
Johann Wilhelm Ludwig Gleim (1719-1803), poeta.
Friedrich Nietzsche (1844-1900), filosofoa.
Kurt Weill (1900-1950), musikagilea.
Martin Bormann (1900-1945?), politikari nazia.
Hans-Dietrich Genscher (1927- ), politikaria.
Tokio Hotel (2001- ), pop rock taldea.

Iruditegia

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Saxonia-Anhalt