Théophile Gautier

Théophile Gautier
	; Irudi gehiago
Société nationale des beaux-arts (en) lehendakari	;
Société nationale des beaux-arts (en) lehendakari
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jules Pierre Théophile Gautier
Jaiotza	Tarbe, 1811ko abuztuaren 30a
Herrialdea	Frantzia
Bizilekua	Hôtel de Fourcy (en)
Heriotza	Neuilly-sur-Seine, 1872ko urriaren 23a (61 urte) (61 urte)
Hobiratze lekua	Montmartreko hilerria
Familia
Ezkontidea(k)	Ernesta Grisi
Bikotekidea(k)	ikusi Carlotta Grisi (en) ; Ernesta Grisi; Eugénie Fort;
Seme-alabak	ikusi Judith Gautier; Estelle Gautier; Théophile Gautier, fils (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Lycée Charlemagne (en) ; Lycée Louis-le-Grand (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Louis-Édouard Rioult (en)
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, poeta, kazetaria, eleberrigilea, antzerkigilea, libretista, arte-kritikaria, margolaria, literatura-kritikaria, argazkilaria, literatoa, kritikaria eta arte-historialaria
Enplegatzailea(k)	Le Figaro
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko ofiziala ;
Kidetza	Société héliographique (en) ; Jeune-France (en) ; Société nationale des beaux-arts (en)
Mugimendua	erromantizismoa; Parnasianismoa

Théophile Gautier (Tarbe, Frantzia, 1811ko abuztuaren 30a - Neuilly-sur-Seine, Frantzia, 1872ko urriaren 23a) frantsesezko idazlea izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nervalekin eta Borelekin oso gaztetatik izan zituen harremanak; hasieran koadroak egin zituen, baina azkenik idazten hasi zen, eta Victor Hugoren alde egin zuen Hernani deituriko gatazkan (1830). Hala ere, Albertus (1832) poema luzean eta Les Jeunes-France (1833) ipuin-bilduman erromantikoekiko askatasun osoa erakusten du. Mademoiselle de Maupin (1836) eleberriaren sarreran edertasun soila hartu zuen helburu nagusitzat.

Les Grotesques (1844) saiakera-liburuan Luis XIII.a Frantziakoaren garaia goraipatu zuen, eta Le Capitaine Fracasse (1863) eleberrian garai bera deskribatu zuen; Arria Marcella obran (1856) antzinako Ponpeiako bizitza agertzen du; Roman de la momie (1858) liburuan Antzinako Egipto; eta Le Spirite (1866) obran goi-izaerazko ideala azaltzen du. Kontakizun laburretan alderdi fantastikoa lantzen du, Hoffmannen ildotik. Horren adierazgarri garbiena: Avatar (1856) izeneko ipuina. Bere zenbait poema (1845, España) edo musika bihurtu zituen (1852, Émaux et Camées). Poesia parnasianoaren aitzindari izan zen; Baudelairek ere maisutzat hartzen zuen. Ospe handikoak dira Gautierren bidaia-liburuak, Voyage en Espagne (1845) esaterako. Euskal Herrian ere ibili zen, eta liburu hartan deskribatzen du bere ikuspegi berezia.

Obra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mademoiselle de Maupin. Double amour (1835).
L'Eldorado, devenu, très vite, Fortunio (1837-1838).
Militona (1847).
Les Roués innocents (1847).
Les Deux étoiles (1848), ondoren Partie carrée (1851), eta, azkenean, La Belle Jenny (1865).
Jean et Jeannette (1850).
Le Roman de la momie (1858).
Le Capitaine Fracasse (1863).

Gautierrek ere La Croix de Berny (1845) eleberrian hartu zuen parte.

Ipuinak eta narrazioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Narrazioen bildumak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Les Jeunes-France (1833)
Une Larme du diable (1839)
Nouvelles (1845)
La Toison d'or.
Le Roi Candaule.
La Peau de tigre (1852)
Romans et contes (1863)
La Peau de tigre (1866)

Narrazio solteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Avatar (1857).
Jettatura (1857).
Spirite (1866).
Mademoiselle Dafné (1881), hil ondoren argitaratuta.

Lan desberdinak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Voyage en Espagne (bidaldi liburua), 1843.
De la mode, 1858.
Honoré de Balzac (biografia), 1859.
Les Vosges, 1860.
Dessins de Victor Hugo, 1863.
Rapport sur les progrès de la poésie, 1868.
Ménagerie intime, 1869.
La Nature chez elle, 1870.
Tableaux de siège, 1871.
Souvenirs de théâtre, d'art et de critique, 1903.
La Musique, (1857 eta 1869).

Poesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Poésies (1830), ondoren Albertus ou L'Ame et le péché liburuan jasota (1833).
La Comédie de la mort (1838).
Espagna, Poésies complètes liburuan jasota (1845).
Émaux et Camées (1852)

Balleta eta antzerkia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Une larme du diable (1839).
Giselle, ou les Wilis, balleta (1841)
Un voyage en Espagne (1843).
La Péri, balleta (1843).
Le Tricorne enchanté (1845).
La Juive de Constantine (1846), Noël Parfaitekin.
Regardez mais ne touchez pas (1847).
Le Selam (1850) sinforia-oratorioa, Ernest Reyerren musikarekin.
Paquerette, balleta (1851), François Benoistaren musikarekin.
Gemma, balleta (1854), Nicolò Gabrielliren musikarekin.
La Femme de Diomède (1860).

Bidaldien narrazioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tras los montes, gero Le Voyage en Espagne (1843).
Zigzags (1845), gero, Caprices et zigzags (1852).
Italia (1852).
Constantinople (1853).
Quand on voyage (1865), artikuluen bilduma.
Voyage en Russie (1867).
Impressions de Voyage en Suisse (1865).
L'Orient (1877), hil ondoren argitaratuta.
Les Vacances du lundi (1884), artikuluen bilduma, hil ondoren argitaratuta..

Arte eta literatura kritika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Les Grotesques (1843).
Salon de 1847.
Les Beaux-Arts en Europe (1855).
L'Art moderne (1856).
Histoire de l'art dramatique en France depuis vingt-cinq ans (1858).
Honoré de Balzac (1858).
Abécédaire du salon de 1861.
Rapport sur le progrès des Lettres (1868).
Histoire du Romantisme, bukatu gabe (1874).
Portraits contemporains (1874), hil ondoren argitaratuta.
Portraits et souvenirs littéraires (1875), hil ondoren argitaratuta.
Le Musée du Louvre

Literatura erotikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lettre à la Présidente (1850, 1890ean argitaratuta).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Théophile Gautier

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q183713
Multimedia: Théophile Gautier / Q183713