Edukira joan

Époisses de Bourgogne

Wikipedia, Entziklopedia askea
Époisses de Bourgogne
Frantziako gaztak, behi-gazta, washed-rind cheese (en) Itzuli, industrial cheese (en) Itzuli eta farmstead cheese (en) Itzuli
Materialakesnea  behi-esnea
Historia
JatorriaFrantzia

Époisses de Bourgogne Frantziako Borgoina eskualdeko gazta bat da. 1991tik Jatorri izendapen frantziarra du, baita europar mailako jatorri izendapena ere 1107/96 zenbakidun Europako Batzordearen Araudiaren bidez. Borgoinako Côte-d'Or departamenduan egiten da.

Époisses da Borgoinako gazten artean ospetsuena, baita garbitutako azaldun ezagunenetako bat ere. Lehen Époisses gazta Zisterreko Abadiako monjeek egin zuten XVI. mendean. Madame de Sevignen laudorioak jaso zituen eta esaten denez Napoleonek oso gogoko zuen gazta hau. Jean Anthelme Brillat-Savarinek roi des fromages (gazten erregea) bezala hartu zuen 1825ean. Gazta honen dizdira gehieneko garaia XIX. mendearen bigarren erdia izan zen. Gainbehera joan zen eta egiteari utzi zitzaion Bigarren Mundu Gerran. Bere ekoizpena berrabiarazi zen gerraren ondoren. Jatorri izendapen kontrolatua jaso zuen 1991n.

Behi esne gordinez egiten da. Arau zorrotzek abereen bazka zein esnea erregulatzen dituzte. Artisau prozesu konplexu bat jarraituz egiten da. Ur gaziz garbitzen da, upategi heze batean mantentzen da eta hilabete igaro ondoren berriz garbitzen da euri ur eta marc de borgogne nahasketa batez bi edo hiru aldiz astean. Lau eta zortzi aste bitartean heltzen uzten da.

%50eko koipe materia duen gazta da. Zilindro forma du, bi tamaina ezberdinetan saltzen delarik. Azala dizdiratsua da, heltze mailaren arabera boli-laranjaxkatik gorri adreiluraino doan kolore batekin. Orea malgua eta koipetsua da. Gazta honen ezaugarririk nabarmenena bere usai gogorra da, garratza, basatia, sarkorra, hedatzailea, nabarmena, buquéarekin, Frantziako garraio publikoan eramatea debekatzea eragin zuena. Zaporea indartsua eta goxoa da, mina eta oso bereizgarria, orea ahoan urtzen da, ahosabaian sentsazio krematsu fin bat utziz. Néstor Lujánek bere "Viaje a Francia" lanean, honako hau idatzi zuen époisses gaztari buruz:

« oreatsua eta koipetsua, oso zapore berezi eta areagotua du »


Époisses gazta mahaspasa ogi batekin har daiteke. Ez da sukaldatzeko erabiltzen. Egoki doazkion ardoak Hautes-Côtes de Beaune (zuria eta beltza), Hautes-Côtes de Nuits (zuria eta beltza) edo Pouilly-Fumé bezalako zuri bat eta Côte-rôtie bezalako beltz bat dira. Borgoina zuri bat edo sauternesa bezalako ardo gozo batekin batera, azala garbitzeko erabiltzen den uxualarekin laguntzea gomendatzen da: marc de Borgogne.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]