Abenduaren 22

Abenduaren 22a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta berrogeita hamaseigarren eguna da, 357.a bisurteetan. 9 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Martin Azpilikueta Jaiotza: Barasoain, 0000 Heriotza: 1586ko ekainak 1 Alfredo Urdaci Iriarte Jaiotza: Iruñea, 1959 Manuel Martínez Jarauta Jaiotza: Murchante, 1912 Heriotza: 1936ko abuztuak 15 Joxean Fernández Jaiotza: Basauri, 1970 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Basshunter Jaiotza: Halmstad, 1984 Giacomo Puccini Jaiotza: Lucca, 1858 Heriotza: 1924ko azaroak 29 Jean Racine Jaiotza: La Ferté-Milon, 1639 Heriotza: 1699ko apirilak 21 Jean-François Champollion Jaiotza: Figeac, 0000 Heriotza: 1832ko martxoak 4 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 22ko jaiotzak Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff • Ted Cruz • Meghan Trainor • Max Bill • Frank B. Kellogg • Jordin Sparks • Thomas C. Südhof • Carl Friedrich Abel • Maurice Gibb • Lady Bird Johnson • Otto of Freising • Paul Wolfowitz • Jean-Étienne Liotard • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Juan Zaragueta Jaiotza: 1883ko urtarrilak 26 Heriotza: Donostia, 1974 Felix Likiniano Jaiotza: 1909ko urtarrilak 14 Heriotza: Biarritz, 1982 Santos Jorge Jaiotza: 1870eko azaroak 1 Heriotza: Panama Hiria, 1941 Francisco José Enparan Jaiotza: 1676ko irailak 22 Heriotza: Santa Cruz Tenerifekoa, 1740 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Samuel Beckett Jaiotza: 1906ko apirilak 13 Heriotza: Paris, 1989 George Eliot Jaiotza: 1819ko azaroak 22 Heriotza: Londres, 1880 Karl Donitz Jaiotza: 1891ko irailak 16 Heriotza: Aumühle, Donatello Jaiotza: 1386ko abenduak 3 Heriotza: Florentzia, Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 22ko heriotzak Nikolai Ostrovsky • Richard von Krafft-Ebing • Nathanael West • Arthur Hughes • Giles of Rome • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 401 - Inozentzio I.a Aita Santu izendatu zuten. 1940 - Bigarren Mundu Gerra: Manchesterrek (Ingalaterra) Alemaniaren airezko erasoa pairatu zuen. 1979 - Euskal Autonomi Erkidegoko Estatutua aprobatu zen. 1990 - Lech Walesa (irudian) Poloniako presidente izendatu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abendua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: osteguna 2017: ostirala 2018: larunbata 2020: asteartea 2021: asteazkena 2022: osteguna Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Maiteder eta Lokiz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1979 - Euskal Autonomi Erkidegoko Estatutua aprobatu zen.

Mundua

• 2001 - Hamid Karzai aukeratu zuten Afganistango presidente moduan.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1991ko Gipuzkoako Bertsolari Txapelketan Anjel Mari Peñagarikanok jantzi zuen txapela.

Mundua

• 1864 - Ogia eta zezenak (gaztelaniaz: Pan y toros), Francisco Asenjo Barbieriren musika eta José Picónen libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Zarzuelako Antzokian.
• 1932 - The Mummy ("Momia") filma estreinatu zen, Karl Freundek zuzendu eta Boris Karloff, Zita Johann, David Manners eta Edward van Sloan aktoreek antzeztu zuten.
• 1956 - The Wrong Man (Okerreko Gizona) film estreinatu zen, Alfred Hitchcockek zuzendu eta Henry Fonda, Vera Miles, Anthony Quayle eta Harold Stone aktoreek antzeztu zuten.
• 1959 - Suddenly, Last Summer ("Bapatean, Azken Uda") filma estreinatu zen, Joseph L. Mankiewiczek zuzendu eta Elizabeth Taylor, Katharine Hepburn eta Montgomery Clift aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1965 - Doctor Zhivago ("Zhivago doktorea") filma estreinatu zen, David Leanek zuzendu eta Omar Sharif, Julie Christie, Geraldine Chaplin, Rod Steiger, Alec Guinness eta Tom Courtenay aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1970 - Lo chiamavano Trinità... ("Trinitate Deitzen Zuten") filma estreinatu zen, Terence Hill, Bud Spencer, Steffen Zacharias eta Farley Granger aktoreek antzeztu zuten.
• 1976 - The Enforcer ("Exekutatzailea") filma estreinatu zen, James Fargok zuzendu eta Clint Eastwood, Harry Guardino, Bradford Dillman, Tyne Daly, DeVeren Bookwalter eta Brian Blessed aktoreek antzeztu zuten.
• 1989 - Tango & Cash ("Tango eta Cash") filma estreinatu zen, Andrei Konchalovsky eta Albert Magnolik zuzendu eta Sylvester Stallone, Kurt Russell, Jack Palance, Teri Hatcher eta Brion James aktoreek antzeztu zuten.
• 1995 - Cutthroat Island ("Zintzur-Ebakien Uhartea") filma estreinatu zen, Renny Harlinek zuzendu eta Geena Davis, Matthew Modine eta Frank Langella aktoreek antzeztu zuten.
• 2000 - Finding Forrester ("Forresteren Bila") filma estreinatu zen, Gus Van Santek zuzendu eta Sean Connery, Rob Brown, F. Murray Abraham eta Anna Paquin aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2000 - Cast Away ("Abandonatua") filma estreinatu zen, Robert Zemeckisek zuzendu eta Tom Hanks, Helen Hunt eta Nick Searcy aktoreek antzeztu zutelarik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1872 - Rufino Laiseka, PSEko buruzagi eta Bilboko alkatea (h. 1944).
• 1873 - Nicolás Espartza, nafar margolaria (h. 1928).
• 1909 - Paben Loidi, euskal olerkaria (h. 1985).
• 1912 - Manuel Martínez Jarauta, nafar klaretar fraidea (h. 1936).
• 1928 - Jose Mari Aristegi, euskal arraunlaria (h. 2018).
• 1944 - Norberto Torres, bizkaitar traineru-patroia, Kaikurekin 4 Kontxako Bandera eta Espainiako 3 Txapelketa irabazitakoa.
• 1947 - Jexuxmari Zalakain, gipuzkoar irakaslea, kazetaritzan doktorea, euskaltzalea, idazlea eta kazetaria.
• 1948 - Juan Ramón Aldalur, Txapela, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1952 - Xabier Peñalver, gipuzkoar arkeologoa.
• 1956 - Rogelio Botanz, gipuzkoar-kanariar abeslari eta letragilea.
• 1959 - Alfredo Urdaci, nafar kazetaria, TVE eta 13 TV telebista-kateen albistegien zuzendaria izandakoa.
• 1963 - Juan Jose Elgezabal, bizkaitar futbolari ohia.
• 1970 - Joxean Fernández, Matxín, bizkaitar kirol zuzendaria.
• 1975 - Mikel Reparaz, nafar kazetaria.
• 1989 - Mikel Huerga, nafar xakelaria.

Mundua

• 1095 - Roger II.a Siziliakoa, Siziliako kondea, Apulia eta Calabriako Dukea eta Siziliako erregea (h. 1154).
• 1178 - Antoku Enperadorea, Japoniako enperadorea (h. 1185).
• 1183 - Txagatai, erdialdeko Asiaren parte handi bat gobernatu zuen agintari mongola (h. 1242).
• 1639 - Jean Racine, frantziar poeta eta dramagilea (h. 1699).
• 1823 - Jean-Henri Fabre, frantziar naturalista, entomologoa eta idazlea (h. 1915).
• 1838 - Vladimir Markovnikov, errusiar kimikaria (h. 1904).
• 1858 - Giacomo Puccini, italiar musikagilea (h. 1924).
• 1859 - Manuel Gutiérrez Nájera, mexikoko olerkaria (h. 1895).
• 1869 - Dmitri Egorov, errusiar-sobietar matematikaria (h. 1931).
• 1876 - Filippo Tommaso Marinetti, egiptoar-italiar idazlea (h. 1944).
• 1883 - Edgar Varèse, frantziar-estatubatuar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (h. 1965).
• 1887 - Srinivasa Aiyangar Ramanujan, indiar matematikaria (h. 1920).
• 1900 - Ofelia Uribe de Acosta, kolonbiar sufragista (h. 1988).
• 1903 - Haldan Keffer Hartline, estatubatuar fisiologoa, 1967ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1983).
• 1907 - Peggy Ashcroft, britainiar antzezlea (h. 1991).
• 1908 -
  • Giacomo Manzù, italiar eskultorea (h. 1991).
  • Kočo Racin, mazedoniar poeta iraultzailea (h. 1943).
• 1911 -
  • Álvaro Cunqueiro, galiziar idazle eta kazetaria (h. 1981).
  • Grote Reber, estatubatuar astronomoa, irrati-astronomia alorreko ikerketen aitzindaria (h. 2002).
• 1922 - Jean Malaurie, frantziar antropologoa eta geografoa.
• 1926 - José Luis Moro, espainiar marrazkilaria (h. 2015).
• 1929 - Hugo Loetscher, suitzar idazlea (h. 2009).
• 1936 - Hector Elizondo, euskal jatorriko estatubatuar aktorea.
• 1937 - Eduard Uspensky, errusiar haur-literatura idazle, olerkari, antzerkigile, gidoigile eta telebista aurkezlea (h. 2018).
• 1938 - Lucien Bouchard, Quebeceko lehen ministro ohia.
• 1942 - Yasuyuki Kuwahara, japoniar futbolaria (h. 2017).
• 1949 - Robin Gibb, ingeles abeslaria eta musikagilea, Bee Gees taldeko kidea (h. 2012).
• 1951 - Àngel Colom, kataluniar politikari eta irakaslea.
• 1953 - Eiji Ueda, japoniar futbolari ohia.
• 1958 - Masaaki Kato, japoniar futbolari ohia.
• 1960 - Jean-Michel Basquiat, estatubatuar graffitigile, margolari eta marrazlea (h. 1988).
• 1962 - Ralph Fiennes, britainiar aktorea.
• 1965 - Sergi López, kataluniar aktorea.
• 1969 - Sandra Forgues, frantziar piraguista ohia, gizonezkoentzako piraguismoko slalom C-2 kategoriako txapeldun olinpiko izandako emakume transgeneroa.
• 1970 -
  • Mutiu Adepoju, nigeriar futbolari ohia.
  • Gloria Gray, alemaniar aktore, abeslari, idazle eta modeloa.
• 1972 - Vanessa Paradis, frantziar abeslari, modelo eta aktorea.
• 1975 -
  • Hiromi Ikeda, japoniar futbolari ohia.
  • Dmitri Khokhlov, errusiar futbolaria.
• 1979 - Naotake Hanyu, japoniar futbolari ohia.
• 1984 - Basshunter, suediar abeslari eta DJa.
• 1985 - Edurne García, espainiar abeslari, modelo eta telebista aurkezlea.
• 1987 - Marisa Valle Roso, asturiar tonada abeslaria.
• 1999 - Javier Martínez Calvo, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1740 - Francisco José Enparan, gipuzkoar noble, politiko eta militarra, Santa Cruz Tenerifekoan (j. 1676).
• 1921 - Salvador Etxaide, Euskal Herriko idazle eta abokatua (j. 1851).
• 1941 - Santos Jorge, nafar musikagile eta kapera-maisua, Panama Hirian (j. 1870).
• 1942 - Fernando Asuero, donostiar medikua, asueroterapia polemikoaren sortzailea (j. 1887).
• 1945 - Jose Frantzisko Erauskin, Patxi Errota, Erauskin Errotari, gipuzkoar bertsolaria (j. 1874).
• 1957 - Ernesto Erkoreka, Bilboko alkatea (j. 1866).
• 1963 - José María Mateos, bizkaitar kazetari eta entrenatzailea (j. 1888).
• 1974 - Juan Zaragueta, euskal filosofo, idazle eta pedagogoa (j. 1883).
• 1982 - Felix Likiniano, Espainiako Gerra Zibilean borrokatu zuen gipuzkoar buruzagi anarkista (j. 1909).
• 2013 - Jesús Rodero, nafar sukaldari, gastronomo eta enpresaburua (j. 1930).

Mundua

• 69 - Vitelio, erromatar enperadorea (j. 15).
• 1419 - Joan XXIII.a, Antipapa (j. c. 1370).
• 1572 - François Clouet, frantziar margolari eta marrazkilaria (j. c. 965).
• 1603 - Mehmed III.a, Otomandar Inperioko sultana (j. 1566).
• 1641 - Maximilien de Béthune, Frantziako mariskala eta Henrichemont eta Boisbelleko printze soberanoa (j. 1559).
• 1666 - Guercino, italiar margolaria (j. 1591).
• 1693 - Elżbieta Hevelius, ustez astronomian aritu zen lehen emakumea eta ilargiko karten ama (j. 1647).
• 1815 - José María Morelos, mexikar apaiz eta militar abertzalea (j. 1765).
• 1817 - Sofia Karolina Brunswick-Wolfenbüttelekoa (j. 1737).
• 1828 - William Hyde Wollaston, britainiar kimikaria (j. 1766).
• 1867 -
  • Jean-Victor Poncelet, frantziar jenerala eta matematikaria (j. 1788).
  • Théodore Rousseau, frantziar margolaria (j. 1812).
• 1870 - Gustavo Adolfo Bécquer, espainiar idazle eta poeta (j. 1836).
• 1880 - George Eliot, britainiar idazlea (j. 1819).
• 1943 - Helen Beatrix Potter, britainiar idazlea (j. 1866).
• 1945 - Otto Neurath, austriar filosofoa (j. 1882).
• 1969 - Josef von Sternberg, austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1894).
• 1979 - Darryl F. Zanuck, estatubatuar zinema-produktorea (j. 1902).
• 1986 - Nii Amaa Ollennu, Ghanako presidentea (j. 1906).
• 1989 - Samuel Beckett, irlandar idazle, kritikari eta olerkaria, 1969ko Literaturako Nobel Saria (j. 1906).
• 1990 - Robin Friday, ingeles futbolaria, Ingalaterran 1970eko hamarkadan zehar oso ospetsua (j. 1952).
• 1991 - Ernst Krenek, austriar-estatubatuar musikagilea (j. 1900).
• 1993 - Alexander Mackendrick, eskoziar-estatubatuar film zuzendaria (j. 1912).
• 1995 - James Meade, britainiar ekonomista, 1977ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1907).
• 2002 - Joe Strummer, ingeles musikari, abeslari eta aktorea, The Clash talde punkaren sortzaile, musikagile, gitarrista eta abeslaria (j. 1952).
• 2007 - Julien Gracq, frantziar olerkari, eleberrigile, saiakera-idazle eta antzerkigilea (j. 1910).
• 2008 - Lansana Conté, Gineako presidentea (j. 1934).
• 2014 - Joe Cocker, britainiar rock abeslaria (j. 1944).
• 2018 -
  • Paddy Ashdown, britainiar politikari eta diplomazialaria (j. 1941).
  • Jean Bourgain, belgikar matematikaria (j. 1954).
  • Roberto Suazo Córdoba, Hondurasko presidentea (j. 1927).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Maiteder eta Lokiz.

Abenduaren 21 | Urteko egutegi | Abenduaren 23