Zengid leinua

Zengid leinua; زنكيون
	1127 – 1250
	Emirerria
	Zengid leinuaren hedadurarik handiena
Geografia
Hiriburua	Alepo
Kultura
Hizkuntza(k)	Turkiera, arabiera
Erlijioa	Sunismoa
Historia
[[Image:\|border\|20px]]	Seljuk dinastia
	Edesako Konderria
Ilkhanerria
Aiubtar leinua

Zengid leinua (arabieraz: زنكيون), Zangid ere deitua, turkiar jatorriko leinu musulmana izan zen, XII. eta XIII. mendeetan Levante eta Mesopotamiako eskualde batzuetan gobernatu zuena, Seljuktar Inperioaren izenean.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zengid leinua Imad ad-Din Zengik sortu zuen, 1127an Mosulgo seliuzidar atabeg bihurtu zena. Berehala Siria iparraldeko eta Irakeko turkiar buruzagi ahaltsu bilakatu zen; 1128an, Artukidarren esku zegoen Alepo konkistatu zuen, eta 1144an gurutzatuen Edesako Konderria. Azken balentria horrek Zengi heroi bihurtu zuen musulmanen artean, baina esklabu franko batek hil zuen 1146an^[1].

Zengi hil ondoren, haren kontrolpeko lurraldeak banatu egin ziren; Mosul eta Irakeko gainontzeko lurrak Said ad-Din Ghazi I.a semerik zaharrenarentzat izan ziren, eta Alepo zein Edesa Nur ad-Din Mahmud bigarren semearentzat. Nur ad-Din aita bezain ahaltsu agertu zen. 1149an, Raimundo Poitiersekoa Antiokiako printzea garaitu eta hil zuen Inabeko guduan, eta hurrengo urtean konkistatu zituen Eufrates ibaiaren mendebaldean geratzen ziren Edesako Konderriaren hondarrak. 1154an, Damasko hartu zuen, Burid leinuaren esku zegoena^[2].

Gobernuaren egoitza Damaskon ezarririk, Nur ad-Dinen arrakastak jarraipena izan zuen. Antiokiako beste printze bat, Renaud de Châtillon, harrapatu eta Antiokiako Printzerriaren eremua murriztu zuen. 1160ko hamarkadan, Amalariko I.a Jerusalemgoarengan jarri zuen arreta, haren aurka lehiatu baitzen Egiptoko Fatimitar Kaliferriaren kontrola lortzeagatik. 1169an, Shirkuhk, Nur ad-Dinen jeneral kurduak, konkistatu zuen Egipto; baina Saladin, Shirkuhren iloba eta haren oinordeko Egiptoko gobernaritzan, Nur ad-Dinen kontroletik libratu zen^[3].

Nur ad-Din 1174an hil zen, Egipto inbaditu eta Saladin bere mendera ekartzeko prestatzen ari zenean. As-Salih Ismail al-Malik, Nur ad-Dinen seme eta oinordekoa, haurra artean, Alepora ihes egitera behartua izan zen; hiri horretako agintaria izan zen, 1181ean hil zuten arte. Bi urte geroago, Saladinek Alepo konkisatu zuen, Zengid leinuaren Siriako gobernuari amaiera emanez. Irak iparraldean, berriz, Zengid leinuko printzeek gobernatzen jarraitu zuten XIII. mendean ere; Nasir ad-Din Mahmudek 1234 arte izan zen Mosulgo emirra. Dinastia 1250ean iraungi zen.

Zengid leinuko gobernariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mosulgo Zengid atabeg eta emirrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alepoko Zengid emirrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Damaskoko Zengid emirrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Nur ad-Din Mahmud 1154-1174
As-Salih Ismail al-Malik 1174

Sinjarreko Zengid emirrak (Irak iparraldean)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jazirako Zengid emirrak (Irak iparraldean)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Mikaberidze, Alexander. Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Volume 1. in: 2016 Encyclopædia Britannica, Inc. books.google.es (Noiz kontsultatua: 2016-06-25).
↑ Asbridge, Thomas The Crusades: The War for the Holy Land, Simon & Schuster, 2012
↑ Saladin Ier. larousse.fr (Noiz kontsultatua: 2016-06-27).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q189545
Multimedia: Zengid dynasty / Q189545

[enc-1] Mikaberidze, Alexander. Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia, Volume 1. in: 2016 Encyclopædia Britannica, Inc. books.google.es (Noiz kontsultatua: 2016-06-25).

[2] Asbridge, Thomas The Crusades: The War for the Holy Land, Simon & Schuster, 2012

[lar-3] Saladin Ier. larousse.fr (Noiz kontsultatua: 2016-06-27).

[1]

[2]

[3]