Arraunontzi
Arraunontzia, tamaina txikiko ontzia da, arraunek bultzatua. Ontzi autonomo gisa edo itsasontzi handiagoen ontzi laguntzaile gisa erabil daiteke. Arraunean egitea txalupa bat bultzatzea da, arraunak uretan mugituz eta ura mugituz, txalupa aurrera bultzatzeko.[1]
Arraunak, zurezko haga da, berari eskuz eragindako ontzia uretan mugitzeko edo hura gidatzeko erabiltzen dena.[2]
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arraunaren jatorria, ontzi bat propultsatzeko modu gisa, oso zaharra eta ezezaguna da. Antzinako Egipton, Nilon eta Grezian, adibidez, trirremeekin arraunez mugitzen diren ontziak ezagutzen dira. Ildo horretan, arrauna milaka urteko praktika da, merkataritzarako, garraiorako eta gerrarako erabili dena, eta kirolaren ikuspegi hutsera iritsi dena. Arraunaren jatorria, beraz, ez da oso ezaguna. Arraunak dituen enbor bat uraren gainean mugi daitekeen ideia Harri Aroaren eta Burdin Aroaren artean koka daiteke, eta garai horretan ontzien arteko inolako lehiarik ezagutzen ez bada ere, litekeena da gizakiaren izaera lehiakorrak eragin izana. Baina arrauna kiroltzat hartzen da Britainia Handian jaio zela XVII. mendean, gizarte britainiarreko eta ondoren Europako beste herrialde batzuetako goi nobleziarentzat gordetako jarduera gisa.[3]
.jpg)
Hurrengo mendeetan arraunak bilakaera handia izan du, eta teknologia berriak sartu dira txalupak eta arraunak eraikitzeko, baita arraunlariek erabilitako teknikan bilakaera handia ere. Gainera, arrauna gizarteko maila guztietara iristen hasi zen, emakumea barne duela mende batetik hona. Gaur egun, Europa, Amerika, Asia, Ozeania eta Afrikako herrialde gehienetara hedatutako kirola da, oraindik praktikatzen hasi dena.
1892ko ekainaren 25ean, FISA sortu zen Turinen (Italia), Europako 5 arraun federazioren (Belgika, Frantzia, Italia, Suitza eta Adriatika) arteko arauak eta lehiaketak arautzeko, arrauna nazioarteko federazioa duen lehen kirola bihurtuz.
Arraunontziak Olinpiadetan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Olinpiar Jokoetako arrauna 1896ko inaugurazio ekitalditik dago ikusgai Atenasen, nahiz eta bertan behera utzi ziren lasterketak eguraldi txarragatik.
Jatorrian, gizonezkoentzat bakarrik zen proba bat, harik eta 1976ko Montrealen emakumezkoen probak gehitu ziren arte. Distantzia 2.000 metrokoa da gizonezkoentzat, baina emakumeek 1000 metrotan lehiatzen zuten 1984ra arte. 1996an, pisu arineko probak gehitu ziren, eta arraunlariek 72.5 kg (gizonezkoak) eta 59 kg(emakumezkoak) pisatzen dute gehienez. Batez ere ur lasaietan egiten da (ibaiak, lakuak, urmaelak, portuak, urtegiak). Estropadak 2.000 metroko distantzia olinpikoan egiten dira, zenbait kategoriatarako distantzia txikiagoekin. Pisu astunak eta arinak bereizten dira, baita gizonezkoen eta emakumezkoen tripulazioak ere.[4]
Urrezko domina gehien lortu dituzten gizonezkoen arraunlariak Steve Redgrave, Matthew Pinsent eta Jack Beresford britainiarrak izan dira. Emakume arraunlari nabarmenenak Elisabeta Lipu eta Georgeta Damian errumaniarrak izan dira.
Arraunontzi motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gure beharretara ondoen egokitzen den arraun-txalupa aukeratzeko, hainbat faktore hartu behar ditugu kontuan. Bereziki, egin nahi dugun jarduera mota kontuan hartu beharko dugu (lehiaketa edo aisialdia, itsasoan edo ur bareetan), baina baita jarduera hori bakarrik edo beste pertsona batzuekin egin nahi dugun ere, arraunketa bakarrarekin edo birekin.[5] Adibidez, lehiaketak egiteko arraun-ontzia, traineru estropada da. Mota horretako ontziek forma bereziki luzea dute, eta ur bareetan baino ezin dira erabili. Estropadak egiteko, ontziok, hainbat txandatan banatuta, distantzia jakin batean elkarren arteko lasterketa bat egiten dute. Estropada irabazten duenak bandera bat jasotzen du saritzat, edota ligarako hainbeste puntu.[6]
Beste aldetik, Itsasoko arraun-ontziak daude, hauek, ur astunagoetan edo ozeanoan erabil daitezke, arraunlarien esperientziaren arabera, arinak, azkarrak eta dibertigarriagoak dira. Azkenik, aisialdiko arraun-ontziak daude, egonkorragoak eta hasiberrientzakoak direnak.[7]
Koupla-ontzia eta punta-ontzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arraun-txalupek bat, bi, lau edo zortzi plaza izan ditzakete. Hautaketa, jakina, dagokion arraunlari-kopuruaren araberakoa izango da, hau, ontzian dauden eserlekuen bidez identifikatzen dira. Brankako arraunlaria 1 zenbakia da eta helmuga zeharkatzen lehena da. 1. zenbakiaren aurrean esertzen den arraunlaria 2. zenbakia da, eta horrela hurrenez hurren. Txopan eserita dagoen arraunlariak teknika bikaina duen arraunlari sendoa izan behar du, gainerako tripulazioak jarraitu beharreko erritmoa eta minutuko besakada kopurua zehazten baititu.[7]
Ontzi horiek bi azpi-modalitatetan sailkatzen dira, arraunlari bakoitzak erabiltzen duen arraun-kopuruaren arabera: kouplekoa edo puntakoa.
Kouple-txalupetan, arraunlari bakoitzak bi arraun erabiltzen ditu, esku bakoitzean bana.
.jpg)
Puntako txalupetan, arraunlari bakoitzak arraun bakarra erabiltzen du, eta bi eskuekin eusten dio. Patroi bat izan dezakete edo ez, ontzia eta tripulazioa zuzentzen dituena. Patroirik gabeko txalupak arraunlarietako baten oinetik doaz. Puntako ontziak bost motatan banatzen dira:[8]
| Patroi kopurua pertsonen arabera | m | kg |
|---|---|---|
| 2 pertsona patroi batekin | 10,5m | 35kg |
| 2 pertsona patroirik gabe | 10m | 30kg |
| 4 pertsona patroi batekin | 13m | 60kg |
| 4 pertsona patroirik gabe | 12m | 65kg |
| 8 pertsona patroi batekin | 17,5m | 110kg |
Gizonezkoen zortzi batek, adibidez, ia 14 milia orduko abiadura har dezake.
Beste alderdi batzuk[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kaskoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lehiaketako arraunketa ahalik eta ontzi arin eta finenetan egiten da, eta, beraz, potentzialki ez dira hain egonkorrak. Horregatik, kaskoaren forma garrantzitsua da. Txalupa tradizionalak nabigazio-baldintzetara egokitzen dira. Hondo laukoak edo giladunak izan daitezke, hau da, olatuekin nabigatzeko egokiagoak. Muturrei dagokienez, brankan eta popako ispiluan errodadun txalupak eta brankan eta popan errodadun txalupak daude. Errodak bertikalak izan daitezke, edo flotazio-lerroarekin angelu bat osatuz.[9]
Materialak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Txalupa baten materialak askotarikoak izan daitezke: zur desberdinak (egoera naturalean edo aldatuta), material metalikoak (altzairua, aluminioa, eztainua...), plastikoak edo aurreko materialen konbinazio bat. Beste material batzuk posible dira: ferrozementua, larru onduak, olanak, kautxuz estaliak, ehun malguak eta beste batzuk.[10]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) Barca de remo. 2022-07-27 (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
- ↑ «Arrauna» sites.google.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
- ↑ (Gaztelaniaz) Historia del remo. 2021-06-16 (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
- ↑ (Ingelesez) pierdete.com. «Federación Navarra de Remo» www.fnavremo.com (Noiz kontsultatua: 2022-10-21).
- ↑ «Bote de remo - Todos los fabricantes del nautismo y del marítimo» www.nauticexpo.es (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
- ↑ Traineru estropada. 2022-10-16 (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Cheaytani, Raafat. (2021-09-15). «Qué bote de remo elegir» Buying Guides NauticExpo (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cheaytani, Raafat. (2021-09-15). «Qué bote de remo elegir» Buying Guides NauticExpo (Noiz kontsultatua: 2022-10-26).
- ↑ (Gaztelaniaz) Barca de remo. 2022-07-27 (Noiz kontsultatua: 2022-10-26).
- ↑ (Ingelesez) Rowing. 2022-10-13 (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
