Arano

Arano
Nafarroa Garaia
Aranoko etxeak. 2009ko abenduaren 28a.
Izen ofiziala	Arano
Estatua Erkidegoa Merindadea Eskualdea	Espainia Nafarroako Foru Erkidegoa Iruñeko merindadea Leitzalde
Alkatea	Ainhoa Ansa Zugarramurdi (Herri Aiherriz)
Herritarra	aranoar
Koordenatuak	43°11′59″N 1°53′43″W
Eremua	13,30 km2
Garaiera	440 m
Distantzia	81 km Iruñera
Posta kodea	31754
Biztanleria	121 bizt. (2012)
Dentsitatea	9,1 bizt./km²

Arano Nafarroako iparraldean dagoen udalerria da, Leitzaldekoa. 2012ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera herriak 121 biztanle ditu.

Inguru naturala eta kokapena

XIII. Mendeko jauregia Aranon.

Iruñeko merindadearen ipar-mendebaldeko muturrean kokatzen da. Herrira heltzeko NA-170 hartu behar da eta Usategietara edo Ezkurrako gainera ailegatzean bertan dagoen errepidea jarraitu.

Aranok Gipuzkoako Errenteriarekin egiten du muga iparraldean, Goizuetarekin hegoaldean eta ekialdean eta Gipuzkoako Hernanirekin mendebaldean. Arano izen bereko herriguneak eta Latse, Suro eta Urumeako auzuneek osatzen dute. Itsasoa herrigunetik ikus daitekeen Nafarroako udalerri bakarra da.

Klima eta landaredia

Aranok klima atlantiar epela dauka, euri egunak ugariak dira urte osoan zehar eta uda garaian ez da hilabete idorrik izaten. Urteko batez besteko tenperatura 12 eta 13 gradu artekoa da, eta batez besteko prezipitazioak 1.500 eta 1.600mm bitartekoak. Urteko egun euritsuak 170 izaten dira.

Aranoko herrigunearen inguruan hainbat baso daude, bertan haritzak, pagoak, gaztainondoak eta abar ugariak dira. XIX. mendetik aurrera pinu lariziar (Pinus nigra) asko birlandatu zen.

Demografia eta biztanleria

Aranoko biztanleria

1897	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2001	2006
416	430	452	501	436	416	416	377	240	201	168	134	141

2008ko erroldaren arabera, etorkin bakarra bizi zen herrian, biztanleriaren %0,79 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

Ondarea

• San Martin parrokia, XIX. mendeko eraikina da, jatorrizko Erdi Aroko elizaren hondakinen gainean eraiki zen. Gaur egungo egitura gurutze latindarreko oinarridun eraikina da, kanoi erdiko ganga estaldurarekin.

Azpiegitura eta garraioak

Ceferino Apezetxea eta semeak autobus konpainiaren Hernani eta Goizueta bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:

• Goizueta - Arranbide - Arano - Benta Berri - Ereñozu eta Hernani

Politika

Aranoko udaletxea eta ostatua.

Udaletxea

Udaletxea plaza txiki batean dago, elizatik gertu. Lau solairuko eraikin zaharra da, antzinako eskolen ondoan dagoena.Eraikinean udal bulegoez gain, taberna eta etxebizitza bat daude. Aranoko udaleko idazkariak Goizuetako idazkari lanak ere egiten ditu. Udalak alkatea eta lau zinegotzi dauzka.

• HELBIDEA: Goiko Herri, z/g

Alkateak

Alkateen zerrenda

1979-1983
1983-1987
1987-1991
1991-1995
1995-1999
1999-2003
2003-2007	Iñigo Larrea Perurena	HA
2007-2011	Iñigo Larrea Perurena	HA
2011-2015	Ainhoa Ansa Zugarramurdi "Herri Aiherriz"

Udal hauteskundeak

2007an ez zen udal hauteskunderik izan Aranon, ez zelako inongo talderik aurkeztu.

2011an abenduan osatu zen udal talde berria, Ainhoa Ansa Zugarramurdi buru zelarik.

Zerbitzuak

Aranoko pilotalekua.

Herria "Leitza, Goizueta, Areso eta Aranoko zerbitzuen kudeaketarako Mankomunitateko" kidea da.

Ikus, gainera

• Nafarroako udalerrien zerrenda

Kanpo loturak

Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Arano

• (Euskaraz) "Ttipi-ttapa" eskualdeko hedabide euskarazkoa
• (Euskaraz) Aranoko argazkiak lasonet.com webgunean.
• (Euskaraz) Arano jarduera tradizionalen bilgunea Argia.com webguneko artikulua.
• (Gaztelaniaz) Aranori buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.