Alertze-lerdeki
| Alertze-lerdekia | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_Fr_29283.jpg) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
| Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
| Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
| Ordena | Boletales | |||||||||||||||||||||||||||
| Familia | Gomphidiaceae | |||||||||||||||||||||||||||
| Generoa | Gomphidius | |||||||||||||||||||||||||||
| Espeziea | Gomphidius maculatus Fr., 1838 | |||||||||||||||||||||||||||
| Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Alertze-lerdekia (Gomphidius maculatus) Gomphidiaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Jateko moduko espeziea, mendiko alertzeetan ateratzen dena. Zuhaixken artean, goroldiotan.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: 3 eta 5 cm arteko diametrokoa, mamitsua eta likatsu samarra. Hasieran ganbila, gero irekia, gehienetan kamutsa, titirik gabea. Azala arrosa-arre kolorekoa orban ilunekin. Ertza beherantz biribildua.
Orriak: Hasieran zurixkak, ondoren arrosa-ardo kolorekoak eta azkenean beltzaranak; zabal, dekurrenteak, sabeldunak, bereizgarriak.
Orri dekurrenteak: Hanka ukitzeaz gain, beherantz jarraitzen duten orriak.
Hanka: 6 - 7 x 0,8 - 1 cm, altua, ia berdina, errezel likatsurik gabea. Hasieran zipriztin arreekin zurixka, geroago ilundu egiten da eta ardo-purpura koloreko tonua hartzen du; oinarrian horitu egiten da.
Haragia: Solidoa, argia, azalaren azpian tonu gorri-ardo kolorekoa hartzen joaten da, hori-limoi kolorekoa oinarrian. Zapore leunekoa eta usain ez oso nabarmenekoa.[2]
Etimologia: Maculatus epitetoa latinetik dator, zikindua dagoela esan nahi duen "maculatus" hitzetik. Orbanez estalita egoteagatik.
Jangarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Jangarria.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gomphidius gracilis delakoarekin, honek kapela arre-ardo kolorekoa du, orriak ez dira zikintzen eta ez dira beltzez koloreztatzen (ez dute arrosara biratzen); oin zurixka, pixkanaka beltzez margotzen dena eta oinarri horixka duena. Arrosara jotzen duen haragi zurixka. Zenbait autoreren iritziz, Gomphidius maculatus espeziearen aldaera bat da.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udan eta udazkenean, mendiko alertzeen azpian.[5]
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Europa, Ipar Amerika.
Erreferentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Kutxa Fundazioa Sozial eta Kulturala. (1992). Euskal Herriko perretxikoak. Litografía Danona s. coop.ltda., 426 or. ISBN 84-7173-211-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 94 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 461 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Lotina, Roberto. (1985). Mil setas ibericas. Diputacion foral de vizcaya, 368 or. ISBN 84-505-1806-7..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q129556
Multimedia: Gomphidius maculatus / Q129556