Arequipa
| Arequipa Ariqipa | |||
|---|---|---|---|
| hiri handia | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Peru | ||
| Peruko eskualdea | Arequipa | ||
| Peruko probintziak | Arequipa Province | ||
| Alkatea | Omar Candia Aguilar (en)  | ||
| Izen ofiziala | Ariqipa | ||
| Jatorrizko izena | Ariqipa | ||
| Posta kodea | 04 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 16°23′56″S 71°32′13″W / 16.398764°S 71.536883°W16°23′56″S 71°32′13″W / 16.398764°S 71.536883°W | ||
 | |||
 | |||
| Azalera | 650 km² | ||
| Altuera | 2.335 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 1.008.290 (2017) 201.508 (2007) | ||
| Dentsitatea | 1.551,22 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1540ko abuztuaren 15a | ||
| Telefono aurrizkia | 054 | ||
| Ordu eremua | UTC−05:00 | ||
| Hiri senidetuak | Florentzia, Guangzhou, Biella, Vancouver, Zibo, Corrientes, Arica, Iquique, São Paulo, Ponta Grossa, Lins, El Tocuyo (en) , Moyobamba, Londres, Mexiko Hiria, Guadalajara, Charlotte, La Paz, Oaxaca eta Monterrey | ||
| muniarequipa.gob.pe | |||
Arequipa[1] (gaztelaniaz aɾeˈkipa ahoskatua) Peruko hegoaldean eta barnealdean dagoen hiria da, herrialde osoko bigarren populatuena dena eta izen bereko departamenduko hiriburua. Hego Andeetako oasi batean kokatua dago(2.300 m itsasoz gainetik), El Misti izeneko sumenditik hurbil.
La Ciudad Blanca ezizena eman diote eta 2000. urtean UNESCOk herrigune historikoa Gizateriaren Ondaretzat izendatu zuen.
Artzapezpikutegia da. Merkataritza gune garrantzitsua da eta Ehungintza eta janari industria ditu.
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Datu klimatikoak (Arequipa (1961–1990, muturrekoak 1892–egun)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 29.5 | 29.7 | 26.6 | 26.4 | 32.0 | 26.2 | 28.0 | 26.8 | 27.0 | 26.1 | 27.8 | 27.2 | 32.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 21.8 | 21.4 | 24.2 | 24.7 | 22.3 | 21.7 | 21.7 | 22.2 | 22.7 | 22.8 | 22.7 | 22.5 | 22.6 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 8.5 | 8.7 | 8.3 | 7.1 | 6.2 | 5.4 | 5.2 | 5.4 | 6.2 | 6.4 | 6.6 | 7.6 | 6.8 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | 0.9 | 0.0 | 0.0 | -2.0 | 0.0 | -1.1 | -3.7 | -0.2 | 0.0 | 0.1 | 0.0 | 2.0 | -3.7 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 27.5 | 39.9 | 20.6 | 0.6 | 0.1 | 0.1 | 0.0 | 1.0 | 0.8 | 0.2 | 1.0 | 4.7 | 96.5 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 4.8 | 5.6 | 4.5 | 0.4 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 0.3 | 0.1 | 0.2 | 1.6 | 17.7 |
| Eguzki orduak | 223.2 | 189.3 | 244.9 | 294.0 | 288.3 | 291.0 | 291.4 | 310.0 | 297.0 | 303.8 | 309.0 | 291.4 | 3333.3 |
| Hezetasuna (%) | 52 | 59 | 58 | 48 | 41 | 45 | 44 | 43 | 42 | 39 | 39 | 43 | 46 |
| Iturria (1): NOAA,[2] | |||||||||||||
| Iturria (2): Deutscher Wetterdienst (hezetasuna, prezipitazio-egunak eta eguzkia),[3] Météo Climat (errekorrak)[4] | |||||||||||||
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Espainiarrek sortu zuten, Manuel de Carvajalen eskutik, 1540 urtean. Arequipa izugarri hazi zen Potosíko zilar meatzeak aurkitu zirenetik, haien itsasorako bidearen erdian izaki. XIX. mendearen bukaera arte bakartu samar egon delarik, arkitektura kolonialeko eraikuntza asko gorde ditu. Hiru lurrikara handi jasan ditu (1868, 1958 eta 1960).
Pertsonaia ezagunak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Mario Vargas Llosa (1936), idazlea.
- Víctor Andrés Belaúnde (1883), Nazio Batuen Batzar Nagusiko presidentea.
- José Manuel de Goyeneche (1776), militar eta diplomatikoa.
Ondarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Arequipako katedrala, XVII. mendekoa.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Berria. Estilo Liburua. .
- ↑ (Ingelesez) National Oceanic and Atmospheric Administration. Arequipa Climate Normals 1961–1990. .
- ↑ (Alemanez) Deutscher Wetterdienst. Klimatafel von Arequipa, Prov. Arequipa / Peru. .
- ↑ (Frantsesez) Météo Climat. Station Arequipa. .
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Gaztelaniaz)Arequipako udal webgunea
