Aireztapen

Aireztapena estrategia bioklimatiko bat da, arkitekturari garai guztietatik laguntzen diona. Aireztatzea airea leku batetik bestera berritzea edo mugitzea da, airea ateraz edo injektatuz. Oso faktore garrantzitsua da diseinu arkitektonikoan, gizakiarentzat eta etorkizuneko belaunaldientzat bizi-baldintza hobeak bermatzen baititu. Aireztapenaren onurak hauek dira:

• Barruko airearen kalitatea bermatzea.
• Airearen osasungarritasuna bermatzea eta hezetasunaren, gasen edo partikulen kontzentrazioa etetea.
• Eraikinaren egokitzapen termikoan laguntzea.
• Sutea gertatuz gero, kearen aurka borrokatzea.
• Gasen edo partikulen kontzentrazioak makinen edo instalazioen funtzionamendurako maila egokietara murriztea.

Erosotasuna

Honela defini dezakegu konforta: egoera “mental” bat, zeinean pertsonak poztasuna edo ongizate psikofisiologikoa adierazten baitu inguruan duen ingurumenarekiko.

Konfort Higrotermikoa

Erosotasuna da parametrorik garrantzitsuena diseinu arkitektoniko bioklimatikoaren barruan. Ongizate fisiko eta psikologikoa lortzea da edozein espazio diseinatu eta eraikitzearen helburu nagusia. Behar diren egoera higrotermiko, akustiko eta luminikoak ez daudenean, nabarmen murrizten da subjektuen eraginkortasuna eta produktibitatea.

Konfort faltak nahasmendu fisiko eta psikologiko larriak eragin ditzake. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) 1984an egindako txostenaren arabera, arnas aparatuko gaixotasunen % 70 baino gehiago eraikinen diseinu desegokiek eragindakoak dira. Txosten horren arabera, arkitektoak dira beren eraikinen erabiltzaileen osasunaren erantzule zuzenak, ez baitituzte behar bezala diseinatzen aireztapenerako instalazioak. Arkitekturak harmonikoki eta osoki erantzun behar die inguruko eskakizunei.

Aireztapen motak

Venturi efektua

Haizagailua. Aireztapen mekaniko behartua

Aireztapen naturala

Aireztapen naturala teknika naturalen bidez lortzen dena da, inolako gailu mekanikorik erabili gabe. Teknika horietako batzuk dira bi punturen arteko tenperatura-diferentziak (tximinia-efektua), presio-diferentziak (Venturi efektua) eta haizeak zulo batean duen abiadura eta presioa aprobetxatzea.

Aireztapen behartua

Aireztapen behartua, airea banatzeko hodietan edo eraikineko eremuetan sakonuneak edo gainpresioak artifizialki sortuz egiten da, baliabide mekanikoak erabiliz (erauzgailuak, haizagailuak, airea maneiatzeko unitateak edo eragindako beste elementu batzuk).

Aireztapen gurutzatua

Aireztapen gurutzatuan, aireak urruneneko muturretik barrunbearen kontrako alderaino gurutzatzen du aretoa aireztatzeko, eta, igarotzean, partikula kutsatzaile guztiak eramaten edo ekortzen ditu. Sistema horiek, oro har, berotegietan, upeltegietan, fabriketan eta abarretan erabil daitezke; aire kutsatu guztia eraginkortasunez ateratzea nahi den lekuetan, hain zuzen. Oso garrantzitsua da aireztapen gurutzatua aplikatuko dugun aretoa kontuan hartzea, kutsatzaileak erauzketaren ondoan gera daitezen; horrela, kutsatzaileak berehala ateratzea lortzen da, aretoaren alde batetik bestera eraman beharrean.

Aireztapen erdi-gurutzatua

Aireztapen erdi-gurutzatuan, ibilbide laburragoa bilatzen da, aire-ekorketa bidez aire kutsatua ahalik eta azkarren ateratzeko. Oro har, aireztapen mota horretarako, erauzgailuak bi isurialdeko sabai baten gailurrean zehar jartzen dira. Horrela, kutsatzaile guztiak industria-nabearen erdialdera eraman eta modu eraginkorragoan ateratzen dira. Aretoko leku askotan sortzen ari diren beroa, usainak edo kutsatzaileak ateratzeko modu eraginkorra da. Oso garrantzitsua da aire-zirkuitulaburrik ez eragitea. Horrelako erroreak sortzen dira erauzketa aire-injekziotik oso gertu jartzen denean; beraz, injektatutako airea berehala ateratzen da eta ondorioz, airea berritzearen eraginkortasuna txikitu egiten da.

Aireztapen selektiboa

Aireztapen selektiboa eraikinen diseinu bioklimatikorako estrategia bat da, Givonik proposatua, airearen hezetasun-edukia txikia denean, aireztapen gurutzatua bezalako estrategiak aplikatuz gero, eraikinak deserosotasun higrotermikoa izango lukeen kasuetarako. Izan ere, larruazalean hezetasun gutxi duen aire-korronteak lehortzea eragiten du, eta horrek deserosotasuna sortzen du. Kasu horietan, aireztapen selektiboa eguneko eta gaueko airearen arteko entalpia-aldeaz baliatzen da, eta eraikinetako barnealdeak freskatzen laguntzen du. Horrek esan nahi du egunean zehar aretoak ahalik eta gutxien aireztatuko direla eta itzaltsuak izan beharko direla, eguzki-erradiazio zuzen eta lausoaren eragina ahalik eta gehien murrizteko. Hori eginez, aretoak fresko manten daitezke.

Aire-sartze bidezko aireztapena

Aire-sartze bidezko aireztapenean airea kanpotik sartzen da kontrolatzen ez diren baina aireztapen gisa hartzen ez diren fenomenoen ondorioz. Adibidez, hormetako saretak edo ate eta leihoetako zirrikituak.

Aire girotuak. Depresio mekaniko behartuaren bidezko aireztapena.

Depresio bidezko aireztapena

Depresio bidezko aireztapenean, airea berritu egiten da horretarako jarritako tresnak erabiliz; aire girotuetan, adibidez, aire beroa ateratzen da eta aire hotzarekin mugitzen da. Sistema mota horretan, atmosferaren presioan diferentzia bat sortzen da, eta, horren ondorioz, barruko airea kanporatu egiten da, eta kanpoko aire freskoak ordezkatzen du.

Geruzakako aireztapena

Geruzakako aireztapenean, pertsonak, animaliak, prozesuak edo aireztatu beharreko elementuak dauden aretoaren zatia hartzen da kontuan. Kontzeptu hau aretoaren altuera kalkulatzen den unean aplikatzen da, eta behar den aire-bolumena asko murrizten da; ondorioz, aireztapen-ekipoetan aurrezten da, eta emaitza berdinak lortzen dira. Oro har, 4.5 metrotik gorako altuera duten industria-nabeetan aplika daiteke. Horrek esan nahi du ia edozein kasutara egokitu daitekeela, industria-nabeen batez besteko altuera-araua 6 eta 7 metro bitartekoa baita; beraz, aireztapen-sistema batzuetan, oso gomendagarria da kalkuluak jendea dagoen geruzan egitea soilik. Horren adibide bat: 14 metroko altuera duen industria-nabe bat izanez gero, eta jendea lehenengo 2 metroko altueran bakarrik egonez gero, pare bat metro gehitu diezazkiokegu aireztapen-emaitza ona ziurtatzeko eta 14 metroko altuerako proiektu bat egiteko beharra saihesteko. Horrek aireztapen-ekipo gehiegi izatea ekarriko luke, eta kostuak ehuneko 200 baino gehiago igoko lituzke.

Aireztapen orokorra eta ingurumenekoa

Aireztapen orokorra eta ingurumenekoa airea ateratzeko eta injektatzeko sistema baten bidez eremu oso bat aireztatzean datza. Bi sistemen erdian, korronte edo aire-ekorketa bat sortzen da. Aireztapen-mota hau egiteko, esparruaren bolumena erabiltzen da, eta orduko aire-aldaketen kopuru zehatz batekin biderkatzen da. Aireztapen orokorreko sistemetan, orduko aire-aldaketak erabiltzen dira aire-erauzketa eta -hornikuntza egiteko behar den azken emaria zehazteko.

Aireztapen mugatua eta puntuala

Kasu honetan, eremu oso espezifiko bat aireztatzen da. Hona hemen adibide ohikoenetako batzuk:

• Kanpai industrialak: normalean, oso toxikoak diren lurrun mota desberdinak sortzen diren galvanizazio-prozesuan egon daitezke. Industrian, lurrunak, keak, gasak, usainak eta lainoak igortzen dituzten prozesu asko daude, eta ekipo horiekin harrapatu behar dira.
• Sukaldeko kanpaiak: sukalde ekonomikoetan, jatetxeetan, egoitzetan, jantoki industrialetan, eta abarretan daude. Funtzionamendua lurrunak, usainak eta kozinatzeko unean sortzen diren koipe-lainoak harrapatzean oinarritzen da. Horrela, aretoa kutsatzaile horietatik guztietatik libre egongo da, baita jankideen eremua ere.
• Fluxu laminar horizontaleko kaptazioak: eskuarki, erauzketa bertikala egin ezin den edo hauts-partikulak astunagoak diren lekuetan erabiltzen dira, eta errazagoa da modu horizontalean xurgatzea, besteak beste, leuntzeko, esmerilatzeko, lixatzeko prozesuetan, hauts trinkoetan eta gehiagotan. Aireztapen mota hau gehien bat industria metalmekanikoetan erabiltzen da, erakartze-beharrak direla eta.
• Aire kutsatuaren bilketak: egoera jakin bakoitzean oinarrituta diseinatuak. Era askotakoak izan daitezke; besteak beste, xurgatze-pitak, xurgatze-flautak, ilargierdiak eta abar. Horietako bakoitza kutsatzaileen jario-kasu zehatzetan erabil daiteke; ondoren, guztiak airea erauzteko enbor-sistemara konektatzen dira, eta, hortik, kutsatzailea iragazkien, zikloien eta scrubber-en banku batetik igarotzen da, airea behar bezala arazteko.
• Airea ateratzeko kabina lehorrak edo hezeak: hainbat prozesutan aireratzen diren kutsatzaile mota askotarako izan daitezke, besteak beste, bernizatzea, pintatzea, azidoak nahastea, gas toxikoak isurtzea eta abar. Behar den guztizko emaria lor daiteke, eta, horretarako, kutsatzailea zeharkatzea nahi ez den sekzioa bider kutsatzailea atzitzeko behar den aire-abiadura egiten da. Airea erauzteko edo arazteko kabinetan, behar den emaria kalkulatzen da bilketa-abiadura egoki baten bidez. Abiadura horrek partikula kutsatua iragazte- edo arazte-punturaino eramango du, eta, ondoren, kanpoaldera.

Aireztapen industriala

Gaur egungo industriak, prozesu eta eragiketa konplexuak dituenez, konposatu kimiko eta substantzia ugari erabiltzen ditu, eta gehienak oso toxikoak dira langileen osasunerako. Material horiek erabilita, gasak, lurrunak, keak eta hautsak sortzen dira, estatuko eta nazioarteko erakundeek ezarritako segurtasun-mailak gainditzen dituztenak.

Halaber, zenbait industria-prozesutan bero-kontzentrazio handiak sortzen dira. Lan-eremuak inbaditzen dira, eta horrek estresa eragiten die langileei. Giro ez-segurua eta lan giro ez-erosoa dira bere emaitzak. Aireztapen eraginkorra da arazo horien konponbideetako bat, eta langileen babesa BEHARREZKOA da. Gainera, aireztapenak usainak, hezetasuna eta nahi ez diren beste ingurumen-baldintza batzuk kontrolatzeko ere balioko du.

Langileak astean 40 orduz edo gehiagoz osasunarentzat toxikoak eta kaltegarriak diren giro horietan egoteak ondorio kaltegarriak eragin diezazkieke. Gaur egun, ekipo horiek guztiak hornitzen dituzten fabrikatzaile ugari dago, eta horiei esker, ingeniaritza-diseinu egokian oinarrituko gara, edozein kokapen geografikotan gaudela ere, kasu bakoitzerako sistemarik egokiena hornitu ahal izango dugu, tartean dauden aldagaien kontrol egokia eginez, hala nola tenperatura, hezetasun, abiadura, presio, fluxu, eta abarrena, langileek behar bezala jarduteko erosotasun- eta osasun-giro egokia izan dezagun. Azken batean, airearen kalitatea nazioko eta nazioarteko arauen estandarren araberakoa izango da.

Kanpo loturak

• Datuak: Q584049
• Multimedia: Ventilation / Q584049