Adelina Gutiérrez

Wikipedia, Entziklopedia askea
Adelina Gutiérrez
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakCarmen Adelina Gutiérrez Alonso
JaiotzaSantiago, 1925eko maiatzaren 27a
Herrialdea Txile
HeriotzaSantiago, 2015eko apirilaren 11 (89 urte)
Hobiratze lekuaParque del Recuerdo Cemetery (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaTxileko Unibertsitatea
(1942 - 1948)
Indianako Unibertsitatea Bloomingtonen
(1960 - 1964)
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakastrofisikaria eta akademikoa
Enplegatzailea(k)National Astronomical Observatory (en) Itzuli  (1949 -  1960)
Txileko Unibertsitatea  (1964 -  1987)
Jasotako sariak

Adelina Carmen Gutierrez Alonso (Santiago, Txile, 1925eko maiatzaren 27a - Ib, 2015eko apirilaren 11)[1] irakasle, zientifiko eta akademikoa izan zen, Txileko astrofisikari aitzindaria. Astrofisikan doktoretza lortu zuen lehen txiletarra eta Txileko Zientzia Akademian sartu zen lehen emakumea izan zen.[2]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ramón Gutiérrez eta Carmen Alonsoren alaba, Santiagoko María Auxiliadora Lizeoan ikasi zuen eta hantxe graduatu zen 1942an. Geroago, fisikako eta matematikako pedagogia karreran hasi zen Txileko Unibertsitateko Institutu Pedagogikoan, eta 1948an Estatuko irakasle titulua lortu zuen. Unibertsitatean egon zenean Hugo Moreno León zientzialaria ezagutu zuen, 1951n ezkondu zen eta hiru seme-alaba izan zituen.[1]

Zientzia irakasle gisa hasi zen lanean Liceo Darío Salas-en eta Txileko Unibertsitateko Zientzia Fisiko eta Matematikoen Fakultatean (FCFM), eta 1949ko ekainaren 1etik aurrera Astronomia Behatoki Nazionalean lan egin zuen.[1] Behatoki horretan beste zientzialari batzuek lortutako datu astronomikoak murriztera dedikatu zen hasieran, geroago hegoaldeko izarren fotometria fotoelektrikoaren eremuan garatzeko, argitalpen ugaritan jorratu zuen gaia. FCFMko akademiko gisa ere lan egin zuen.[3]

1950eko hamarkadaren amaieran, Estatu Batuetara bidaiatu zuen Astrofisikan Doktoregoa lortzeko, 1964ko ekainean lortu zuen, aipatutako titulu akademikoa lortu zuen lehen txiletarra izanik.[1] Txilera itzuli zenean, sustatzailea eta sortzailea izan zen, bere ezkontidearekin eta Claudio Anguitarekin batera, Astronomian lizentziatua (1965), non graduazio buru izan zen eta gero Astronomia masterra (1976), biak Txileko Unibertsitatean.[2]

1967an Hugo Morenorekin batera hasi zen lanean Cerro Tololo behatokian.[4] Urte hartan bertan, Txileko Institutuko Txileko Zientzia Akademiako kide titular izendatu zuten, zientzialari talde hautatu horretan sartu zen lehen emakumea eta lehenengo astronomoa izanik.[1]

Lanaldi osoko akademiko izendatu zuten Txileko Unibertsitatean 1974ko urtarrilaren 1ean, eta bertan irakasten jarraitu zuen 1987ko abenduaren 30ean erretiratu zen arte. Hala ere, 1990ean lanaldi partzialeko akademiko gisa itzuli zen aipatu unibertsitatean, 1998ko ekainaren 30ean behin betiko erretiroa hartu zuen arte.[1] 2000. urtean senarra eta lankidea izan zena hil zen, harekin dozenaka argitalpen zientifikotan lan egin zuen.[5] [1]

Adelina Gutiérrez 2015eko apirilaren 11n hil zen 89 urte zituela eta Santiagoko Parque del Recuerdo hilerrian lurperatu zuten.[1]

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Determinaciones astronómicas realizadas con teodolito (1953)
  • Observando los astros: desarrollo de las técnicas de astrofísica (1978)[6]
  • El sol (1978)[7]
  • Astrofísica general (1980), junto a Hugo Moreno.[8]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d e f g h «Fallece la pionera de la astronomía chilena» ingenieria.uchile.cl (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  2. ↑ a b «Adelina Gutiérrez» web.archive.org 2015-09-24 (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  3. ↑ ««Café Científico de FCFM rinde homenaje a primera astrónoma de Chile». - Bing video» www.bing.com (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «Caídos del cielo « Diario y Radio Universidad Chile» radio.uchile.cl (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  5. ↑ «Diario El Mercurio» El Mercurio (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  6. ↑ «Catálogo Bibliográfico - BCN» www.bcn.cl (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  7. ↑ «Catálogo Bibliográfico - BCN» www.bcn.cl (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).
  8. ↑ «Catálogo Bibliográfico - BCN» www.bcn.cl (Noiz kontsultatua: 2022-05-05).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Adelina_Gutiérrez&oldid=8928747"(e)tik eskuratuta