Abuztuaren 21

Abuztuaren 21a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hogeita hamairugarren eguna da, 234.a bisurteetan. 132 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Eneko Arieta Jaiotza: Durango, 1933 Heriotza: 2004ko abenduak 27 Jon Markaide Jaiotza: Elgeta, 1950 David Malo Jaiotza: Martzilla, 1980 Mikel Bizkarra Jaiotza: Mañaria, 1989 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Usain Bolt Jaiotza: Q1278713, 1986 Avizena Jaiotza: Q4072887 Bukhara, 0980 Heriotza: 1037ko ekainak 18 Gilen IV.a Erresuma Batukoa Jaiotza: Buckingham jauregia, 1765 Heriotza: 1837ko ekainak 20 Kenny Rogers Jaiotza: Houston, 1938 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abuztuaren 21ko jaiotzak Count Basie • Nikolai Bogolyubov • Jean-Baptiste Greuze • Rudolf, Crown Prince of Austria • Guillaume Dufay • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Isidro Langara Jaiotza: 1912ko maiatzak 25 Heriotza: Andoain, 1992 Agustín Sauto Jaiotza: 1908ko maiatzak 11 Heriotza: Trapagaran, 1986 Charles-Alexandre Fay Jaiotza: 1827ko irailak 22 Heriotza: Villers-sur-Mer, 1903 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Leon Trotski Jaiotza: 1879ko urriak 26 Heriotza: Coyoacán, 1940 William Herschel Jaiotza: 1738ko azaroak 15 Heriotza: Slough, 1822 Adelbert von Chamisso Jaiotza: 1781eko urtarrilak 30 Heriotza: Berlin, 1838 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abuztuaren 21ko heriotzak Subrahmanyan Chandrasekhar • Benjamin Thompson • Yuri Nikulin • Lady Mary Wortley Montagu • Xianfeng Emperor • Giuseppe Meazza • Benigno Aquino, Jr. • Claude-Louis Navier • Harald Sverdrup • Carloman • Charles Eames • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1792 - Frantziako Iraultzan gillotina bidezko lehen exekuzioa egin zen, metodo ankerragoak ordezkatuz. 1911 - Mona Lisa edo Gioconda margolana (irudian), Leonardo da Vinciren olio pintura, Louvre museotik lapurtu zuten Parisen. Bi urte geroago aurkitu zuten Florentzian. 1945 - Stalingradeko bataila hasi zen Alemania eta Sobietar Batasunaren artean. 1960 - Ernest Hemingwayk eta Anjel Goenagak hitzarmena sinatu zuten Donostiako Maria Cristina hotelean, Agurea eta itsasoa euskaraz argitaratzeko egile eskubiderik ordaindu gabe. 1986 - Nyos lakuko erupzio limniko batek inguruko herrixketako 1.800 lagun eta 3.500 etxabere hil zituen Kamerunen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abuztua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: igandea 2017: astelehena 2018: asteartea 2020: ostirala 2021: larunbata 2022: igandea Izendegia Santutegia: Pio X.a, Ziriaka Erromakoa, Sidonio Apolinar, Privato Mendekoa Seaska egutegia: Ugazi, Ximena eta Semena/Semera.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2009 - Jendarmeek ustezko 3 etakide atxilotu eta 13 zulo aurkitu dituzte azken astean.
• 2012 - Patxi López Lehendakariak Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak urriaren 21an ospatuko zirela iragarri zuen.

Mundua

• 1792 - Frantziako Iraultzan gillotina bidezko lehen exekuzioa egin zen, metodo ankerragoak ordezkatuz.
• 1911 - Mona Lisa edo Gioconda margolana, Leonardo da Vinciren olio pintura, Louvre museotik lapurtu zuten Parisen. Bi urte geroago aurkitu zuten Florentzian.
• 1945 - Stalingradeko bataila hasi zen Alemania eta Sobietar Batasunaren artean.
• 1975 - Madrilen (Espainia) GRAPO taldea bere ekintzak egiten hasi zen Goardia Zibilaren bi zakur akabatuz.
• 1986 - Nyos lakuko erupzio limniko batek inguruko herrixketako 1.800 lagun eta 3.500 etxabere hil zituen Kamerunen.
• 1991
  • Errusian Mikhail Gorbatxeven eta honek SESB ohian harturiko neurrien aurkako estatu kolpea hasi zen (Belovezhie-ko Akordioa).
  • Letoniak SESBarekiko independentzia aldarrikatu zuen.
• 2006 - Tren istripua Palentziako Villada herrian. Sei hildako egon ziren, Talgo tren bat gehiegizko abiaduragatik bere bidetik irten eta gero. Hildakoen artean Pasaiako bikote bat egon zen.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1960 - Ernest Hemingwayk eta Anjel Goenagak hitzarmena sinatu zuten Donostiako Maria Cristina hotelean, Agurea eta Itsasoa euskaraz argitaratzeko egile eskubiderik ordaindu gabe.

Mundua

• 1987 - Dirty Dancing ("Dantza Zikina") filma estreinatu zen, Emile Ardolinok zuzendu eta Patrick Swayze, Jennifer Grey, Jerry Orbach eta Cynthia Rhodes aktoreek antzeztu zuten.
• 1998 - Blade filma estreinatu zen, Stephen Norringtonek zuzendu eta Wesley Snipes, Stephen Dorff, Kris Kristofferson, N'Bushe Wright eta Donal Logue aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 2017 - Eguzki eklipsea AEBetan osoki ikusgai egon zen, Euskal Herrian partzialki.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1899 - Bixente Eskisabel, gipuzkoar sustatzailea eta enpresaburua (h. 1955).
• 1928 - Javier Erice, nafar politikari eta medikua, Iruñeko alkate ohia.
• 1931 - Manuel Larrabeiti, bizkaitar futbolaria (h. 2018).
• 1933 - Eneko Arieta, Athleticeko futbolaria (h. 2004).
• 1942 - Julián Balduz, frankismoaren osteko Iruñeko lehen alkatea.
• 1945 - Jose Luis Uribezubia, Katarrilla, bizkaitar txirrindulari ohia.
• 1950 - Jon Markaide, gipuzkoar astrofisikaria.
• 1956 - Rafa Díez, LABeko Idazkari Nagusi ohia eta Ezker abertzaleko kide esanguratsua.
• 1962 -
  • Jon Etxeandia Zorroza, bizkaitar ETAkidea, poeta eta idazlea (h. 2010).
  • Jose Migel Kiko Zúñiga, gipuzkoar futbolari ohia.
• 1980 - David Malo, nafar futbolari ohia.
• 1981 - Madelen Urieta, arabar saskibaloi jokalari ohi eta entrenatzailea.
• 1985 - Jon Calvo, bizkaitar gitarra-jotzailea eta abeslaria.
• 1988 - Maialen Zelaia, gipuzkoar futbolaria.
• 1989 - Mikel Bizkarra, bizkaitar txirrindularia.

Mundua

• 1165 - Filipe II.a Frantziakoa, Frantziako erregea (h. 1223).
• 1567 - Frantzisko Saleskoa, savoiar elizgizona (h. 1622).
• 1583 - Leonor Prusiakoa, alemaniar noblea (h. 1607).
• 1609 - Jean Rotrou, frantziar poeta (h. 1650).
• 1643 - Alfontso VI.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1683).
• 1648 - Josè Zatrilla y Vico, Sardiniako idazlea eta poeta (h. 1720).
• 1670 - James Fitz-James (Berwickeko I. dukea), Frantziako mariskala (h. 1734).
• 1735 - Tobias Furneaux, ingeles nabigatzailea eta Royal Navyko ofiziala, mundua bi norabidetan zirkumnabigatu zuen lehenengo gizona (h. 1781).
• 1739 - Mariano Salvador Maella, espainiar margolaria (h. 1819).
• 1752 - Jacques Roux, frantziar iraultzailea (h. 1794).
• 1765 - Gilen IV.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batua eta Britainiar Jabegoen erregea (h. 1837).
• 1789 - Augustin-Louis Cauchy, frantziar matematikaria eta permutazioen teoriaren sortzailea.
• 1798 - Jules Michelet, frantziar historialari eta idazlea (h. 1874).
• 1848 - Paul Henry, frantziar optikari eta astronomoa (h. 1905).
• 1862 - Emilio Salgari, italiar idazlea (h. 1911).
• 1871 - Leonid Andreiev, errusiar idazlea (h. 1919).
• 1872 - Aubrey Beardsley, ingeles marrazkilaria (h. 1898).
• 1892 - Charles Vanel, frantziar aktorea (h. 1989).
• 1893 - Lili Boulanger, frantziar musikagilea (h. 1918).
• 1901 - Edward Thomas Copson, britainiar matematikaria (h. 1980).
• 1915 - Fernando Claudín, espainiar politikari, historialari eta saiakera-idazlea (h. 1990).
• 1917 - Leonid Hurwicz, estatubatuar ekonomilaria, 2007ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2008).
• 1921 - Gertrudis de la Fuente, espainiar biokimikaria, farmazian doktorea eta Ikerkuntza Zientifikoen Goi Kontseiluan ikerkuntzako irakaslea (h. 2017).
• 1927 - Barry Foster, ingeles zinema, antzerki, telebista eta irratiko aktorea (h. 2002).
• 1930 - Margaret Windsor, Ingalaterrako Jurgi VI.aren eta Elisabete Erregina Amaren bigarren alaba (h. 2002).
• 1933 - Janet Baker, britainiar mezzo-sopranoa.
• 1934 - John L. Hall, estatubatuar fisikaria, 2005ko Fisikako Nobel Saria.
• 1936 - Wilt Chamberlain, estatubatuar saskibaloi-jokalaria, NBAko inoizko hoberenetarikoa (h. 1999).
• 1937 - Robert Stone, estatubatuar idazlea (h. 2015).
• 1938 - Kenny Rogers, estatubatuar country abeslari, argazkilari, aktore, ekoizle eta ekimengilea.
• 1942 - Maria Kaczyńska, Poloniako lehen dama (h. 2010).
• 1944 - Peter Weir, australiar zinema zuzendaria.
• 1946 - Norio Yoshimizu, japoniar futbolari ohia.
• 1950 - Patrick Juvet, suitzar kantautore eta abeslaria.
• 1951 - Karekin II.a, Armeniako Eliza Apostolikoaren Patriarka.
• 1952 - Joe Strummer, ingeles musikari, abeslari eta aktorea, The Clash talde punkaren sortzaile, musikagile, gitarrista eta abeslaria (h. 2002).
• 1956 -
  • Kim Cattrall, ingeles-kanadar aktorea.
  • Vadão, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1957 - Bernard Verlhac, Tignous, frantziar marrazkilaria (h. 2015).
• 1961 - Stephen Hillenburg, estatubatuar animatzailea, ekoizlea eta biologoa, Bob Belaki marrazki bizidun telesailaren sortzailea (h. 2018).
• 1962 - Tsutomu Miyazaki, 4 eta 7 urte arteko 4 neska bahitu eta asasinatu zituen japoniar serie hiltzailea (h. 2008).
• 1963 -
  • Luis Casado, UPNko nafar politikaria.
  • Mohammed VI .a Marokokoa, Marokoko Erregea.
• 1964 - Alfonso Lacadena, espainiar hizkuntzalari eta ikerlaria, epigrafian aditua (h. 2018).
• 1967 -
  • Stéphane Charbonnier, Charb, frantziar karikaturista eta kazetaria (h. 2015).
  • Carrie-Anne Moss, kanadar aktorea.
  • Serj Tankian, estatubatuar musikari, abeslari, musika-ekoizlea, filosofo aktibista, margolaria, idazlea eta aktorea, System of a Down bandaren konpositorea.
• 1970 - Erik Dekker, herbeherear txirrindulari ohia.
• 1971 - Liam Howlett, The Prodigy musika-elektroniko bandako liderra.
• 1973 - Sergey Brin, Google bilatzailearen sortzaileetako bat.
• 1979 -
  • Joel Griffiths, australiar futbolari ohia.
  • Kelis, estatubatuar abeslari, kantautore eta sukaldaria.
• 1981 - Silvio Spann, trinitatear futbolaria.
• 1984 - Alizée, korsikar abeslaria.
• 1985 -
  • Laura Haddock, ingeles aktorea.
  • Julia Robex, indonesiar emakumezko aktore transgeneroa.
• 1986 - Usain Bolt, jamaikar atleta, abiadura probatan hainbat titulu eta errekor dituena.
• 1987 - Megan Montaner, espainiar aktorea.
• 1988 - Robert Lewandowski, poloniar futbolaria.
• 1989 - Hayden Panettiere, estatubatuar aktore eta pop abeslaria.
• 1995 - Gao Zhunyi, txinatar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1903 - Charles-Alexandre Fay, baxenafar militar eta kartografoa, Villers-sur-Meren (j. 1827).
• 1918 - Sabino Izeta, gipuzkoar margolaria (j. 1876).
• 1938 - Teodoro Anasagasti Algan, bizkaitar arkitektoa, Madrilen (j. 1880).
• 1986 - Agustín Sauto, Bata, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (j. 1908).
• 1987 - Jose Viñes Ibarrola, nafar sendagilea eta gaztelaniazko idazlea (j. 1898).
• 1992 - Isidro Langara, euskal herritar futbolaria (j. 1912).
• 2015 - Maria Arrillaga, Arane I.a, gipuzkoar erraketista (j. 1918).

Mundua

• 1133 - Balduino II.a Jerusalemgoa, Jerusalemgo erregea.
• 1157 - Alfontso VII.a Gaztelakoa, Gaztela eta Leongo erregea eta Imperator totius Hispaniae (j. 1105).
• 1245 - Alexandro Haleskoa, pentsalari eskolastikoa.
• 1568 - Jean de Vallette, San Joan Jerusalemgo ordeneko 49. maisu handia.
• 1614 - Elisabet Báthory, Kondesa odoltsua, hungariar aristokrata (h. 1560).
• 1838 - Adelbert von Chamisso, alemaniar idazlea (j. 1781).
• 1876 - Ildefons Cerda, kataluniar ingeniaria eta hirigintza modernoaren aitzindarietako bat (j. 1815).
• 1905 - Julius Oppert, alemaniar jatorriko frantziar historialari, hizkuntzalari eta filologoa (j. 1825).
• 1940 - Leon Trotski, jatorri judutarreko errusiar-ukrainar iraultzaile komunista, Mexikon eraila (j. 1879).
• 1943 - Henrik Pontoppidan, daniar idazlea, 1917ko Literaturako Nobel Saria (j. 1857).
• 1944 - Peter Weir, australiar zinema zuzendaria.
• 1947 - Ettore Bugatti, italiar industria-gizona (j. 1881).
• 1953 - Ignacio Artamendi, Artamendi II.a, bizkaitar pilotaria (j. 1900).
• 1964 - Palmiro Togliatti, italiar politikaria (j. 1893).
• 1965 - Odile Defraye, belgikar txirrindularia (j. 1888).
• 1971 - George Jackson, estatubatuar militante beltz eta ekintzailea, Pantera Beltza Alderdiko kidea, espetxeko goardiek eraila (j. 1941).
• 1978 -
  • Rhys Davies, ingelesez idatzi izan zuen galestar idazlea (j. 1901).
  • Charles Eames, estatubatuar disenatzailea (j. 1907).
• 1979 - Giuseppe Meazza, italiar futbolaria.
• 1982 - Sobhuza II.a, Swazilandiako erregea (j. 1899).
• 1988 - Ray Eames, estatubatuar diseinatzailea eta zinema-zuzendaria (j. 1912).
• 1991 - Wolfgang Hildesheimer, alemaniar idazlea (j. 1916).
• 1993 - Tatiana Troyanos, estatubatuar mezzo-sopranoa (j. 1938).
• 1995 - Subrahmanyan Chandrasekhar, indiar jatorriko estatubatuar astrofisikaria, 1983ko Fisikako Nobel Saria.
• 2005 - Robert Moog, estatubatuar asmatzailea, sintetizadorearen asmatzailea (j. 1934).
• 2012 - William Thurston, estatubatuar matematikaria (j. 1946).
• 2014 - Albert Reynolds, Irlandako Errepublikako zortzigarren Taoiseacha (j. 1932).
• 2015 - Daniel Rabinovich, argentinar umorista, aktorea eta musikaria, Les Luthiers taldeko kidea (j. 1943).
• 2017 - Réjean Ducharme, frantsesezko kanadar idazlea (j. 1941).
• 2018 -
  • Stefán Karl Stefánsson, islandiar aktore eta abeslaria (j. 1975).
  • Vicente Verdú, espainiar kazetaria, idazlea, margolari eta poeta (j. 1942).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Ugazi, Ximena eta Semena/Semera.

Abuztuaren 20 | Urteko egutegi | Abuztuaren 22