Xavier Cugat

Xavier Cugat
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Francesc d'Assís Xavier Cugat Mingall de Bru i Deulofeu
Jaiotza	Girona eta Girona City (en) , 1900eko urtarrilaren 1a
Herrialdea	Espainia ; Kuba ; Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza	Bartzelona, 1990eko urriaren 27a (90 urte)
Hobiratze lekua	Girona Cemetery (en)
Heriotza modua	: bihotz-gutxiegitasuna
Familia
Ezkontidea(k)	Rita Montaner (en) (1918 - 1920); ezezaguna (1929 - 1940(e)ko hamarkada); ezezaguna (1947 - 1952); Abbe Lane (1952 - 1964); Charo (1966 - 1978)
Hezkuntza
Hizkuntzak	katalana; gaztelania; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	musikaria, musikagilea, orkestra zuzendaria, abeslaria, musika-talde gidaria, soinu banda konpositorea, aktorea, film-zuzendaria, gidoilaria eta biolin-jotzailea
Jasotako sariak	ikusi Sant Jordiren gurutzea (1990) ; Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan ;
Kidetza	Xavier Cugat and His Orchestra (en) ; Xavier Cugat & His Waldorf-Astoria Orchestra
Izengoitia(k)	Cugui eta Cugie
Genero artistikoa	pop musika; Latinoamerikako musika
Musika instrumentua	biolina; ahotsa
Diskoetxea	Columbia Records; RCA Records
	xaviercugat.org

Xavier Cugat —jaiotzako izen-deiturez, Francesc d'Asís Xavier Cugat Mingall de Bru i Deulofeu— (Girona, Katalunia, 1900eko urtarrilaren 1a - Bartzelona, Katalunia, 1990eko urriaren 27a) musikaria eta margolaria izan zen. Artista polifazetikoa izateaz gain, Ameriketako Estatu Batuetan latindar musika zabaldu eta ezagutarazten aitzindari izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ameriketako Estatu Batuetara joan zen bizitzera, familiarekin. New Yorken biolina jotzen ikasten hasi, eta Berlin eta Parisen jarraitu zituen ikasketak. New Yorkeko Teatro Nazionaleko Orkestra Sinfonikoko kide izatera iritsi zen, eta bakarlari gisa ere abestu zuen, oraindik oso gazte zela.

1915ean Enrico Caruso tenor ezagunaren taldean sartu zen, eta mundu osoan birak egin zituen harekin. 1920ko hamarraldian, krisialdi garaian, zenbait orkestratan biolina jotzeaz gainera, Los Angeles Times egunkarirako karikaturak eginez atera zuen bizibidea.

1936 aldera, bere taldea sortu zuen. Talde horrek tropikal edo afro-kubatar izenez ezagun izango zen generoa sortu zuen, eta berehala bihurtu zen musika talderik ospetsuenetako bat. Cugat berritzailetzat har daiteke, beste genero batzuetako zenbait obra ezagunen moldaketak egin zituelako (tango, sanba, runba edo manbokoak). Horretarako, musika tresna exotikoen azterketak egin zituen, hala nola marakena eta bongoarena.

1930 eta 1960 bitartean mundu osoan zehar jotzen ibili ondoren, Las Vegasen jarri zen bizitzen, eta han Frank Sinatra, Dean Martin eta Sammy Davis Jr. ezagutu zituen. Haiek bultzatuta, zenbait filmetan parte hartu zuen, beti bere orkestran joaz.

1980an Bartzelonara itzuli zen, eta bertan jatetxe baten zuzendari izan zen. Horrez gainera, pintatzeari heldu zion berriro, naif estiloan, eta hainbat erakusketa egin zituen Europan barrena.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Xavier Cugat

Xavier Cugaten webgunea (Katalanez) (Gaztelaniaz) (Ingelesez)
Xavier Cugaten filmografia irakurgai (Ingelesez)
Xavier Cugaten biografia (Gaztelaniaz) (Ingelesez)

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q334180
Multimedia: Xavier Cugat / Q334180