Andre Maria Erregina eliza (Zangoza)
| Andre Maria Erregina eliza | |
|---|---|
 UNESCOren gizateriaren ondareaKultura ondasuna | |
 Aragoiko bidea | |
_-_Retablo.jpg)
| |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Euskal Herria |
| Probintzia |  Nafarroa Garaia |
| Udalerria | Zangoza |
| Koordenatuak | 42°34′37″N 1°17′07″W / 42.577037°N 1.285301°W |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Izenaren jatorria | Maria |
| Erlijioa | Erromatar Eliza Katolikoa |
| Elizbarrutia | Iruñea eta Tuterako artxidiozesia |
| Izena | Queen of Heaven (en)  |
| Arkitektura | |
| Estiloa | arkitektura erromanikoa |
| Gizateriaren ondarea | |
| Erreferentzia | 669-385 |
| Eskualdea[I] | Europa eta Ipar Amerika |
| Izen-ematea | bilkura) |
| BIC | RI-51-0000056 |
| 385 | |
| Webgune ofiziala | |
| |
Andre Maria Erregina eliza tenplu kristaua da, Zangozako Alde Zaharrean dagoena, Nafarroa Garaian. Itxura dotoreko eta neurri ertaineko eliza da, erromanikotik gotikorako iragate garaian eraiki zena, XII-XIV. mendeen artean. Bere atari ikusgarriak ospe handia du, Azken Epaia modu harrigarrian irudikatuta baitago. 1997an, Interes Kulturaleko Ondasun izendatu zuen Nafarroako Gobernuak.[1][2]
Kokapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zangozako mendebaldeko sarreran dago, Karrika Nagusiaren 1. zenbakian, Santa Maria zubiak Aragoi ibaia zeharkatzen duen lekutik gertu.[3]
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Elizari buruzko lehenbiziko aipamena 1131koa da. Urte hartan, Alfontso I.a Nafarroakoak bere errege-jauregi eta kapera eman zizkien Ospitaleko Zaldunei, orubean burgu berriko parrokia egin zezaten.[1] XII. mendeaan eraikitzen hasi zen. 1889an Espainiako Monumentu Nazional izendatua izan zen.
Kanpoaldea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zangozako eliza honetako eliz atari ikusgarria benetako harrizko erretaula bat da, eta Euskal Herriko eta are Iberiako Erromanikoaren adibide harrigarrienetako bat da.[4] Bere iruditeria berezian, saga nordikoetako atalak ikusten ahal dira.[5]
Esku batek baino gehiagok landua da zalantzarik gabe, gutxienez bi maisuren zuzendaritzapean; argi dago, bata XII. mendeko azken laurdenekoa eta bestea XIII. mendearen hasierakoa.
Elizako dorrea oktogonala da, eta arkitektura gotikoaren adibide bat da. XII. eta XIV. mendeen artean egin zen.
Barrualdea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gurutzaduradun hiru nabez eta dorre oktogonal batez osatua dago, bere barnean beste hainbat gauza erakargarri ere badituelarik: esate baterako, plateresko estiloko erretaula nagusia eta prozesio irudi gotiko aberats ugari ere bai.
Erretaula eta eskulturak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Rokamadorreko Andre Maria gotikoa -
Erretauleko bi ebangeliren eskultura: Mateo eta Marko, biak Itun Berria idazten. -
Kristoren Erosta -
Kristoren Erosta. errukiaren erretaula. San Migel kapera. -
Amabirjina erromanikoa
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b Andre Maria Erreginaren Eliza. sanguesa.es (kontsulta data: 2025-6-24).
- ↑ La Portada de Santa María de Sangüesa. Cátedra de Patrimonio y Arte Navarro, unav.edu (kontsulta data: 2025-6-24).
- ↑ Asiron Sáez, Joseba. Andre Maria eliza. Zangoza. Auñamendi Entziklopedia [on line], 2025, aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (kontsulta data: 2025-6-24).
- ↑ (Gaztelaniaz) Fernández-Ladreda Aguadé, Clara. «La Portada de Santa María de Sangüesa» Cátedra de Patrimonio y Arte Navarro (kontsulta data: 2025-06-24).
- ↑ de la Serna, Blanca. (1976). «Las sagas nórdicas y su posible vinculación con el arte escultórico de Santa María la Real de Sangüesa» Príncipe de Viana 37 (144): 399–418. ISSN 0032-8472. (kontsulta data: 2025-06-24).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q5117169
Multimedia: Church of Santa María la Real, Sangüesa / Q5117169