Ahuntzadar

Ahuntzadar
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Sapindales
Familia	Anacardiaceae
Generoa	Pistacia
Espeziea	Pistacia terebinthus; L.
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	terebinth wood (en)

Ahuntzadarra (Pistacia terebinthus) Anacardiaceae familiako zuhaixka da, 6 metroko altuera izatera irits daitekeena. Kanarietan eta mendebaldeko Mediterraneoan du jatorria. Mediterraneoko ekialdeko ertzetan – Sirian, Libanon eta Israelen– Pistacia palaestina antzeko espezieak bere nitxo ekologikoa betetzen du. Trementina egiteko lehenengo iturrietako bat izan zen.

Enborra

Garrantzi ekonomikoa eta kulturala

Balio ekologiko handia du, espezie aitzindaria eta erresistentea baita, eta lurzoruak finkatzen eta aberasten ditu. Balio handikoa da txorientzat eta ugaztun txikientzat, fruituez elikatu eta haziak sakabanatzen baitituzte. Ondo kontserbatutako eremuen adierazle ekologikoa da. Hazitzen den eremuan gizakien intrusio gutxiko tokia izanaren adierazle da. Beren komunitateak eremu isolatuetan eta urrunekoetan egon ohi dira. Gehiegizko abelzaintzak desagertzea dakar.

Terebintoaren erabilerarik zaharrena eta ezagunena trementinaren iturria da, disolbatzaile eta osagai kimiko gisa erabiltzen den landare-olio bat. Gaur egun, terebintoaren trementinari trementina zipretarra esaten zaio.

Abereek ez dute gustura jaten landarea, eta beste elikagairen bat aurkituz gero, errespetatu egiten dute.

Zipren, haren fruituak ogi berezia egiteko erabiltzen dira. Kretan, non tsikoudia izena hartzen duen, izen bereko likore bat egiteko erabiltzen da. Kurdistanen, bere fruitu txigortuak eta ehotuak kafe kurdu gisa ezagutzen den edari gisa erabiltzen dira, Qehweya Kurd edo Qehweya Kezwanan edo kafe menengiç izenekin ezaguna, propietate neurobabeslea du ^[2]. Zuhaixka aberatsa da substantzia erretxinatsuetan, eta propietate sendagarri eta aromatikoengatik asko erabiltzen zen Grezia klasikoan. Lurrazala usain gozoko orea egiteko erabil daiteke, eta hostoak larrua egiteko erabiltzen dira, eta berriki, antiinflamatorioetan. Hostoek, azalek eta zakatzek propietate astringenteak dituzte. Hostoetan eta azalean materia tanikoen kontzentrazio garrantzitsuak aurkitzen ditugu, eta agallak ere aberatsak dira taninoetan, erretxinetan, esentzian eta azido galikoan. Egurra oso preziatua da marketerian. Marokoko larrugintza tradizionalean erabiltzen den landarea da eta haren usaina eta kolorea zor dizkio.

Erreferentziak

↑ «Elurmaluta.net - Fossil Plastics - Alegiazko Enborrak» www.elurmaluta.net (kontsulta data: 2021-01-24).
↑ (Ingelesez) Ilkay Erdogan Orhan, F. Sezer Senol, A. Rifat Gulpinar, Nazim Sekeroglu, Murat Kartal, Bilge Sener, Neuroprotective potential of some terebinth coffee brands and the unprocessed fruits of Pistacia terebinthus L. and their fatty and essential oil analyses, Food Chemistry,Volume 130, Issue 4,2012,Pages 882-888,ISSN 0308-8146,https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2011.07.119.

Kanpo estekak

Datuak: Q63045
Multimedia: Pistacia terebinthus / Q63045
Espezieak: Pistacia terebinthus

[1] «Elurmaluta.net - Fossil Plastics - Alegiazko Enborrak» www.elurmaluta.net (kontsulta data: 2021-01-24).

[2] (Ingelesez) Ilkay Erdogan Orhan, F. Sezer Senol, A. Rifat Gulpinar, Nazim Sekeroglu, Murat Kartal, Bilge Sener, Neuroprotective potential of some terebinth coffee brands and the unprocessed fruits of Pistacia terebinthus L. and their fatty and essential oil analyses, Food Chemistry,Volume 130, Issue 4,2012,Pages 882-888,ISSN 0308-8146,https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2011.07.119.

[1]

[2]