Antonio Meucci
| Antonio Meucci | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Antonio Santi Giuseppe Meucci |
| Jaiotza | Florentzia, 1808ko apirilaren 13a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak  Italiako Erresuma (1861eko martxoaren 17a - 1889ko urriaren 18a) |
| Bizilekua | Staten Island |
| Heriotza | Staten Island, 1889ko urriaren 18a (81 urte) |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Ester Mochi (en)  |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Academy of Fine Arts, Florence (en) |
| Hizkuntzak | italiera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea eta fisikaria |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
  | |
Antonio Santi Giuseppe Meucci, Antonio Meucci gisa ezagunagoa (Florentzia, 1808ko apirilaren 13a - New York, 1889ko urriaren 18a) italiar asmatzaile eta jakintzaria izan zen. Berari zor diogu, beste gauza batzuen artean, teletrofonoa, gerora telefono gisa ezagun bihurtu zena. Urteetan Graham Bell hartu izan bada ere telefonoaren asmatzailetzat, 2002an Estatu Batuetako Kongresuak ofizialki onartu zuen Antonio Meucci izan zela telefonoaren benetako asmatzailea[1].
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ingeniaritza kimikoa eta ingeniaritza industriala ikasi zituen Florentzian. 1834an Ester Mochirekin ezkondu zen, eta 1835ean, emaztea eta biek sorterria utzi eta Ameriketara emigratu zuten. Kuban egin zuten lehenbiziko geldialdia, eta, Habanara iritsi zenean Gran Teatro de Tacón antzokian hasi zen lanean. Habanan egindako urteetan, ura arazteko sistema bat asmatu zuen, eta baita galbanoplastia-teknika berri bat ere. 1950ean, antzokiko kontratua ez zioten berritu, eta Estatu Batuetara joatea erabaki zuten senar-emazteek. Staten Island-en (New Yorken) jarri ziren bizitzen.
Telefonoaren asmakuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1849an, Habanan, migrainak jotako gaixo bat artatzen zebilela mina arintzeko deskarga txikiak ezarriz, honakoaz konturatu zen Meucci: soinu dardarak inpultso elektriko bihurtzeak ahotsa, eroale baten bitartez, tarte luzeetara bidaltzea ahalbidetzen zuela. 50eko hamarkadan zehar buru-belarri aritu zen New Yorken asmakuntza honetan lanean. 1854. urtearen inguruan, lantegitik etxeko logelara zioan prototipo bat instalatu zuen, artritis erreumatoidearen eraginez ohean elbarri zegoen emaztearekin harremanetan ipino¡i ahal izateko. Teletrofono deitu zion asmakari hari. Baina hitzak ez ziren ongi ulertzen eta lanean jarraitu zuen.
1860an Antonio Meuccik jendaurrean erakutsi zuen teletrofonoa. Erakustaldian, abeslari baten ahotsa distantzia handira iritsaraztea lortu zuen. Baina Meucciren egoera ekonomikoa prekarioa zen eta iruzur batzuk tarteko ondasunik gabe gelditu zen. Hala ere, buru-belarri aritu zen lanean bere asmakuntza nagusian, norbaitek bere ideia lapurtu zezakeen jakitun. 1871. urtean teletrofonoaren bertsio hobetua atera zuen baina patentea ordaintzeko 250 dolarrak biltzerik ez zuen lortu. Horren ordez, 10 dolar kostatzen zen patente-eskaria (patent caveat) egin zuen, 1871ko abenduaren 28an. Agiri hori behin-behineko patente modukoa zen, urtero berritu behar zena.
Teletrofonoa aurkeztu eta gutxira, Meuccik istripu larria izan zuen. Staten Islanden bizi zen, eta auzunea Manhattanekin lotzen zuen anezkaren galdarak eztanda egin zuenean, erredura larriak izan zituen. Zauriak sendatu bitartean Antonio Meuccik ez zuen diru-sarrerarik izan, eta gizarte laguntzari esker egin zuen aurrera. Baina hori ez zen nahikoa behin-behineko patentea berritu ahal izateko. 1874an ezin izan zituen ordaindu berritzeak balio zituen hamar dolarrak eta, horrenbestez, hiru urte lehenago lortutako eskubideak galdu zituen[2].
1876an Graham Bellek telefonoa patentatu zuela jakitean, haren aurkako borroka judizial sutsua hasi zuen Meuccik. Epaiketa haietako batean argitara atera zen Bellek ezkutuko hitzarmen bat zuela Wester Union Telegraph Co.-rekin Bellen irabazien % 20 emateko. 1887an, beste epaiketa batean, Bell iruzurragatik kondenatu eta Meucciri arrazoia eman bazitzaion ere, ez zuen askotarako balio izan. Izan ere, Meuccik eskubide guztiak galduak zituen 1874az geroztik (patente-eskaria berritu ez zuenetik). 1889an, Meucciren heriotzarekin itxi zen kasua, eta Bellek aurrera egin zuen[3].
2002an, Estatu Batuetako Kongresuak ofizialki onartu zuen Antonio Meucci izan zela lehen telefonoaren asmatzailea.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Berria.eus. «Iruzur historikoa» Berria (Noiz kontsultatua: 2018-08-04).
- ↑ «Emango didazu zure teletrofono zenbakia?» Argia (Noiz kontsultatua: 2018-08-04).
- ↑ «Meucciren teletrofonoa - Elhuyar Aldizkaria» aldizkaria.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2018-08-04).
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q273314
Multimedia: Antonio Meucci / Q273314