Auskultazio
Auskultazioa fenomeno fisiko bat da, non material baten propietateek eragina izaten duten inguruko energia-moten trukean, hala nola, bero-transferentzian, argiaren xurgapenean edo islapenean. Material baten aukslutazio-maila hainbat baldintzaren araberakoa izan daiteke; esaterako, bere osagai kimikoak, egitura mikroskopikoa, eta inguruko tenperatura edo presioa. Kontzeptua hainbat arlo ezberdinetan erabiltzen da, hala nola fisikan, kimikan eta ingeniaritzan.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1816an, René Laennec mediku frantsesak lehenengo estetoskopioa asmatu zuen, paperezko hodi luze bat erabiliz, pazientearen bularreko soinua belarrira kanalizatzeko. Laennecek "estetoskopioa" izena jarri zion, grezierazko bi hitzetatik hartuta: stethos (bularra) eta skopein (ikusi edo behatu). Estetoskopioa erabiltzeko bere metodoari "auskultazioa" deitu zion, latinezko auscultare (entzun) hitzetik eratorria.
Hogei eta bost urte geroago, George P. Camman-ek, New Yorkekoa, estetoskopio bat garatu zuen, belarri bakoitzerako audifono batekin. Diseinu hau ehun urtetik gora erabili zen, aldaketa gutxi batzuekin.
Nola egiten da?
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Auskultazioak ingurune lasaia eta pazientearen laguntza eskatzen du. Oinarrizko urratsen artean daude:
- Prestaketa: Medikuak pazientea eroso eta posizio egokian dagoela ziurtatzen da, ebaluatu beharreko eremuetara sartzea errazteko.
- Estetoskopioaren erabilera: Tresna honek gorputzeko soinuak anplifikatzen ditu eta medikuari soinu horiek argi entzuteko aukera ematen dio.
- Esplorazio sistematikoa: Gorputzaren hainbat arlo ebaluatzen dira, aztertzen ari den organoaren edo sistemaren arabera.
- Soinuen interpretazioa: Medikuak entzundako soinuen kalitatea, intentsitatea, erritmoa eta beste ezaugarri batzuk aztertzen ditu.
Birikien auskultazioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Biriken auskultazioa funtsezkoa da arnasketa-funtzioa ebaluatzeko. Teknika honen bidez, anomalia hauek detekta daitezke:
- Estertoreak: Biriketako likido-metaketari lotutako ezohiko soinuak, pneumonia edo bihotz-gutxiegitasun kasuetan agertzen direnak.
- Sibilantziak: Arnasbideen buxadura adierazten duten soinu akutuak, BGBKn edo asman ohikoak direnak.
- Roncus: Arnasbideetako jariakinekin lotutako soinu larriak.
Bihotz-auskultazioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bihotzaren auskultazioa funtsezkoa da bihotzaren funtzionamendua ebaluatzeko. Balbulak ixtearen eta odol fluxuaren ondorioz sortzen dira bihotz soinuak. Hona hemen aurkikuntza garrantzitsu batzuk:
Bihotz-hots normalak
Bi zarata nagusiak hauek dira:
- Lehen zarata (S1): Balbula mitral eta trikuspidearen itxierari lotua.
- Bigarren zarata (S2): Aorta- eta birika-balbulak ixteak eragiten du.
Ohiz kanpoko bihotz-hotsak
Hona hemen auskultazio bidez detekta daitezkeen alterazioen adibide batzuk:
- Murmurioak: Aorta-estenosia, gutxiegitasun mitrala edo beste balbulopatia batzuk adieraz ditzakete.
- Erritmo anormalak: Lauhazka bezala, bihotz-gutxiegitasunarekin lotuta.
Fetuaren auskultazioa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Fetuaren auskultazioak fetuaren bihotz-taupadak ebaluatzea ahalbidetzen du haurdunaldian. Teknika hori estetoskopio berezi batekin edo fetuaren doppler batekin egiten da, eta funtsezkoa da haurtxoaren ongizatea monitorizatzeko eta bihotz-erritmoan anomaliak detektatzeko.
Auskultazioaren garrantzia gaixotasun espezifikoetan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Auskultazioa pneumonian
Pneumonia kasuetan, auskultazioak birika-soinu anormalak erakusten ditu, hala nola estertoreak edo xixku-murmurioa gutxitzea kaltetutako eremuetan.
Auskultazioa BGBKn
BGBK duten pazienteek sibilantziak eta roncus-ak izan ohi dituzte arnasbideen buxadura kronikoa dela eta.
Auskultazioa estenosi aortikoan
Aorta-estenosiak murmurio sistoliko berezi bat eragiten du, aorta-fokuan bihotza auskultatzean detekta daitekeena.