Andy Warhol

Andy Warhol
	; (1980) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Andrew Warhola Jr.
Jaiotza	Pittsburgh, 1928ko abuztuaren 6a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Talde etnikoa	Lemkos (en) ; estatubatuar zuria
Heriotza	New York, 1987ko otsailaren 22a (58 urte)
Hobiratze lekua	St. John the Baptist Byzantine Catholic Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotzeko arritmia
Familia
Aita	Andrej Warhola
Ama	Julia Warhola
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Bikotekidea(k)	ikusi Billy Name (en) ; John Giorno; Jed Johnson (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Paul Warhola (en) ; John Warhola (en) ;
Familia	ikusi James Warhola (en) (iloba);
Hezkuntza
Heziketa	Carnegie Mellon Unibertsitatea ; Schenley High School (en) ; Carnegie Mellon School of Art (en)
Hizkuntzak	estatubatuar ingelesa; ingelesa
Irakaslea(k)	Balcomb Greene (en) ; Robert Lepper (en) ; Samuel Rosenberg (en) ; Joseph C. Fitzpatrick (en)
Jarduerak
Jarduerak	film-zuzendaria, margolaria, argazkilaria, zinema ekoizlea, eskultorea, artista bisuala, argazki-zuzendaria, gidoilaria, eguneroko-idazlea, diseinatzailea, artista grafikoa, zinemalaria, grabatzailea, marrazkilaria, ilustratzailea, performancelaria, installation artist (en) , autorea eta merkataria
	Parte-hartzailea 4. documenta (en) ; documenta 7 (en) ; Von Picasso bis Warhol Künstlerschmuck der Avantgarde (en) ; De Calder à Koons, Bijoux d'Artistes, La Collection Idéale de Diane Venet (en) ;
Lantokia(k)	Paris; Pittsburgh eta New York
Lan nabarmenak	ikusi Campbell's Soup Cans II (en) ; Chelsea Girls (en) ; Exploding Plastic Inevitable (en) ; Marilyn Diptyque (en) ; Shot Marilyns (en) ;
Mugimendua	Pop Artea
Genero artistikoa	erretratua; izadi hila; erretratua
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata
	warhol.org

Andy Warhol, jaiotza izenez Andrew Warhola (Pittsburgh, Pennsylvania, 1928ko abuztuaren 6a – New York, 1987ko otsailaren 22a) Ameriketako Estatu Batuetako margolari, idazle eta zinema-zuzendaria izan zen. Arte komertzialean izandako esperientziak lagunduta, Pop Art mugimenduaren sortzaileetariko bat izan zen, 1950eko hamarkadan.

XX. mendeko artista eraginkorrenen artean kokatzen dute arte-historialariek.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Argazkilaria, marrazkilaria eta publizista izan zen hasieran. Haren lehen artelanak komikietan oinarrituriko koadroak izan ziren, baina bide horri berehala utzi zion.

1962an arrakasta handia izan zuen Campbell's zopa-latak, xaboi ontziak eta Coca-Cola botilak irudikatzen zituzten serigrafiekin.

Pop Art higikundeko aitzindarietako bat izan zen. Marilyn Monroe, Elvis Presley eta beste artista famatu batzuen serigrafiazko erretratu behin eta berriz errepikatuak egin zituen, eta aldizkarietako eta egunkarietako marrazkiak eta argazkiak baliatzen zituen bere lanetan.

Hasierako harriduraren ondoren, berehala arrakasta handia izan zuen. 1963an, Factory sortu zuen, era askotako artisten lantegia eta biltokia, bere garaian arrakasta handia izan zuena. Warhol oso nabarmendu zalea zen, ospearen bilatzaile amorratua, giro eta festa snob guztietan gailen ibiltzen zena. The Velvet Underground rock taldearen babesle eta eragile izan zen.

Warholek berak esana da makina bat izatea eta makina batek bezala pintatzea gustatuko litzaiokeela. Hala ere, 1967tik 1971ra pintura utzi eta underground zineman jardun zuen, film mutu, erabat geldi eta oso luzeak eginez: Sleep (1963), sei orduz gizon bat lotan agertzen zuena, Empire (1964), Empire State Building etxe orratza ikuspegi beretik zortzi ordutan agertzen zuena.

1972an berriz pintatzen hasi zen, Mao Zedongen erretratu sail bat, eta XX. mendeko judu garrantzitsuenena, besteak beste, egin zituen (Marx, Einstein...).

Azken urteetan obra abstraktuak egin zituen.

Irudi galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Andy Warhol (Jack Mitchellen argazkia)
Warholen zopa-latak MoMAn (New york)
Warholen hilarria, Pennsylvanian

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.