Udine

Udine Udine
Italiako udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Italia
Eskualdea	Friuli-Venezia-Julia
Regional decentralization entity	regional decentralization entity of Udine
Izen ofiziala	Udine
Jatorrizko izena	Udine
Posta kodea	33100
ISTAT kodea	030129
Geografia
Koordenatuak	46°04′N 13°14′E
Azalera	57.17 km²
Altuera	113 m
Mugakideak	Campoformido, Martignacco, Pasian di Prato, Pavia di Udine, Pradamano, Reana del Rojale, Remanzacco, Pagnacco, Povoletto eta Tavagnacco
Demografia
Biztanleria	97.808 (2023ko urtarrilaren 1a) −1.710 (2018)
Dentsitatea	1.710,83 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	0432
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Esslingen am Neckar, Vienne, Neath Port Talbot, Norrköping udalerria, Schiedam, Belgrad, Tirana, Maribor, Albacete, Jaunde, Setúbal, Resistencia, Velenje, Bikaner, Piotrków Trybunalski, Klagenfurt, Nyíregyháza, Windsor, Villach (en) , Budapest District III (en) eta Monterrey
Katastro kodea	L483
Sailkapen sismikoa	2 (Ertaina)
Matrikula	UD
comune.udine.it

Udine (italieraz ˈuːdine ahoskatua; friulieraz: Udin; eslovenieraz: Videm; latinez: Utinum) Italiako ipar-ekialdean dagoen hiria da, Friuli-Venezia-Juliako eskualdearen erdialdean kokaturik, Alpeak eta Itsaso Adriatikoaren artean. Izen bereko probintziaren hiriburua da.

Historia

Udineren jatorria, Italiako iparraldeko gune nagusietako bat, zalantzazkoa da; bere izenaren lehen aipamena Oton II.a enperadoreak idatzitako 983. urteko dokumentu batean dago. Goi Erdi Aroan eskualdeko gaztelu ugarietako bat baino ez zen izan, 1238an Aquileako Patriarkatuaren egoitza patriarkal bihurtu zen arte. Hurrengo mendearen hasieran Gorizia eta Trevisoren aurkako borroken protagonista izan zen. XV. mendean veneziarrengana igaro zen eta horrela jarraitu zuen XVIII. mendearen amaiera arte, non frantsesek okupatu zuten, gero austriarrek eta, azkenik, 1866an Italiako Erresumara igaro zen.

Friuliera

Friulieraren aldaera bat erabiltzen dute hirian eta probintzian (furlan centrâl).

Demografia

ISTATen datuak

Klima

Datu klimatikoak (Udine (1971–2000, muturrekoak 1969–egun))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	18.6	23.2	25.6	29.5	33.2	36.2	38.2	37.0	34.4	29.8	25.3	17.4	38.2
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	7.7	9.8	13.5	17.1	22.3	25.6	28.2	28.4	24.1	18.6	12.6	8.5	18.0
Batez besteko tenperatura (ºC)	3.7	5.0	8.4	12.0	17.1	20.3	22.7	22.6	18.7	13.7	8.2	4.5	13.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-0.4	0.3	3.4	7.0	11.8	15.0	17.1	16.9	13.3	8.8	3.7	0.5	8.1
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-14.6	-11.6	-10.0	-4.8	1.4	5.6	8.2	6.6	3.0	-3.2	-8.4	-18.6	-18.6
Pilatutako prezipitazioa (mm)	74.9	61.6	86.2	119.0	118.2	137.9	81.2	79.1	124.3	134.5	108.1	85.9	1210.9
Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm)	6.2	5.2	7.6	9.8	10.8	10.5	7.8	7.2	7.3	8.3	7.2	6.7	94.6
Iturria: Servizio Meteorologico

Kirolak

• Udinese Calcio, futbol taldea.

Herri eta hiri senidetuak

• Albacete (ESP)
• Esslingen am Neckar (GER)
• Maribor (SVN)
• Neath Port Talbot (WAL)
• Schiedam (NED)
• Vienne (Isère) (FRA)
• Villach (AUT)
• Windsor (Ontario) (CAN)
• Yaoundé (CMR)

Kanpo estekak

• Udineko udal webgunea

• Datuak: Q2790
• Multimedia: Udine / Q2790