1972

1972. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1950(e)koa • 1960(e)koa • 1970(e)koa • 1980(e)koa • 1990(e)koa
Urteak	1969  • 1970  • 1971 • 1972 • 1973 • 1974 • 1975
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1972 MCMLXXII
Ab urbe condita	2725
Armeniar egutegia	1421 ԹՎ ՌՆԻԱ
Bahá'í egutegia	128 – 129
Bengaliar egutegia	1379
Berber egutegia	2922
Egutegi budista	2516
Myanmarko egutegia	1334
Bizantziar egutegia	7480 – 7481
Koptoen egutegia	1688 – 1689
Etiopiar egutegia	1964 – 1965
Hebrear egutegia	5732 – 5733
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	2028 – 2029
Shaka Samvat	1894 – 1895
Kali Yuga	5073 – 5074
Iraniar egutegia	1350 – 1351
Islamiar egutegia	1391 – 1392
Japoniar egutegia	Shōwa 47 (昭和47年)
Korear egutegia	4305
Thailandiar eguzki egutegia	2515
Unix denbora	63072000 – 94694399
Holozeniar egutegia	11972

1972 beste egutegi batzuetan

Gregoriotar egutegia	1972 MCMLXXII
Ab urbe condita	2725
Armeniar egutegia	1421 ԹՎ ՌՆԻԱ
Bahá'í egutegia	128 – 129
Bengaliar egutegia	1379
Berber egutegia	2922
Egutegi budista	2516
Myanmarko egutegia	1334
Bizantziar egutegia	7480 – 7481
Koptoen egutegia	1688 – 1689
Etiopiar egutegia	1964 – 1965
Hebrear egutegia	5732 – 5733
Egutegi hinduak
- Bikram Samwat	2028 – 2029
- Shaka Samvat	1894 – 1895
- Kali Yuga	5073 – 5074
Holozeniar egutegia	11972
Iraniar egutegia	1350 – 1351
Islamiar egutegia	1391 – 1392
Japoniar egutegia	Shōwa 47 (昭和47年)
Korear egutegia	4305
Thailandiar eguzki egutegia	2515
Unix denbora	63072000 – 94694399

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Urtarrilaren 30a - Ipar Irlanda: Igande Odoltsua Derryn. Poliziak manifestaldi baketsu baten aurka tirokatu zuen: 13 hildako eta 14 zauritu.
• Abuztuaren 29a - ETAk Eloy Garcia Cambra polizia munizipala erail zuen Galdakaon.
• Urriaren 13a -
  • Uruguaiko errugbi talde bat zeraman hegazkina Andeetan erori zen. Honek Andeetako Tragedia izenez ezagutzen den gertakari ospetsuari hasiera emango zion.
  • Fiji NBEn sartu zen.
• Abenduaren 23a - Managuako hiria (Nikaragua) lurrikara batek suntsitu zuen, 6.000 hildako baino gehiago utziz.
• Iparretarrakek bere burua aurkeztu zuen Urepelen.

Arte eta kultura

• Martxoaren 25a - Kixki ta Mixki ta Kaxkamelonen lehen emanaldia (gaur egungo Txirri, Mirri eta Txiribiton)

Zientzia eta teknologia

• Abenduaren 7a - Apolo 17 espaziontzia Ilargira bidali zuten.

Kirolak

• 1972ko Neguko Olinpiar Jokoak (Sapporo, Japonia); otsailaren 3a - otsailaren 13a).
  • Joko hauetan ez zen izan euskal herritar kirolaririk.
• 1972ko Udako Olinpiar Jokoak (Munich, Alemania); abuztuaren 26a - irailaren 10a).
  • Joko hauek atentatu terrorista batek ilundu zituen. Irailak 5ean, palestinar jatorriko terrorista batzuek, bi kirolari israeldar hil zituzten, eta beste bederatzi bahitu bezala hartu zituzten. Arrakastarik izan ez zuen erreskate saiakera baten ondoren, bahituak eta terroristak, hiru ezik, hilda amaitu zuten (Municheko Sarraskia).
  • 11 Euskal herritarrek hartu zuten parte 7 kiroletan, Espainiako selekzioarekin.
• Abenduaren 31 - Bobby Fischer estatubatuarra munduko xake txapeldun bihurtu zen Boris Spassky sobietarraren aurka egin eta gero.

Jaiotzak

• Urtarrilaren 1a - Lilian Thuram, frantziar futbolaria.
• Ekainaren 23a - Zinedine Zidane, aljeriar jatorriko frantziar futbolari eta entrenatzailea.
• Ekainaren 25a - Jon Maia, gipuzkoar bertsolaria, euskal abeslaria, euskal idazlea, itzultzailea eta dokumentalgilea.
• Urriaren 10a - Ricardo Sa Pinto, portugaldar futbolaria.
• Abenduaren 11 - Darío Barrio, espainiar sukaldaria (h. 2014).

Heriotzak

• Urtarrilaren 1a - Maurice Chevalier, frantziar aktore eta abeslaria (j. 1888).
• Urtarrilaren 2a - Lillian Gilbreth, estatubatuar ingeniari eta kudeaketa-aditua (j. 1878).
• Urtarrilaren 4a - Aquilina Terreros San Martín, ehun urteko bizkaitarra (j. 1866).
• Urtarrilaren 31 - Mahendra Nepalgoa, Nepalgo erregea (j. 1920).
• Otsailaren 18a - Indalecio Ojanguren, euskal argazkilari eta mendigoizalea (j. 1887).
• Otsailaren 20a - Maria Goeppert-Mayer, poloniar fisikaria, 1963ko Fisikako Nobel Saria (j. 1906).
• Martxoaren 23a - Kristobal Balentziaga, getariar jostun eta diseinatzailea, Balenciaga moda-etxearen sortzailea (j. 1895).
• Martxoaren 28a - Joseph Paul-Boncour, frantziar politikaria (j. 1873).
• Apirilaren 6a - Heinrich Lübke, Alemaniako Errepublika Federaleko presidentea (j. 1894).
• Apirilaren 15a - José Luis Oriol, euskal enpresaburua, Talgo trenak ekoizten dituen enpresaren sortzailea (j. 1877).
• Apirilaren 16a - Yasunari Kawabata, japoniar idazlea, 1968ko Literaturako Nobel Saria (j. 1899).
• Apirilaren 25a - George Sanders, britainiar aktorea (j. 1906).
• Apirilaren 27a - Kwame Nkrumah, Ghanako lehendabiziko presidentea (j. 1909).
• Apirilaren 30a - Clara Campoamor, espainiar politikaria, emakumeen eskubideen babeslea eta sufragio unibertsalaren bultzatzailea (j. 1888).
• Maiatzaren 2a - John Edgar Hoover, AEBetako FBIko lehenengo zuzendaria (j. 1895).
• Maiatzaren 4a - Edward Calvin Kendall, estatubatuar kimikaria, 1950eko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1886).
• Maiatzaren 12a - Amado Granell, espainiar errepublikar eta militarra (j. 1898).
• Maiatzaren 22a - Cecil Day-Lewis, ingeles-irlandar olerkaria (j. 1904).
• Maiatzaren 28a - Eduardo VIII.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batuko erregea (j. 1894).
• Ekainaren 5a - Louis Mottiat, belgikar txirrindularia (j. 1899).
• Ekainaren 12a - Ludwig von Bertalanffi, austriar biologo eta epistemologoa (j. 1901).
• Ekainaren 22a - Max Aub, valentziar idazlea (j. 1903).
• Ekainaren 28a - Prasanta Chandra Mahalanobis, indiar estatistikaria (j. 1893).
• Ekainaren 29a - Jesus Maria Arozamena, euskal herritar kazetari eta gidoilaria (j. 1918).
• Ekainaren 29a - Rafael García-Valiño, espainiar militarra, Gerra Zibilean matxinoen alde egin zuena (j. 1898).
• Ekainaren 30a - Francisco Madina, gipuzkoar apaiz eta musikagilea (j. 1907).
• Uztailaren 25a - Américo Castro, Noucentisme higikundeko espainiar filologo eta idazlea (j. 1885).
• Uztailaren 31 - Paul-Henri Spaak, Belgikako lehen ministroa (j. 1899).
• Abuztuaren 9a - Ernst von Salomon, alemaniar idazlea (j. 1902).
• Abuztuaren 11 - Max Theiler, hegoafrikar-estatubatuar sendagilea, 1951ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1899).
• Abuztuaren 14a - Jules Romains, frantziar idazlea (j. 1885).
• Irailaren 2a - Ignacio Baleztena Azkarate, nafar abokatu, idazle eta politikari karlista (j. 1887).
• Irailaren 21a - Henry de Montherlant, frantziar idazlea (j. 1895).
• Urriaren 1a - Louis Leakey, britainiar antropologoa (j. 1903).
• Urriaren 5a - Ivan Efremov, sobietar paleontologo eta zientzia fikzio idazlea (j. 1907).
• Urriaren 6a - Alexandre Camino, lapurtar politikaria (j. 1897).
• Urriaren 14a - Nguyen Van Dong, euskal errefuxiatuen alde Miarritzen bere buruaz beste egin zuen vietnamdarra (j. 1899).
• Urriaren 20a - Harlow Shapley, estatubatuar astronomoa (j. 1885).
• Urriaren 21a - Marcelino Olaetxea, euskal artzapezpikua eta Iruñeko apezpikua (j. 1888).
• Urriaren 26a - Igor Sikorski, ukrainar-estatubatuar ingeniaria, hegazkinlaritzako aitzindaria (j. 1889).
• Azaroaren 1a - Ezra Pound, estatubatuar poeta eta kritikaria (j. 1885).
• Abenduaren 2a - Yip Man, arte martzialetako txinatar maisua (j. 1893).
• Abenduaren 23a - Andrei Tupolev, errusiar hegazkin ingeniaria (j. 1888).
• Abenduaren 26a - Harry S. Truman, Ameriketako Estatu Batuetako 33. Presidentea (j. 1884).
• Abenduaren 27a - Lester Bowles Pearson, Kanadako lehen ministroa eta 1957ko Bakearen Nobel Saria (j. 1897).
• Maddi Ariztia, euskal idazlea (j. 1887).
• Patrizio Etxeberria, gipuzkoar enpresaburua eta politikaria (j. 1882).
• Pierre Apestegi, euskal zinema zuzendari, gidoigile eta idazlea (j. 1912).
• Prudencio Danboriena, nafar jesuita (j. 1913).
• Rufina Azkue, euskal idazle eta kazetaria (j. 1898).

Nobel saridunak:

• Fisika: John Bardeen, Leon Neil Cooper eta John Robert Schrieffer
• Kimika: Christian B. Anfinsen, Stanford Moore eta William H. Stein
• Literatura: Heinrich Böll
• Medikuntza: Gerald M. Edelman, Rodney R. Porter
• Ekonomia: John Hicks eta Kenneth Arrow
• Bakea: eman gabe

---

Agintariak

[[File:Libia|10x10px|1972|link=|alt=Muammar al-Gaddafi]]

[[File:Kanada|10x10px|1972|link=]]

[[File:Errusia|10x10px|1972|link=]]

[[File:Espainia|10x10px|1972|link=|alt=Francisco Franco]]

Munduko agintariak 1972. urtean

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: 1972