Wittenberg
| Wittenberg Lutherstadt Wittenberg | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alemaniako hiri-udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Alemania | ||||||||||
| Alemaniako estatua |  Saxonia-Anhalt | ||||||||||
| Rural district of Saxony-Anhalt | Wittenberg | ||||||||||
| Alkatea | Torsten Zugehör (en)  | ||||||||||
| Izen ofiziala | Lutherstadt Wittenberg Lutherstadt Wittenberg | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Lutherstadt Wittenberg | ||||||||||
| Posta kodea | 06886 | ||||||||||
| Udalerri kodea | 15091375 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 51°52′02″N 12°38′54″E / 51.8671°N 12.6484°E | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 240.41 km² | ||||||||||
| Altuera | 67 m | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 45.535 (2022ko abenduaren 31) 551 (2021) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 189,41 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Telefono aurrizkia | 03491 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Göttingen, Bretten, Springfield (Ohio), Haderslev (en) , Békéscsaba, Mahiliou, Mediaș (en) eta Beveren | ||||||||||
| Matrikula | WB | ||||||||||
| wittenberg.de | |||||||||||
Wittenberg, izen ofiziala Lutherstadt Wittenberg, Alemaniako Saxonia-Anhalt estatuko hiri bat da, Halleko barrutian, Elba ibaiaren ertzean, Berlindik hego-mendebaldera kokaturik dagoena. Bertan abiatu zen Erreforma Protestantea. 2011n 47.131 biztanle zituen[1].
Unibertsitatea dauka. Industria (kimikoa, papergintza, tresneria elektrikoa eta mekanikoa) da ekonomia-jarduera nagusia.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1180. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz. XV. mendearen bukaeran, Frederiko III.a Saxoniako hautesleak Wittenbergen ezarri zuen egoitza; orduan iritsi zen hiria gorenaldira. Hiria guztiz ospetsu bihurtu zen Martin Luterok Santu Guztien Elizako atarian bere 95 tesiak itsatsi zituenean. 1760. urtean, austriarrek hiriari eraso zioten eta erre egin zituzten zurezko ateak. Lutherren testua brontzezko ateetan grabatu zuten berriro. Zutik daude oraindik Luther bizi izan zen etxebizitza eta agustindarren komentuan izan zuen gela.
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eisleben eta Wittenbergeko Martin Lutherren memorialak1 UNESCOren gizateriaren ondarea
| |
 Martin Lutherren estatua merkatu plazan | |
| Mota | Kulturala |
| Irizpideak | iv, vi |
| Erreferentzia | 783 |
| Kokalekua | Alemania
|
| Eskualdea2 | Europa eta Ipar Amerika |
| Izen ematea | 1996 (XX. bilkura) |
| 1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena | |
Martin Luther Eislebenen jaio zen 1483ko azaroaren 10ean baina ia bizitza osoa Wittenbergen pasa zuen biziaren zatirik handiena. Berarekin erlazionaturiko hainbat toki Gizateriaren Ondare izendatu zituen UNESCOk 1996an.
- Santu Guztien eliza, gazteluko eliza (Schlosskirche): Bertan idatzi zituen bere 95 tesiak 1517an.
- Andre Mariaren eliza (Marienkirche): bertako parrokoa zen.
- Lutherren etxea (Lutherhaus)
- Lutherren estatua: 1520an Aita Santuaren bula publikoki erre zuen puntu berean ezarri zuten estatua.
Herri eta hiri senidetuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Göttingen (Alemania)- Bretten (Alemania)
Springfield (Ohio) (AEB)
Békéscsaba (Hungaria)
Haderslev (Danimarka)
Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
-
Santu guztien elizaren dorrea -
Martin Lutherren Memoriala -
Stadtkirche eliza -
Rathaus, udaletxea
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/1/9 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ikus jatorrizko Wikidatako eskaera eta iturriak.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q6837
Multimedia: Wittenberg / Q6837