Abenduaren 30

Abenduaren 30a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hirurogeita laugarren eguna da, 365.a bisurteetan. Egun 1 falta da urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Ager Aketxe Jaiotza: Bilbo, 1993 Jaime Lazkano Jaiotza: Iruñea, 1909 Heriotza: Madril, 1983ko ekainaren 1a Vicente Uribe Jaiotza: Bilbo, 1902 Heriotza: Praga, 1961eko uztailaren 11 Mikel Gaztañaga Jaiotza: Itsasondo, 1979 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Rudyard Kipling Jaiotza: Mumbai, 1865 Heriotza: Londres, 1936ko urtarrilaren 18a LeBron James Jaiotza: Akron, 1984 Ellie Goulding Jaiotza: Hereford, 1986 Patti Smith Jaiotza: Chicago eta Ameriketako Estatu Batuak, 1946 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 30ko jaiotzak Mike Pompeo • Daniil Kharms • Bjarne Stroustrup • Tyrese Gibson • Paolo Villaggio • François-André Vincent • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Berengela Nafarroakoa Jaiotza: Tutera, 1165 (egutegi gregorianoa) Heriotza: Le Mans, 1230 Ivan Zulueta Jaiotza: Donostia, 1943ko irailaren 29a Heriotza: Donostia, 2009 Jose Maria Maguregi Jaiotza: Ugao, 1934ko martxoaren 16a Heriotza: Bilbo, 2013 Jose Agustin Aranzabal Jaiotza: Bergara, 1946ko abuztuaren 23a Heriotza: Bergara, 2020 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Saddam Hussein Jaiotza: Al-Awja (en) , 1937ko apirilaren 28a Heriotza: Kadhimiya (en) , 2006 Romain Rolland Jaiotza: Clamecy, 1866ko urtarrilaren 29a Heriotza: Vézelay, 1944 Alfred North Whitehead Jaiotza: Ramsgate (en) , 1861eko otsailaren 15a Heriotza: Cambridge, 1947 Rita Levi-Montalcini Jaiotza: Turin, 1909ko apirilaren 22a Heriotza: Erroma, 2012 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 30ko heriotzak Giovanni Baglione • Giles of Rome • Han van Meegeren • Kirill Meretskov • Emperor Gaozong of Tang • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1922 - Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna (irudian) eratzeko hitzarmena sinatu zuten Moskun. 1993 - Israelek eta Vatikanoak harreman diplomatikoak abiatu zituzten. 2006 - ETAk bonba-auto bat jarri zuen Madrilgo Barajasko aireportuko T-4 terminalean. 2009 - Euskarazko Wikipedia Errinozero artikuluarekin 50.000. artikulura ailegatu zen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abendua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: asteazkena 2021: osteguna 2022: ostirala 2024: astelehena 2025: asteartea 2026: asteazkena Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Onori eta Holaitz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1978 - ETAk Lisardo Sampil Belmonte taxi gidaria hil zuen Igorren.
• 2006 - ETAk bonba-auto bat jarri zuen Madrilgo Barajasko aireportuko T-4 terminalean.
• 2009 - Euskarazko Wikipedia Errinozero artikuluarekin 50.000. artikulura ailegatu zen.
• 2010 - Lau guardia zibil 4 urtera arteko espetxe zigorrera zigortu zituen Gipuzkoako Probintzi Auzitegiak 2008an Igor Portu eta Mattin Sarasola torturatzeagatik.

Mundua

• 1896 - Eskuadroi batek José Rizal filipinar nazionalista exekutatu zuen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1962ko Bertsolari Txapelketa Nagusiaren finala Manuel Olaizola Uztapidek irabazi zuen. Bere lehen txapela izan zen.

Mundua

• 1953 - The Wild One filma estreinatu zen, Lázló Bendekek zuzendu eta Marlon Brando, Mary Murphy eta Lee Marvin aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1992 - Lorenzo's Oil filma estreinatu zen, George Millerrek zuzendu eta Susan Sarandon, Nick Nolte, Peter Ustinov eta Zack O'Malley Greenburg aktoreek antzeztu zutelarik.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1595 - Jacinto Eskibel, arabar misiolaria (h. 1633).
• 1857 - Santiago Altolagirre, Mariano de San José, bizkaitar apaiz trinitarioa (h. 1936).
• 1860 - Juan Olazabal, euskal herritar politikari tradizionalista eskuindarra (h. 1937).
• 1887 - Enrike Orueta, bizkaitar abertzalea (h. 1944).
• 1902 - Vicente Uribe, bizkaitar politikari komunista (h. 1961).
• 1909 - Jaime Lazkano, nafar futbolaria (h. 1983).
• 1922 - Nikolas Alzola, Bitaño, euskal idazle, margolari, fraide eta euskaltzain urgazlea (h. 1981).
• 1929 - José Ignacio Ruiz Olabuénaga, bizkaitar soziologo, irakasle eta ikerlaria (h. 2014).
• 1931 -
  • José María Galardi, Real Sociedadeko gipuzkoar futbolaria (h. 2006).
  • Agustín García Braceras, Tini, bizkaitar futbolaria (h. 2010).
• 1938 -
  • Juan Ignacio Lasa, gipuzkoar futbolari ohia.
  • Xabier Markiegi, bizkaitar politikaria, irakaslea eta Euskal Autonomia Erkidegoko Arartekoa (h. 2021).
• 1941 - Lola Valverde Lamsfus, gipuzkoar historialaria, genero ikasketetan aitzindaria Euskal Herrian.
• 1946 - Pablo Zapata, nafar idazlea.
• 1949 - Sabin Intxaurraga, bizkaitar politikaria (h. 2010).
• 1950 - Ernesto Ladrón de Guevara, arabar politikaria.
• 1952 - Iosu Zabala Iturralde, gipuzkoar ingeniaria eta robotikako ikertzailea, Mondragon Unibertsitateko errektore ohia.
• 1961 - Asun Matilla, bizkaitar euskaltzalea, Salamancan (h. 2020).
• 1963 - Xavier Mauméjean, lapurtar idazlea, zientzia-fikzioan aditua.
• 1964 - Carlos Urkijo, Espainiako Gobernuaren Ordezkaria Euskal Autonomia Erkidegoan.
• 1966 - Belén Bengoetxea, bizkaitar ikertzailea eta EHUko irakaslea, arkeologian aditua.
• 1968 - José Miguel Nuin, IUN-NEBko nafar politikaria.
• 1979 - Mikel Gaztañaga, gipuzkoar txirrindularia.
• 1980 - Argitxu Camus, baxenafar historialaria, batez ere euskal diaspora ikertzen duena.
• 1993 - Ager Aketxe, bilbotar futbolaria.
• 1994 - Ander Imaz, gipuzkoar pilotaria.
• 1995 - Jara Navarlaz, nafar artista plastikoa.

Mundua

• 39 - Tito, erromatar enperadorea (h. 81).
• 1371 - Vasili I.a Moskukoa, Moskuko Printze Handia (h. 1425).
• 1609 - Ana Maria Brandeburgo Bayreuthekoa, alemaniar noblea (h. 1680).
• 1654 - Maria Ana Josefa Austriakoa, Jülich-Bergeko dukesa ezkontidea eta Palatinatuko printzesa-hauteslea (h. 1689).
• 1787 - Otto von Kotzebue, alemaniar-estoniar itsasgizona, Errusiar Inperioaren zerbitzura (h. 1846).
• 1819 - Theodor Fontane, alemaniar idazlea (h. 1898).
• 1838 - Émile Loubet, Frantziako presidentea (h. 1929).
• 1865 - Rudyard Kipling, ingeles idazlea, 1907ko Literaturako Nobel Saria (h. 1936).
• 1879 - Ramana Maharshi, eragin handiko erlijioso hindua (h. 1950).
• 1880 - Alfred Einstein, alemaniar musikologo eta musika kritikaria (h. 1952).
• 1884 - Hideki Tōjō, Japoniako lehen ministroa eta militarra (h. 1948).
• 1889 - Adolfo Ruiz Cortines, Mexikoko presidente ohia (h. 1973).
• 1891 - Antoine Pinay, frantziar industria gizona eta politikaria (h. 1994).
• 1893 - Letizia Quaranta, italiar aktorea (h. 1977).
• 1895 - José Bergamín, espainiar idazle, saiogile, poeta eta dramaturgoa (h. 1983).
• 1898 - Umm Kulthum, Ekialdeko Izarra, egiptoar abeslaria, egiptoar nazionalismoaren eta panarabismoaren ikurra (h. 1975).
• 1904 - Dimitri Borissovitx Kabalevski, errusiar musikagilea eta pedagogoa (h. 1987).
• 1906 - Carol Reed, britainiar zinema zuzendaria (h. 1976).
• 1910 - Paul Bowles, estatubatuar idazle, itzultzaile eta musikagilea (h. 1999).
• 1911 - Jeanette Nolan, estatubatuar aktorea (h. 1998).
• 1914 - Aurelio Gonzato, suitzar mosaikogile eta pintorea (h. 2014).
• 1918 - Al Purdy, kanadar poeta (h. 2000).
• 1924 - Yvonne Brill, kanadiar propultsio ingeniaria (h. 2013).
• 1927 -
  • Robert Hossein, frantziar antzezlea eta antzerki-zuzendaria (h. 2020).
  • Hamed Karoui, Tunisiako lehen ministroa (h. 2020).
• 1928 - Bo Diddley, estatubatuar musikari, abeslari eta gitarrista, Rock and rollaren sortzaileetako bat (h. 2008).
• 1930 -
  • Elmira Minita Gordon, Belizeko Gobernadore Orokorra (h. 2021).
  • Tu Youyou, txinatar medikuntza kimikari eta malariologoa, 2015eko Medikuntzako Nobel Saria.
• 1932 - Olga Ramos, kanariar folklore-abeslaria eta irakaslea.
• 1935 - Omar Bongo, Gabongo presidentea (h. 2009).
• 1937 - Gordon Banks, ingeles futbolaria, XX. mendeko atezain hoberenetakoa (h. 2019).
• 1942 - Michael Nesmith, estatubatuar musikaria, musikagilea, antzezlea, ekoizlea, idazlea, enpresaburua eta filantropoa, The Monkees pop rock taldeko gitarrista (h. 2021).
• 1946 -
  • Marc Forné, andorrar politikaria.
  • Ricardo Marcenaro, perutar abokatua eta politikaria.
  • Patti Smith, estatubatuar abeslaria eta poeta.
• 1948 -
  • Marcela Lagarde, mexikar etnologoa, irakaslea eta antropologian doktorea, Latinoamerikako feminismoaren erreferentziarik behinenetako bat.
  • Randy Schekman, estatubatuar biologoa, 2013ko Medikuntzako Nobel Saria.
• 1950 - Kazuhisa Kono, japoniar futbolari ohia.
• 1951 - Gabriel De Mhistéal, irlandar politikaria.
• 1952 -
  • Jesús Ferrero, espainiar eleberrigilea.
  • Cécile La Grenade, Grenadako politikari eta zientzialaria.
• 1953 - Meredith Vieira, estatubatuar kazetari eta telebista aurkezlea.
• 1956 - Claudia di Girolamo, txiletar aktore, antzerki-zuzendari eta akademikoa.
• 1958 - Matthew Tree, katalanez idazten duen ingeles idazlea.
• 1959 - Tracey Ullman, britainiar-estatubatuar aktore, komiko, zuzendari, ekoizle eta abeslaria.
• 1961 -
  • Douglas Coupland, kanadar idazle, diseinatzaile eta artista bisuala.
  • Ben Johnson, jamaikar-kanadar atletismo lasterkaria.
• 1962 - Alessandra Mussolini, italiar politikaria.
• 1969 -
  • Kersti Kaljulaid, Estoniako presidentea.
  • Jay Kay, britaniar abeslaria, Jamiroquai taldearen sortzailea.
• 1971 - Ricardo López, espainiar futbolaria.
• 1973 - Nacho Vidal, kataluniar aktore pornoa.
• 1974 - María Esteve, argentinar aktorea.
• 1975 - Tiger Woods, estatubatuar golfaria, historiako onenenetarikoa.
• 1977 - Glory Alozie, nigeriar-espainiar atleta.
• 1979 - Tona Brown, estatubatuar biolinista eta mezzosopranoa, Carnegie Hall musika-aretoan interpretatu zuen lehen emakume transgeneroa.
• 1980 -
  • Eliza Dushku, estatubatuar aktorea.
  • Veronika Goi, italiar xake-jokalaria.
• 1981 - Haley Paige, estatubatuar aktore pornoa (h. 2007).
• 1982 - Kristin Kreuk, kanadar aktorea.
• 1984 - LeBron James, estatubatuar saskibaloilaria.
• 1985 -
  • Lars Boom, herbeheretar txirrindularia.
  • David Broncano, espainiar komiko eta aurkezlea.
• 1986 - Ellie Goulding, ingeles abeslari eta konpositorea.
• 1988 - Juan José Lobato, espainiar txirrindularia.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1401 - Elisabet Tellez Gaztelakoa, jatorri nobleko emakumea, Gebaratarren dorretxearen anderea.
• 1926 - José Salis, gipuzkoar pintorea (j. 1863).
• 1950 - Luis González de Ubieta, bizkaitar militarra (j. 1899).
• 1955 - Eduardo Ugarte, euskal idazlea, zinema zuzendaria, gidoigilea eta antzerkigilea, Mexiko Hirian (j. 1900).
• 1997 - Karlos Santamaria, gipuzkoar matematikaria, euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzailea, irakaslea, politikaria eta idazlea (j. 1909).
• 2005 - Rubén Arozena, gipuzkoar komikigilea (j. 1966).
• 2009 - Ivan Zulueta, euskal diseinugile eta zinema zuzendaria (j. 1943).
• 2010 - Pilar Narbaiza, bizkaitar erraketista (j. 1922).
• 2013 - Jose Maria Maguregi, Magu, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (j. 1934).
• 2020 - Jose Agustin Aranzabal, gipuzkoar futbolaria (j. 1946).

Mundua

• 274 - Felix I.a, Aita santua.
• 1523 - Prospero Colonna, italiar condottieroa (j. 1452).
• 1591 - Inozentzio IX.a, Aita santua (j. 1519).
• 1769 - Faustina Pignatelli, italiar zientzialaria (j. 1705).
• 1788 - Francesco Zuccarelli, italiar margolaria (j. 1702).
• 1808 - Floridablancako kondea, espainiar politikaria (j. 1728).
• 1870 - Juan Prim, espainiar politikari eta militarra (j. 1814).
• 1893 - Samuel Baker, ingeles esploratzaile, militar, naturalista, ehiztari, idazle eta abolizionista (j. 1821).
• 1896 - José Rizal, filipinar mediku, idazle eta heroi nazionala (j. 1861).
• 1899 - James Paget, ingeles kirurgilaria eta patologoa, Patologiaren sortzailea (j. 1814).
• 1906 -
  • Angela Burdett-Coutts, britainiar filantropoa eta pintura-bildumagilea (j. 1814).
  • Josephine Butler, Viktoriar Aroko feminista eta gizarte-erreformista britainiarra (j. 1828).
• 1915 - Oswald Külpe, alemaniar filosofo eta psikologoa (j. 1862).
• 1916 - Grigori Rasputin, errusiar mistikoa (j. 1869).
• 1938 - Georgi Oppokov, errusiar militante boltxebikea (j. 1888).
• 1941 - El Lissitzky, errusiar margolaria, tipografoa eta marrazkilaria (j. 1890).
• 1944 - Romain Rolland, frantziar idazlea, 1915eko Literaturako Nobel Saria (j. 1866).
• 1947 - Alfred North Whitehead, ingeles matematikari eta filosofoa (j. 1861).
• 1958 - Roberto Rodríguez Fernández, El Vaquerito, kubatar gerrillaria, Kubako Iraultzan parte-hartzailea (j. 1935).
• 1968 - Trygve Lie, norvegiar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (j. 1896).
• 1969 -
  • Angelina Beloff, errusiar-mexikar artista (j. 1879).
  • Jiří Trnka, txekiar zinemagilea (j. 1912).
• 1970 - Sonny Liston, estatubatuar pisu astunetako boxeolaria.
• 1971 - Jo Cals, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1914).
• 1979 - Richard Rodgers, estatubatuar musikagilea (j. 1902).
• 1988 -
  • Jan Baalsrud, Norvegiako erresistentziaren komandoa, Bigarren Mundu Gerran alemanen okupazioaren aurka aritutakoa (j. 1917).
  • Isamu Noguchi, japoniar-estatubatuar eskultore eta paisaien arkitektoa (j. 1904).
• 1995 - Heiner Müller, alemaniar antzerkigilea (j. 1929).
• 1998 - Joan Brossa, kataluniar olerkaria eta dramagilea (j. 1919).
• 2000 - Louis-René des Forêts, frantziar idazlea (j. 1918).
• 2003 - Nora Heysen, australiar margolaria, Archibald erretratu saria irabazi zuen lehen emakumea (j. 1911).
• 2004 - Artie Shaw, estatubatuar klarinete-jotzaile, musikagile, aktore eta egilea (j. 1910).
• 2006 - Saddam Hussein, Irakeko diktadorea (j. 1937).
• 2007 - Xaime Quesada, galiziar artista (j. 1937).
• 2008 - Pierre Lemarchand, frantziar abokatua eta diputatua (j. 1926).
• 2009 - Abdurrahman Wahid, Indonesiako 4. presidentea (j. 1940).
• 2011 -
  • Ricardo Legorreta, mexikar arkitektoa (j. 1931).
  • Ronald Searle, britainiar marrazkigilea (j. 1920).
• 2012 - Rita Levi-Montalcini, italiar neurologo eta unibertsitateko irakaslea, 1986ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1909).
• 2014 - Luise Rainer, alemaniar aktorea (j. 1910).
• 2017 - Gyöngyi Szalay-Horváth, hungariar eskrimalaria, ezpata modalitatekoa (j. 1968).
• 2018 - Cesáreo Estébanez, espainiar aktorea (j. 1941).
• 2019 - Syd Mead, estatubatuar diseinatzaile industriala (j. 1933).
• 2021 - Sam Jones, estatubatuar saskibaloi jokalaria (j. 1933).
• 2022 - Barbara Walters, estatubatuar kazetari eta autore, telebistako kazetaritza femeninoaren aitzindaria (j. 1929).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Onori eta Holaitz.

Erreferentziak

Abenduaren 29 | Urteko egutegi | Abenduaren 31