Abdelaziz Marokokoa

Abdelaziz Marokokoa
	; Irudi gehiago
Marokoko Sultan	; 1894 - 1908 ; ← Hassan I.a Marokokoa - Abd al-Hafid Marokokoa →
Marokoko Sultan
Bizitza
Jaiotza	Marrakex, 1878ko otsailaren 24a
Herrialdea	Maroko
Lehen hizkuntza	arabiera
Heriotza	Tanger, 1943ko ekainaren 10a (65 urte)
Familia
Aita	Hassan I.a Marokokoa
Ama	Lalla Ruqaya Al Amrani
Haurrideak	ikusi Yusef Marokokoa; Abd al-Hafid Marokokoa;
Leinua	Alauiak
Hezkuntza
Hizkuntzak	arabiera
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Jasotako sariak	ikusi Knight Grand Cross of the Order of the Bath ;

Moulay Abd al-Aziz bin Hassan (arabieraz: عبد العزيز بن الحسن‎; Marrakex, 1881eko otsailaren 24a - Tanger, 1943ko ekainaren 10a) Marokoko erregea izan zen 1894 eta 1908 artean.^[1]

Biografia

Alaui dinastiako kidea, 1894ko ekainaren 7an Hassan I.a bere aitaren oinordeko bilakatu zen, 16 urte besterik ez zituenean, seme nagusia jarauntsirik gabe utzi baitzuen. Sultan berriaren adin txikitasuna zela eta, Ba Ahmed bisir handiak, aitaren ganberazainak, erregeordetza izan zuen 1900. urtera arte.

Bere nortasun faltak iritzi publikoari eta atzerriko begiraleei pentsarazi zien Maroko bere independentzia galtzera bideratuta zegoela, eta bere ama Mukhtar bin Abdallah bisir handi gisa inposatzera eraman zuen. Hala ere, denboraldi labur batez baino ez zuen gobernatu, 1901az geroztik Abdelazizek europar kontseilarien laguntzarekin gobernatu baitzuen, bereziki ingelesen laguntzarekin, haien esperientziarik ezaz abusatu zutenak.

Herrialdeko egitura feudalak modernizatzen saiatu zen eta, horrela, 1901eko irailean, erreforma administratibo eta fiskal handi bati ekin zion, non zerga koranikoak kendu eta kadiak makhzeneko soldatapeko bihurtu zituen.

Neurri iraultzaile horiek atsekabe oldea eragin zuten herrialdeko handikien artean, gobernu zentralaren aurkako borroka irekian sartu baitziren eta Maroko sultanaren kontroletik ihes egin zuten fakzio ugaritan banatu baitzuten.

1903ko maiatzaren 13an Ahmed er Raisuni zuzendutako matxinada bat piztu zen sultana tronutik kendu eta gerra-ministroa eta bere ingurua Europako kontseilari izatetik kanporatzeko helburuarekin. Matxinada itzaltzeko tropa nahikorik ez zuenez, sultanak Frantziari laguntza eskatu behar izan zion, eta honek, Britainia Handiaren laguntzarekin, Egipton esku ez hartzeko konpromisoa lortu zuen frantziarrengandik, Marokoren gaineko protektoratua ezartzeko eta herrialdearen iparraldeko eremua Espainiaren esku uzteko baliatu zuen.

Banaketa horren ondorioz, Alemaniak bere desadostasuna erakutsi zuen, eta sultanari Marokori buruzko nazioarteko konferentzia bat deitu zion, 1906an Algeciras hirian egin beharrekoa.

Algecirasko Nazioarteko Konferentziak sultanaren eta Marokoren independentzia nominala onartu zuen, Espainia eta Frantzia bere lurraldean zeudela onartu zen eta Europako potentzia guztietako enpresei ireki zitzaien herrialdea.

Herrialdea atzerriko potentzien interesei saldu izana leporatuta, sultanaren anaia, Abd al-Hafid, Abd al-Aziz tronutik kenduko zuen matxinada baten buru izan zen 1908ko urtarrilaren 4an.