Araitz

Araitz

Nafarroa Garaia

Araitz bailarako ikuspegia.

Izen ofiziala Araitz

Estatua
Erkidegoa
Merindadea
Eskualdea Espainia
Nafarroako Foru Erkidegoa
Iruñeko merindadea
Leitzaldea

Alkatea Lazaro Goikoetxea Beraza (Bildu)

Herritarra araiztar

Koordenatuak 43°2′13″N 1°59′14″W / 43.03694°N 1.98722°W / 43.03694; -1.98722Koordenatuak: 43°2′13″N 1°59′14″W / 43.03694°N 1.98722°W / 43.03694; -1.98722

Eremua 39,30 km²

Garaiera 228 m

Distantzia 45 km Iruñera

Posta kodea 31891

Biztanleria 568 bizt. (2012)

Dentsitatea 14,45 bizt./km²

http://www.araitz.es/

Araitz^[1] Nafarroako ipar-mendebaldean dagoen udalerria da, Leitzaldekoa, Gipuzkoako mugan kokaturik dagoena.

Betelu 1694an banandu zen eta bere udala osatu zuen.

2009tik UEMAko mankomunitate euskalduneko partaidea da.

Mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iparraldean Areso dauka mugakide; ekialdean, Larraun eta Beteluko udalerriak; hegoaldean, Aralar mendi zerra; eta mendebaldean Gipuzkoako Lizartza, Orexa, Gaztelu, Amezketa eta Tolosako Bedaio auzoa.

Araitz harana eta Aralarko Malloen ikuspegi panoramikoa.

Herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Udalerria bost kontzejutan banatzen da Azkarate, Gaintza, Intza, Uztegi eta Arribe-Atallu. Era berean, azken kontzeju hau bi herrik osatzen dute: Arribe (udalerriko herriburua) eta Atallu.

Arribe eta Gaintzak berezko udalerri bana izan zuten 1857ko errolda arte.

Inguru naturala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hegoaldean, Aralarko mendilerroa udalerriaren mugakide naturala dugu, Aralarko Mallo ikusgarriak bertatik bertara baitaude: Ttutturre (1282 m.), Hirumugarrieta (1431 m.), Aldaon (1411 m.), Uakorri (1306 m.) eta Balerdi (1197 m.).

Ekialdean berriz Elosta (937 m.), Santa Barbara (853 m.) eta Urkieta (854 m.) mendiak daude.

Bestela, Araxes ibaiak udalerria zeharkatzen du hegoekialdetik iparmendebaldera, Gipuzkoa aldean Oria ibaian amaituko dena eta Aralar eta inguruko mendietako urak jasotzen dituena.

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Araizko biztanleria
1897	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2001	2006
1.449	1.570	1.457	1.369	1.435	1.397	1.293	1.144	1.008	823	631	587	588

2008ko erroldaren arabera, sei etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %1,02a (Nafarroako batez-bestekoaren azpitik).

Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun ere biztanleen %90etik gora euskaldunak dira, eta euskalkiari dagokionez Koldo Zuazo hizkuntzalariak herriko hizkera erdialdeko euskara edo gipuzkeraren aldaeratzat hartzen du.

Bertako hedabideen artean Aralar Irratia dugu, bailarako herri honetan ere bere uhinak zabaltzen dituena. Mailope aldizkaria ere aipatzekoa da.

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alkateen zerrenda
1979-1983
1983-1987
1987-1991
1991-1995
1995-1999
1999-2003
2003-2007
2007-2011	Imanol Iriarte Gorostegi	EAE
2011-2015	Lazaro Goikoetxea Beraza	Bildu

Udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Araizko alkatea EAE alderdiko, Imanol Iriarte Gorostegi atera zen 2007ko udal hauteskundeetan. Udaleko zazpi zinegotzietatik sei lortu zituen Eusko Abertzale Ekintzak, eta hortaz, gehiengo absolutua udalean. Baliogabeko botoak 4 izan ziren (emandako guztien %1,22) eta 6 boto zuri ere izan ziren (botoen %1,85). Abstentzioa %39,85koa izan zen.

**Araizko Udala (2007)**
Alderdia	Botoak	Zinegotziak
Eusko Abertzale Ekintza	254	6
Araiztarrak	65	1

2011n Bildu izan zen aurkeztu zen zerrenda bakarra. 227 boto eta 7 hautetsiak erdietsi zituen. Lazaro Goikoetxea Beraza izendatu zuten alkate.

Udaletxea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1981ean eraiki zen errepide nagusiatik gertu eta anbulategiaren ondoan. Hiru solairu dauzka, eta kanpoaldeko hormak zarpeaturik daude. Udala alkatea eta sei zinegotzik osatzen dute. Araizko udaletxeko idazkaria Beteluko idazkari ere bada.