Abuztuaren 18
Abuztuaren 18a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hogeita hamargarren eguna da, 231.a bisurteetan. 135 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1834 - Arantzazuko baselizari su eman zioten, eta erabat suntsitu zuten.
- 1979 - ETAk Jose Manuel Boix erail zuen Madrilen.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1201 - Riga hiria fundatu zen.
- 1812 - Britainia Handiak lur estatubatuarrak inbaditu zituen. James Madison presidenteak Etxe Zuritik alde egin zuen.
- 1890 - Tornado batek Dreux inguruko eremua kaltetu zuen.
- 1947 - Espainiako Itsas Armadaren lehergailu biltegi batek eztanda egin zuen Cádizen, 150 hildako eta 5.000 zauritutik gora eraginez.
- 2006 - HIESaren aurkako nazioarteko konferentzia ospatu zen Toronton (Kanada).
- 2010 - Bolivia larrialdi egoeran zegoen, kontrolez kanpo zeuden ehunka suteengatik. Guztira 15.000 kilometro karratu erre ziren.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1969 - Take the Money and Run ("Har Ezak dirua eta Ospa") filma estreinatu zen, Woody Allenek zuzendu eta berak, Janet Margolin eta Louise Lasser aktoreek antzeztu zuten.
- 1993 - Manhattan Murder Mystery ("Manhattango Hilketa Misteriotsuak") filma estreinatu zen, Woody Allenek zuzendu eta berak, Diane Keaton, Anjelica Huston eta Alan Alda aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1858 - Europa eta Amerikaren arteko lehenengo urpeko kable bidezko komunikazioa lortu zen.
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2008 - Leire Olaberria txirrindulari ikaztegietarrak brontzezko domina lortu zuen Beijingo Olinpiar Jokoetako pistako puntuaketa proban.
- 2013 - Emakumezkoen Traineru Ligako 2013ko denboraldia: Zumaia izan zen txapelduna, bigarren urtez jarraian.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1738 - Ignazio Luis Agirre, arabar legelari eta antzerkigilea (h. 1797).
- 1879 - Manuel Artze, nafar kardinala (h. 1948).
- 1904 - Maria Magunazelaia, Maoma, euskal txirrindularia (h. 2000).
- 1930 - Agustin Ibarrola, euskal herritar margolari eta eskultorea.
- 1934 - Jacques Rollet, lapurtar errugbilari ohia.
- 1937 - José María Corella, nafar idazlea.
- 1938 - Michel Sainte-Marie, lapurtar politikaria, Frantziako Alderdi Sozialistaren kidea (h. 2019).
- 1942 - Paulo Agirrebaltzategi, gipuzkoar frantziskotar fraidea, kultura ekintzailea, idazlea eta ohorezko euskaltzaina.
- 1945 - Pierre Camou, lapurtar errugbilaria eta bankaria, Frantziako Errugbi Federazioaren presidentea (h. 2018).
- 1946 - Jean-Claude Larronde, lapurtar historialaria eta ikertzailea, euskal nazionalismoaren inguruko gaietan espezializatua.
- 1951 - Xabier Altzibar, bizkaitar euskaltzale, irakasle, idazle eta euskaltzain urgazlea.
- 1967 - Mabi Revuelta, bizkaitar artista plastikoa.
- 1968 - Asun Fernandez de Garaialde, Aralarreko nafar politikaria, Altsasuko alkatea.
- 1975 -
- Mireia Elkoroiribe, bizkaitar politikari eta enpresaburua.
- Igor Elortza, bizkaitar bertsolaria.
- Alaitz Guridi Agirrezabala, gipuzkoar musikaria.
- Aitor Lopez Rekarte, gipuzkoar futbolari ohia.
- 1976 - Bernardo Atorrasagastegi, gipuzkoar ETAkidea.
- 1977 - Bakartxo Ruiz, nafar politikari eta irakaslea.
- 1981 - Iñaki Garmendia Larrea, arabar futbolaria.
- 1985 - Julen Goikoetxea, bizkaitar txirrindulari amateurra (h. 2006).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1564 - Federico Borromeo, italiar kardinala eta Milango artzapezpikua (h. 1631).
- 1606 - Maria Ana Espainiakoa, Espainiako infanta, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperatziza eta Hungariako eta Bohemiako Erregina (h. 1646).
- 1685 - Brook Taylor, britainiar matematikaria (h. 1731).
- 1750 - Antonio Salieri, italiar musikagile, orkestra-zuzendaria eta irakaslea (h. 1825).
- 1770 - Dorothea Schlözer, alemaniar filosofoa, Alemanian filosofiako doktorego gradua jaso zuen lehen emakumea (h. 1825).
- 1774 - Meriwether Lewis, estatubatuar esploratzaile, soldadu, biltzaile botaniko eta administrari publikoa (h. 1809).
- 1792 - John Russell (Russelleko I. kondea), Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1878).
- 1799 - Paulin Talabot, frantziar burdinbide eta kanal ingeniaria (h. 1885).
- 1824 - André Léo, frantziar eleberrigile eta kazetaria (h. 1900).
- 1830 - Frantzisko Josef I.a Austriakoa, Austriako enperadorea eta Hungariako erregea (h. 1916).
- 1835 - Telemaco Signorini, italiar margolaria (h. 1901).
- 1859 - Anna Ancher, daniar margolaria (h. 1935).
- 1869 - Clémentine Hélène Dufau, frantziar margolaria (h. 1937).
- 1877 - René de Saint-Périer, frantziar arkeologoa, Goi Paleolitoan aditua (h. 1950).
- 1886 - Joséphine Pencalet, bretainiar langilea, Udal kontseilu baterako hautatu zuten lehen emakume bretainiarra (h. 1972).
- 1890 - Walther Funk, alemaniar ekonomialari eta politikari nazia (h. 1960).
- 1900 - Vijaya Lakshmi Pandit, Indiako politikaria (h. 1990).
- 1901 - Jean Guitton, frantziar filosofo, idazle eta pentsalaria (h. 1999).
- 1906 -
- Marcel Carné, frantziar zinemagilea (h. 1996).
- Ladislao Vajda, hungariar jatorriko espainiar zinemagilea (h. 1965).
- 1908 - Edgar Faure, frantziar politikaria eta idazlea, Frantziako lehen ministroa (h. 1988).
- 1915 - Joseph Arthur Ankrah, Ghanako presidentea (h. 1992).
- 1918 - Elsa Morante, italiar idazlea (h. 1985).
- 1920 -
- Idea Vilariño, uruguaitar poeta, saiakera eta literatur kritikaria, itzultzailea, musikagilea eta irakaslea (h. 2009).
- Shelley Winters, estatubatuar aktorea (h. 2006).
- 1922 - Alain Robbe-Grillet, frantziar idazlea eta zinema-zuzendaria, Nouveau roman literatura-mugimenduaren aitzindari eta teorilari nagusia (h. 2008).
- 1925 - Brian Aldiss, ingeles zientzia-fikziozko idazlea (h. 2017).
- 1927 -
- Rosalynn Carter, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama.
- Marvin Harris, estatubatuar antropologo, idazle eta unibertsitateko irakaslea (h. 2001).
- 1931 - Hans Tietmeyer, alemaniar ekonomialaria, nazioarteko finantzetako pertsonalitaterik garrantzitsuenetakoa (h. 2016).
- 1932 - Luc Montagnier, frantziar mikrobiologoa, birologia arloan nabarmendua, 2008ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2022).
- 1933 -
- Just Fontaine, frantziar futbolaria (h. 2023).
- Roman Polański, frantziar-poloniar film zuzendari eta aktorea.
- 1935 - Rafer Johnson, dekatloian espezializatutako estatubatuar atleta (h. 2020).
- 1936 - Robert Redford, estatubatuar aktore eta zinema zuzendaria.
- 1937 - Purita Campos, kataluniar komikigile, marrazkilari eta margolaria (h. 2019).
- 1938 - Aissata Kane, emakumeen eskubideen aldeko militante politiko mauritaniarra (h. 2019).
- 1940 - Jesús Quintero, kazetaria, zuzendaria eta Espainiako irrati eta telebistako programen aurkezlea (h. 2022).
- 1943 -
- Gianni Rivera, italiar futbolari ohia eta politikaria.
- Roberto Rosato, italiar futbolaria (h. 2010).
- 1952 - Patrick Swayze, estatubatuar aktore, dantzari, abeslari, musikagile eta telebistako ekoizlea (h. 2009).
- 1955 - Stefano Tamburini, italiar irudi artista, komikigilea eta aldizkari publizista (h. 1986).
- 1957 - Carole Bouquet, frantziar aktorea.
- 1958 -
- Madeleine Stowe, estatubatuar aktorea.
- Olga Viza, kataluniar kirol kazetaria.
- 1962 - Felipe Calderón, Mexikoko presidente ohia.
- 1966 - Jevgeni Zinitxev, errusiar politikaria eta ofizial militarra (h. 2021).
- 1967 - Pepa Pedroche, espainiar aktorea eta irakaslea.
- 1969 -
- Edward Norton, estatubatuar aktore eta zine zuzendaria.
- Christian Slater, estatubatuar aktorea.
- 1971 - Aphex Twin, irlandar musika elektroniko konposatzailea.
- 1972 - Julio de la Rosa, espainiar abeslaria, musikaria eta pop rock sortzailea.
- 1976 - Amaya Valdemoro, espainiar saskibaloi-jokalari ohia.
- 1981 - Kazuki Hiramoto, japoniar futbolari ohia.
- 1983 -
- Tamara Alves, portugaldar ikusizko artista, muralista, ilustratzailea eta tatuatzailea.
- Mika (abeslaria), libanoar-britainiar egile abeslaria.
- 1985 - Beatrice Borromeo, italiar modeloa, kazetaria eta Borromeo Etxeko aristokrata.
- 1987 - Lara Martorell, espainiar aktorea.
- 1988 - Natsumi Hara, japoniar futbolaria.
- 1991 - Brisa Fenoy, espainiar musikaria, musikagilea, modeloa, DJ eta ekoizlea.
- 1993 - Riki Harakawa, japoniar futbolaria.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1743 - Janbattitt Duhalde, lapurtar josulaguna, Txina Europan ezagutarazi zuena (j. 1674).
- 1787 - Vicente Azkuenaga, bizkaitar enpresaburu eta politikaria, Buenos Airesen (j. 1706).
- 1845 - Joan Inazio Iztueta, gipuzkoar idazlea (j. 1767).
- 1905 - Morrochco Harriaga-Saint-Martin, lapurtar politikaria, Parisen (j. 1849).
- 1924 - Angel Olarte Arnaiz, arabar margolaria (j. 1897).
- 1936 - Atanasio Bidaurreta, nafar klaretar fraidea, Barbastron fusilatua (j. 1911).
- 1937 - Arturo Kanpion, iruindar idazle, hizkuntzalari eta politikaria (j.1854).
- 1956 - Manuel Maria Smith Ibarra, bizkaitar arkitektoa (j. 1879).
- 1978 - Gregorio Hombrados, gipuzkoar margolaria (j. 1902).
- 1983 - José Ignacio Alkorta, bizkaitar apaiza eta filosofoa, Bartzelonan (j. 1910).
- 1995 - Julio Caro Baroja, euskal jatorriko antropologo, historialari eta hizkuntzalaria (j. 1914).
- 2018 - Mari Jose Molina Guerrero, gipuzkoar irakaslea eta militante feminista (j. 1951).
- 2019 - Juan Lasa, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailburua eta Beasaingo alkatea (j. 1939/40).
- 2023 - Joseba Intxausti, Iturriotz'tar Iñaki, gipuzkoar idazlea eta Euskaltzain urgazlea (j. 1936).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 440 - Sixto III.a, Aita santua.
- 1095 - Olaf I.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (j. c. 1050).
- 1227 - Gengis Khan, Mongolen Inperioaren sortzailea.
- 1258 - Teodoro II.a Laskaris, Bizantziar Inperioko enperadorea (j. c. 1222).
- 1276 - Adrian V.a, Aita santua.
- 1357 - Tomas II.a Saluzzokoa, Saluzzoko markesa (j. 1304).
- 1503 - Alexandro VI.a, Aita santua (j. 1431).
- 1559 - Paulo IV.a, Aita santua (j. 1476).
- 1563 - Étienne de La Boétie, frantziar epaile, humanista eta idazlea (j. 1530).
- 1642 - Guido Reni, italiar margolaria, dekoratzailea eta marrazkilaria (j. 1575).
- 1648 - Ibrahim I.a, sultan otomanoa (j. 1615).
- 1765 - Frantzisko I.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1708).
- 1810 - Charles Pierre Claret de Fleurieu, frantziar itsasgizon eta politikaria (j. 1738).
- 1823 - André-Jacques Garnerin, baloi aerostatikoen pilotu eta paraxutista frantsesa (j. 1769).
- 1850 - Honoré de Balzac frantziar eleberrigilea eta antzerkigilea (j. 1799).
- 1865 - Alexandros Mavrokordatos, Greziako estatuburua (j. 1791).
- 1905 - Albert Edelfelt, finlandiar margolaria (j. 1854).
- 1922 - Ernest Lavisse, frantziar historialaria eta historia positibistaren fundatzailea (j. 1842).
- 1936 -
- Juana Capdevielle, espainiar pedagogoa, liburuzaina eta artxibozaina (j. 1905).
- Federico García Lorca, espainiar idazlea, fusilatuta (j. 1898).
- 1943 - Norma Pons, argentinar vedette eta aktorea (h. 2014).
- 1944 -
- Ernst Thälmann, alemaniar politikaria (j. 1886).
- Jacques Roumain, haitiar saiakeragilea, poeta eta kontakizun-idazlea (j. 1907).
- 1945 - Subhas Chandra Bose, Indiako bengalar politikaria (j. 1897).
- 1958 - Fritz Arno Wagner, alemaniar zinema-argazkilaria (j. 1889).
- 1961 - Leonhard Frank, alemaniar eleberrigilea (j. 1882).
- 1973 - Tina Gascó, espainiar aktorea (j. 1914).
- 1974 - Laura Dreyfus Barney, Bahá'í fedearen irakasle eta filantropo nabaria (j. 1879).
- 1981 - Anita Loos, estatubatuar aktore, eleberrigile, antzerkigile eta gidoilaria (j. 1888).
- 1983 - Nikolaus Pevsner, britainiar arte eta arkitekturaren historialaria (j. 1902).
- 1987 - Shichirō Fukazawa, japoniar idazlea eta musikaria (j. 1914).
- 1990 - Burrhus Frederic Skinner, estatubatuar psikologo, filosofo eta autorea (j. 1904).
- 1992 - John Sturges, estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1910).
- 1994 -
- Martin Cahill, Dublin hiriko irlandar kriminal nabarmena (j. 1949).
- Richard Laurence Millington Synge, britainiar kimikaria, 1952ko Kimikako Nobel Saria (j. 1914).
- 1996 - Isabel Morgan, estatubatuar birologo eta bakteriologoa (j. 1911).
- 2001 - Philip Crosby, estatubatuar enpresari eta egilea, zero akats kontzeptuaren garatzaileetako bat (j. 1926).
- 2004 - Elmer Bernstein, estatubatuar konposatzailea (j. 1922).
- 2009 -
- Kim Dae-jung, Hego Koreako presidentea (j. 1925).
- Hugo Loetscher, suitzar idazlea (j. 1929).
- 2010 - Karlos Hugo Borboi-Parmakoa, Parmako duke eta erregegai karlista (j. 1930).
- 2017 - Vicente Iturat, espainiar txirrindularia (j. 1928).
- 2018 - Kofi Annan, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia eta 2001eko Bakearen Nobel Saria (j. 1938).
- 2020 - Ben Cross, ingeles antzerki, telebista eta zinemako aktorea (j. 1947).
- 2021 - Maria Magdalena Domínguez, galiziar poeta (j. 1922).
- 2022 - John Powell, estatubatuar disko-jaurtitzailea (j. 1947).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Santu kristauak: Agapeto eta Serapio.
- Sehaska egutegiko izendegia: Elene/Helene eta Haritzeder/Haritzaga.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urteko hilak | ||
---|---|---|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |