Adoniran Barbosa
| Adoniran Barbosa | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | João Rubinato |
| Jaiotza | Valinhos, 1910eko abuztuaren 6a |
| Herrialdea |  Brasil |
| Heriotza | São Paulo, 1982ko azaroaren 23a (72 urte) |
| Hobiratze lekua | Cemitério da Paz (en)  |
| Heriotza modua | berezko heriotza: birika-enfisema |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | portugesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | abeslaria, musikagilea, zinema aktorea, telebista-aktorea, kantugilea eta komediantea |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Izengoitia(k) | Adoniran Barbosa |
| Genero artistikoa | sanba |
| Musika instrumentua | ahotsa |
         | |
João Rubinato, Adoniran Barbosa izen artistikoz ezagunagoa, (Valinhos, SP, Brasil, 1910eko abuztuaren 6 – São Paulo, Brasil, 1982ko azaroaren 23a),[1] brasildar musikagile eta gitarra-jotzailea izan zen.
"Tiro ao Álvaro" eta "Trem das Onze" dira bere kanturik ezagunenak, Osvaldo Molesekin batera sortuak. Brasilgo herri musikaren bultzatzaileetako bat izan zen, bai bere herrian, bai kanpoan, sambarena bereziki.[2]
Rubinatok hainbat pertsonaia antzezten zituen irratian. Tartean, Adoniran Barbosa. Pertsonaia honek arrakasta handia lortu zuen eta Rubinatoren izaerarekin nahastu zen. Adoniran ezaguna izan zen Brasil osoan São Paulon egindako sambaren aita gisa.
Abeslari eta konpositore gisa arrakasta lortu zuen. Bere lanetan, hiriko jende pobrearen bizitza erakusten zuen, eta baita garapenak sortutako aldaketak ere. Horretarako, São Pauloko auzo batzuetan (Barra Fundan edo Brásen) bizi ziren italiar jatorriko pertsonen hizkera imitatzen zuen.
São Paulon hil zen, 1982ko azaroaren 23an, 70 urterekin, biriketako enfisema baten ondorioz.[3]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Familia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gurasoak Francesco Rubinato eta Emma Ricchini ziren, Cavarzereko italiar emigranteak. 1895ean heldu ziren Brasilera, eta Tietêko nekazal lurretan lan egiten hasi ziren.[4]
João Rubinato 1910eko abuztuaren 6an jaio zen Valinhosen. Adoniranen esanetan, 1912an jaio zen, baina familiak dokumentuak aldatu zituen lanean goizago hasteko, lan egin behar zuen fabrikak ez zituelako onartzen 12 urte baino gutxiagoko umeak.[5]
Haurtzaroa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Goiz utzi zuen eskola, ez zuelako ikasteko gogorik. Gainera, familiari laguntzeko lan egin beharra zeukan, 7 anai-arreba zirelako.[6] Familia hiriz aldatu zen behin baino gehiagotan, lan eta diru kontuengatik. Lehenengo Valinhosen bizi izan ziren (garai hartan Campinaseko distrituan zegoen), gero Jundiaí, Santo André eta São Paulora joan ziren.
Jundiaín bere lehen lana egin zuen: marmitak eramaten zituen alde batetik bestera, langileentzako janaria.
Karreraren hastapenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Adoniranek aktorea izan nahi zuen, baina ez zuen lortu antzerki munduan sartzerik. Orduan, beste abeslari batzuen kantak kantatzen hasi zen irratian, eta arrakasta lortu zuen. Irratiko aktore bihurtu zen, eta hainbat pertsonaia sortu zituen. Interpretazio hauek ezagun bihurtu zuten. Era berean, sortzen zituen kantetan kaleko hizkera erabiltzen zuen, eta baita italiar jatorrikoen hitz egiteko modua ere.[6]
Arrakasta[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Rádio Record irratian 1940tik 1970eko hamarkada erdialdera arte egon zen lanean, eta han ezagutu zuen Osvaldo Moles, bere lankide eta laguntzaile nagusia izan zena. Hark idazten zizkion programetarako hainbat testu eta baita abestietako letrak ere.[7]
1955an Demònios da Garoa taldeak Barbosaren Saudosa Maloca abestia grabatu zuen, eta arrakasta handia lortu zuen. Hortik aurrera, kanta arrakastatsuak bata bestearen atzetik etorri ziren: Joga a Chave, As Mariposas, Samba do Arnesto, Apaga o Fogo Mané, Iracema, No morro da Casa Verde, Tiro ao Álvaro...[8]
Urte haietan hainbat filmetan ere agertu zen Adoniran Barbosa: O Cangaceiro (1953), Esquina da Ilusão (1953) eta Candinho (1954), adibidez.[8]
Baina arrakasta nagusia 1964an etorri zen, "Trem das Onze" kantarekin. Kanta horrek Rio de Janeiroko inauterietako saria irabazi zuen 1965ean.[6]
Hala ere, 1974ra arte Adoniran Barbosak ez zuen LPrik grabatu. Urte hartan diska bat kaleratu zuen bere arrakasta nagusiekin.[8]
Ezkontza eta alaba[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1936an Olga Krumekin ezkondu zen, eta alaba bat eduki zuen: Maria Helena Rubinato. Bikotea 1943an banatu zen. Ondoren, Matilde De Lutiisekin bizi izan zen, baina ez zuten umerik eduki.[9]
Abesti nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- "Malvina", 1951
- "Saudosa maloca", 1951
- "Joga a chave", with Osvaldo Moles 1952
- "Samba do Arnesto", 1953
- "Pra que chorar", with Matilde de Lutiis
- "A garoa vem descendo", with Matilde de Lutiis
- "As mariposas", 1955
- "Iracema", 1956
- "Apaga o fogo Mané", 1956
- "Um Samba no Bexiga", 1957
- "Bom-dia tristeza", 1958
- "Abrigo de vagabundo", 1959
- "No morro da Casa Verde", 1959
- "Prova de carinho", 1960
- "Tiro ao Álvaro", with Osvaldo Moles 1960
- "Luz da light", 1964
- "Trem das Onze", 1964
- "Agüenta a mão", 1965
- "Samba Italiano", 1965
- "Tocar na banda", 1965
- "Pafunça", with Osvaldo Moles 1965
- "O casamento do Moacir", 1967
- "Mulher, patrão e cachaça", 1968
- "Vila Esperança", 1968
- "Despejo na favela", 1969
- "Fica mais um pouco, amor", 1975
- "Acende o candieiro", 1972
- "Uma Simples Margarida" ("Samba do Metrô")
- "Já Fui uma Brasa"
- "Rua dos Gusmões"
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Adoniran Barbosa's 105th Birthday
- ↑ RETRATO MUSICAL: Adoniran Barbosa será homenageado dia 13 pelo Grupo Couro & Cordas
- ↑ Folha de S.Paulo, Ilustrada, página 40. Edição 19593 de 24 de novembro de 1982
- ↑ de Campos Jr., Celso (2000). Adoniran: uma biografia. [S.l.]: Editora Globo. ISBN 978-85-250-4820-2
- ↑ «Folha de S.Paulo - Música: "Ensaio" revê vida de Adoniran Barbosa - 20/02/2007» www1.folha.uol.com.br (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
- ↑ a b c «Música - música popular do Brasil» almanaque.folha.uol.com.br (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
- ↑ (Portugesez) «Uma São Paulo que completa 110 anos: a de Adoniran Barbosa» Jornal da USP 2020-08-07 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
- ↑ a b c (Portugesez) «Vida de Adoniran Barbosa é tema de documentário» Jornal da USP 2018-04-12 (Noiz kontsultatua: 2024-03-31).
- ↑ MUGNAINI Jr., Ayrton (2002). Adoniran, dá licença de contar…. [S.l.]: Editora 34
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Adoniran Barbosa Biography (Portugesez)
