Tiglath-Pileser III.a

Tiglath-Pileser III.a
Irudi gehiago
Asiriako errege Babiloniako errege
Bizitza
Jaiotza	?
Herrialdea	Asiria Babilonia
Heriotza	K.a. 727 ( urte)
Familia
Aita	Adad-nirari III.a
Seme-alabak	ikusi Salmanasar V.a Sargon II.a
Jarduerak
Jarduerak	erregea
Lantokia(k)	Asiria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Mesopotamiako erlijioa

Tiglath-Pileser III.a (akaderaz: Tukultī-Apil-Ešarra), Asiriako errege garrantzitsu bat izan zen K.a. VIII. mendean. K.a. 745etik K.a. 727 arte gobernatu zuen. Historiako komandanterik arrakastatsuenetakotzat hartzen da. Bere konkistek, antzinako asiriarrek ezagutzen zuten munduaren zatirik gehiena hartu zuten.

Kanpaina militarrak

Adad-nirari III.aren semea, bere aurreko hiru erregeak, bere anaiak izan ziren, garrantzi historikorik gabekoak eta hilak izan zirenak. Berehala berrezarri zuen barne ordena, eta bere erregealdiaren lehen urtean abiatu zuen bere lehen espedizio militarra, hegoaldeko aramear eta kaldear tribuen aurka, Babiloniaren osotasuna errespetatuz, bere burua, hiri honen babesletzat baitzuen, baita bertako santutegiena ere.

Hurrengo urtean, Zagrosetako menditar tribuen aurkako operazioak zuzendu zituen. K.a. 743an, Urartuk lagundutako asiriar koalizio bati aurre egin behar izan zion, Arpad setiatuz, matxinadaren sorlekua zena, hiru urtez, erori zen arte, honek, gainontzeko siriar erresumak, zergari bezala mendeko bihurtzea eragin zuelarik.

Behin Siria domeinaturik, mediarren aurka joan zen, abere eta gatibu harrapakin handi bat lortuz, azken hauek, Diyalarantz erbesteratuak izan zirelarik. K.a. 735ean, bere etsai nagusia zen Urartu eraso zuen, zenbait gotorleku bereganatuz, Turushpa hiriburua hartzerik lortu ez zuen arren. Hurrengo urtean, Siriara itzuli zen, Damasko, Samaria, Axkelon eta Gazan zenbait matxinada baretzeko. Judeako Akhaz erregeari laguntzera ere joan zen, Israel eta Damaskok setiatzen zutena, eta, beraz, bi estatuak inbaditu zituen, bertako biztanleak erbesteratuz eta bere babestua zen Hosea Israelgo tronuan ezarriz.

Errege koroa bikoitza

Babiloniari dagokionez, probintzia soilera mugatzera nahi ez zuenez, ezta abenturazaleen eskutan uzterik ere, politika berri bat abiatu zuen, Asiriara, monarkia pertsonal bikoitz baten bidez lotuz. Honela, Babiloniako errege aldarrikatu zen K.a. 728an, Pulu izenarekin, Marduken kleroaren babesa lortuz.

Ondorioak

Hil zenean, jaso zuena baino erresuma zabalago bat utzi zuen, armada boteretsu eta modernizatu batekin, eta erreformatutako administrazio batekin. Konkista eta eransketa politikarekin, estatuaren ahalmenak gainditzearekin mehatxatzen zuen, ezinbestekoetara mugatzen saiatu zen, estatu zergari basailuz inguratzea nahiago izan zuelarik, baita plaza indartsuen, garnizioen eta erbesteratutako kolonoen sorrerarekin, tropa gehigarri bezala zerbitzatu zezaketenak. Aldi berean, inperioaren hedapen azkarrak, biztanleria mugitze handiak eragin zituen, herri etsaiekin jarraitutako erbesteratze masiboen politikarekin, euren lotura soziala hautsiz.

Aurrekoa Ashur-nirari V.a

Asiriako erregea K.a. 745-K.a. 727

Ondorengoa Salmanasar V.a

Aurrekoa Nabu-mukin-zeri

Babiloniako erregea K.a. 745-K.a. 727

Ondorengoa Salmanasar V.a

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Tiglath-Pileser III.a

• Datuak: Q210074
• Multimedia: Tiglath-Pileser III / Q210074