Anaa
| Anaa | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Garaiera | 11 m |
| Mota | Atoloia |
| Azalera | 90 km² |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 17°23′S 145°30′W / 17.38°S 145.5°W |
| UTC ordua | UTC−10:00 |
| Honen parte da | Tuamotu |
| Lurraldeko administrazio-erakunde | Itsasoz haraindiko Frantzia |
| Overseas collectivity of France |  Polinesia Frantsesa |
| Administrative subdivision of French Polynesia | Iles Tuamotu-Gambier |
| Commune of French Polynesia | Anaa |
| Ur-gorputza | Ozeano Barea |
| Leku geografikoa | Tuamotu |
Anaa, edo Nganaa-nui edo Ara-ura,[1] Tuamotu uhartediko atoloi bat da, Polinesia Frantsesan. Tahiti iriburutik 350 kilometro ekialdera dago. 2022ko erroldaren arabera 530 biztanle ditu, gehienak Tukuhora herrian.
Anaan dauden gainerako herrixkak Temarie, Otepipi, Mania eta Tematahoa, urte sasoiaren araberako populazio txikiak dituzte.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Atoloiak uharriz osaturiko eraztunak izaten dira, itsasoaren mailatik igoaz uharteak eratzen dituztenak. Erdian aintzira bat egoten da. Anaako aintzirak sakonera oso txikia du eta ez du loturarik eraztunaren kanpoko ozeanoarekiko.
Anaa atoloiak itxura obalatu luzatua du. Luzetara 29,5 km ditu eta aldiz 6,5 km zabaleran. Guztira 90 km²-ko azalera duen arren 38 km² soilik dago itsas mailatik gora, gainerakoa erdiko aintzirak osatzen du.
Atoloiak lauak izaten dira, Anaaren puntu garaienak 11 metrotako altuera du.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]XVII. mendean Anaako biztanleek soldadu ankerrak izatearen fama zuten eta Tuamotu uhartedi guztia menperatu zuten. 1606an Pedro Fernandes de Queirós itsasgizon portugaldarra iritsi zen uhartera, ez da ordea ziurra Anaa ala Hao izango zen uhartea, hark Conversión de San Pablo izena eman zion.[2]
XVIII. mendean beste esploratzaile batzuek ikusi zuten eta agirietan idatzi zuten; Louis Antoine de Bougainville frantziarra 1768an[3], James Cook britainiarra 1769an (itxuragatik Chain Island izena eman zion) eta 1772an Domingo Bonetxea getariarra (azaroaren 1ean iristi zenez Isla de Todos los Santos izena eman zion).[4]
XIX. mendearen hasieran Tahitiko Pomarék agintzen zuen uhartedian eta Anaa atoloia nakar eta kopra ekoizpenean puntu aktiboa zen. 2.000 biztanle izatera iritsi zen. 1852an Ipar Amerikatik joandako mormoien eta frantziar kristauen artean istiluak izan ziren eta Frantziako tropek baretu zuten egoera.
1878 eta 1906 artean hainbat urakanek uhartea bete betean jo zuten eta eremu ugari urperatu egin zituzten. 1983an izandako urakan berri batek atoloiko herri bakarra suntsitu zuen eta herri berri bat eraiki behar izan zuten, urakanentzako babesleku eta guzti.
Ekonomia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kopra ekoizpenak jarraitzen du, baina Anaaren jarduera ekonomikoa arrantzari eta piszikulturari loturik dago.
Azpiegiturak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Tukuhora herriaren alboan aireportu txiki bat dago. Urtean 140 hegaldi izaten ditu eta 3.500 bidaiari iristen da.[5]
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «Journal of the Polynesian Society: Names Of The Paumotu Islands, By J.L. Young, P 264-268» www.jps.auckland.ac.nz (kontsulta data: 2025-09-07).
- ↑ Langdon, Robert. (1975). The Lost Caravel Sidney. , 47 or..
- ↑ (Frantsesez) Toullelan, Pierre-Yves. (1991-01-01). Tahiti et ses archipels. KARTHALA Editions ISBN 978-2-86537-291-1. (kontsulta data: 2025-09-07).
- ↑ Salmond, Anne. (2009). Aphrodite's island : the European discovery of Tahiti. Berkeley : University of California Press ISBN 978-0-520-26114-3. (kontsulta data: 2025-09-07).
- ↑ «Union des Aéroports Français» www.aeroport.fr (kontsulta data: 2025-09-07).
