Urduñako kontzentrazio-esparrua

Wikipedia, Entziklopedia askea
Urduñako kontzentrazio-esparrua
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Probintzia Bizkaia
HerriaUrduña
Inaugurazioa1937ko uztaila

Urduñako kontzentrazio-esparrua 1937ko uztailetik 1939ko irailera jardun zuen kontzentrazio-esparrua frankista izan zen, Espainiako Gerra Zibilean. Hasiera batean, bereziki preso hartutako Eusko Gudarosteko gudariak bildu bazituen ere, gerora Espainiako beste fronteetako gudariak ere jaso zituen.

Ofizialki, esparruak 5.000 preso hartzeko gaitasuna zuen, baina Joseba Egigurenen arabera 50.000 preso izatera heldu zen.[1] Eusko Jaurlaritzaren arabera, datu ofizialak erabilita, 3.981 pertsona bildu zituzten esparru honetan eta horietatik 2.035 Extremadurakoak ziren.[2] Hiriaren erdi-erdian egon zen, Nuestra Señora de la Antigua izeneko jesuiten eskola zaharrean.[3][4]

Presoen bortxazko lanaren bitartez birgaitutako monumentua, Antiguako birginaren omenezkoa.

Presoek torturak eta bortxazko lanak pairatu zituzten, besteak beste, errepideak eraiki zituzten, baita herrian bertan dagoen Antiguako birginaren monumentua birgaitu ere.[5] Eremuaren helburua ez zen presoen sarraskia, fronteetatik aldentzea eta ustezko delituen arabera klasifikatzea eta zigortzea baizik.[6]

Urduñan hil ziren presoen kopuruarekin zalantzak daude, ofizialki, kontzentrazio-esparruan 24 hil ziren eta 201 espetxean.[7] Horietatik 125 Badajozko probintziakoak ziren, Mérida, La Serena edota Don Benitokoak.[2] Itxi ondoren, Urduñako kartzela eraiki zen frankismoaren errepresialiatuak hartzeko.

Hildakoak bilatu eta identifikatzeko lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2013an Aranzadiko zientzialariek hildakoen gorputzak bilatzen hasi ziren Urduñako hilerrian.[8][9][10][11][12][13] Lourdes Herrastik zuzendutako desobiratzean 71 gorputz aurkitu zituzten eta horietatik 8 identifikatu dituzte (2023ko abenduan):[14]

Aitortzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • 2012an Urduñako Udalak gertatutakoa gaitzetsi zuen, barkamena eskatu zuen gatibuen kontura irabaziak izan zituelako, eta konpromisoa hartu zuen haien memoria birgaitzeko eta gure historiako gertakari izugarri eta ezezagun hori zabaltzeko.[3]
  • 2022an kolunbario bat inauguratu zen, 60 pertsonen gorpuzkiak hartzeko gaitasunarekin.[15][16] Iñigo Arregiren eskultura bat jarri zuten ere.[14]
  • 2023an Gogora Institutuko eta Eusko Jaurlaritzako delegazio batek Castuerara egin zuen bidaia presoen senideei ADN frogak egiteko asmoarekin.[17]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) gorriti, iban. (2011-10-19). «"200 personas descansan en algún lugar de Orduña a la espera de reconocimiento"» Deia (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  2. ↑ a b (Gaztelaniaz) Andueza, Iker Rioja. (2023-01-28). «Orduña, campo de concentración extremeño en la guerra: 2.035 de los 3.981 presos fueron llevados a 700 kilómetros» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  3. ↑ a b Kontzentrazio esparrua, Urduñako Udala..
  4. ↑ (Gaztelaniaz) Borraz, Marta. (2022-03-13). «Plazas de toros, hoteles, colegios: los campos de concentración del franquismo por los que pasas sin saber que lo fueron» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «En busca de las familias de las 250 víctimas del campo de concentración y prisión de Orduña» Crónica Vasca 2023-01-28 (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) Pérez, por Ibon. (2023-03-02). «El ADN De Las Víctimas Del Campo De Concentración Franquista De Orduña | Crónica Libre» www.cronicalibre.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) SER, Cadena. (2020-11-03). «Orduña ofrece ayuda a las familias afectadas por el campo de concentración y prisión local» cadena SER (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Pérez, por Ibon. (2023-03-02). «El ADN De Las Víctimas Del Campo De Concentración Franquista De Orduña | Crónica Libre» www.cronicalibre.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) «El Gobierno Vasco trabaja ya en la identificación de 53 restos de víctimas halladas en el cementerio de Orduña» EITB 2022-12-10 (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) Peláez, Alba. (2022-12-06). «Aranzadi halla restos de una decena de víctimas del franquismo en el cementerio de Orduña» El Correo (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) EFE, NTM /. (2023-11-17). «El Gobierno vasco entrega los restos de otros dos identificados de la prisión de Orduña» Deia (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Oliveres, Iker Rioja Andueza, Victòria. (2023-02-01). «Euskadi busca por toda España a familias de los 225 fallecidos en el campo de concentración franquista de Orduña» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  13. ↑ «Podcast audio: Orduña Castuera: exhumando la verdad. La voz de la Ciencia. Memoria Eraikiz, EITB podcast.EITBpodkast | Jakintza» EITB 2023-11-02 (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  14. ↑ a b (Gaztelaniaz) Aranzadi. «| Aranzadi — Zientzia elkartea» Aranzadi (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Andueza, Iker Rioja. (2022-07-28). «Homenajean a los represaliados de toda España en el campo de concentración franquista de Orduña» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) «Familiares de represaliados y fallecidos en el campo de concentración de Orduña protagonizan la inauguración del primer Columbario de la Dignidad de Bizkaia» www.gogora.euskadi.eus 2022-01-08 (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).
  17. ↑ (Gaztelaniaz) Segovia, Mikel. (2023-01-23). «De Orduña a Castuera, el último viaje de 71 extremeños en busca de familia y ADN» El Independiente (Noiz kontsultatua: 2024-02-16).

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Urduñako_kontzentrazio-esparrua&oldid=9599269"(e)tik eskuratuta