Avignon

Wikipedia, Entziklopedia askea
Jump to navigation Jump to search
Avignon
 Okzitania
Avignon, Palais des Papes depuis Tour Philippe le Bel by JM Rosier.jpg
120x90px Blason ville fr Avignon (Vaucluse).svg
Administrazioa
Estatua  Frantzia
Eskualdea  Provence-Alpes-Côte d'Azur
Departamendua Vaucluse (84) - (hiriburua)
Barrutia Avignongo barrutia (hiriburua)
Izen ofiziala Avignon
Alkatea Cécile HELLE (2014-2020)[1]
INSEE kodea 84007
Postakodea 84000
Demografia
Biztanleria 92.130
% 46 Twemoji 1f6b9.svg  Twemoji 1f6ba.svg % 54
0
14
15
29
30
44
45
59
60
74
>
75
Eremua 64,78 km2
Dentsitatea 1.409,12 bizt/km2
Kokapena
Koordenatuak 43° 56′ 55″ N, 4° 48′ 30″ E / 43.948611111111°N,4.8083333333333°E / 43.948611111111; 4.8083333333333Koordenatuak: 43° 56′ 55″ N, 4° 48′ 30″ E / 43.948611111111°N,4.8083333333333°E / 43.948611111111; 4.8083333333333
Avignon hemen kokatua: Frantzia
Avignon
Avignon
Avignon (Frantzia)
Avignon hemen kokatua: Okzitania
Avignon
Avignon
Avignon (Okzitania)
Altuera 10 m eta 122 m
Mugakideak Barbentane, Châteaurenard, Noves, Rognonas, Villeneuve-lès-Avignon, Les Angles, Caumont-sur-Durance, Morières-lès-Avignon, Le Pontet eta Sorgues
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia 49
Ordu eremua UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak Siena, Wetzlar, Diourbel, Tortosa, Ioanina, New Haven (Connecticut), Orvieto, Colchester, Tarragona, Ceccano, Alcañiz, Diourbel eskualdea eta Guanajuato
www.avignon.fr

Avignon (okzitanieraz Avinhon) Frantziako eta Okzitaniako hiria da, Vaucluse departamenduko hiriburua. Provence-Alpes-Côte d'Azur eskualdean dago, Rodanoren ezkerreko bazterrean. 4 kantonamendutako burua da. 2012an 89.380 biztanle zituen[2] 43,95 kilometro koadrotan banatuta. Hiriko gune historikoa UNESCOren gizateriaren ondare izendaturik dago[3].

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Galiarren hiria izan ondoren, Avignon erromatar kolonia bihurtu zen Zesar Augustoren garaian, Avenio izenarekin. 536. urtean frankoen eskuetara igaro zen eta bi mende geroago Charles Martelek suntsitu zuen, arabiarrekin elkartu zelako (736-737). Ondoren, Arles erreinu eta Okzitaniako Tolosaren nahiz Proventzako kondeen esku egon zen. Albiarren aurkako gurutzadan katolikoen aurka jardun zuten Avignongo biztanleek.

Filipe IV.a Ederrak Aita Santu frantsesa nahi eta lortu zuelarik, Klemente V.a, Avignon bihurtu zen Aita Santuen egoitza (1309). Zazpi Aita Santu izan ziren Avignonen 68 urtean: Klemente V.a, Joan XXII.a, Benedikto XII.a, Klemente VI.a, Inozentzio VI.a, Urbano V.a eta Gregorio XI.a. Azken honek Erromara eraman zuen aitasantutza berriro 1377an. Mendebaldeko Zismaren ondorioz (1378-1413), Avignon bi antipapen egoitza bilakatu zen: Klemente VII.a eta Benedikto XIII.a (Pedro de Luna).

Frantziako Iraultza arte, Aita Santuek gobernatu zuten Avigonen, ordezkarien bidez. Iraultza garaian, Avignongo herria Aita Santuen aurka altxatu zen eta Frantziako anexioaren aldeko botoa eman ondoan (1790), 1791n Frantziako hiria osorik bihurtu zen.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Rodano ibaiaren ezker aldean dago kokatua, Vaucluse departamenduan, Paristik 653 km hegomendebaldera eta Marseillatik 80 kilometro ipar-mendebaldera.

Ipar mendebalderako bista, ezkerrean Avignongo zubia eta azken puntua Ventoux mendia.

Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Avignonek klima azpitropikal hezea du, Cfa Köppen klima sailkapenaren arabera.

Datu klimatikoak (Orange, 1981-2010)
Hila Urt Ots Mar Api Mai Eka Uzt Abu Ira Urr Aza Abe Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.9 11.7 15.6 18.6 23.2 27.4 30.8 30.2 25.2 20.0 13.7 10.1 19.7
Batez besteko tenperatura (ºC) 5.8 7.1 10.4 13.2 17.5 21.4 24.4 23.9 19.7 15.3 9.7 6.4 14.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 1.6 2.4 5.2 7.8 11.8 15.4 18.0 17.6 14.1 10.6 5.7 2.7 9.4
Pilatutako prezipitazioa (mm) 51.0 39.4 43.9 66.0 65.3 38.3 36.9 42.3 102.0 92.9 75.4 55.7 709.1
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 5.7 4.9 4.9 7.2 6.3 4.7 3.0 3.5 5.5 7.2 6.6 6.4 65.9
Eguzki orduak 132 137 193 230 265 299 345 311 238 187 135 124 2596
Iturria: Lameteo.org[4]

Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Avignongo gune historikoa: Aita Santuen jauregia, apezpiku multzoa eta Avignongo zubia1
World Heritage Logo global.svg UNESCOren gizateriaren ondarea
Avignon-palais-des-papes.jpg

Avignongo Aita Santuen jauregia

Mota Kulturala
Irizpideak i, ii, iv
Erreferentzia 228rev
Kokalekua  Frantzia
Eskualdea2 Europa / Ipar Amerika
Izen ematea 1995 (XIX. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua)
2 UNESCOren sailkapena

Udan Avignongo antzerki eta arte eszenikoen jaialdia ospatzen da.

Ondarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Avignondar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Avignonen ondorengo pertsonaiak jaio ziren.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Frantsesez) Liste des maires au 25 avril 2014 Frantziako Gobernua.
  2. ↑ 84007-Avignon: Populations légales 2012 de la commune insee.fr . Noiz kontsultatua: 2016-02-20.
  3. ↑ Centre historique d’Avignon : Palais des papes, ensemble épiscopal et Pont d’Avignon whc.unesco.org . Noiz kontsultatua: 2016-02-20.
  4. ↑ Normales climatiques 1981-2010: Orange lameteo.org . Noiz kontsultatua: 2016-02-20.

Kanpo loturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Avignon Aldatu lotura Wikidatan


Frantzia Gizateriaren Ondarea Frantzian Frantzia

Albiko aita santuen hiria • Alpeen inguruko historiaurreko palafitoak • Amiensko katedrala • Arc-et-Senansko errege gatzaga • Arlesko monumentu erromatar eta erromanikoak • Avignongo Aita Santuen jauregia eta zubia • Bordeleko kaiak • Bourgesko katedrala • Carcasona • Chartresko katedrala • Chauvet leizea • Pianako kalatuak • Vézère ibarreko Historiaurreko Guneak eta Leize Apainduak • Done Jakue bidea* • Belgika eta Frantziako ezkila-dorreak • Fontainebleauko jauregia • Monte Perdido • Lascauxko kobazuloa • Le Havre • Loira ibarra • Lyon • Fontenayko abadia • Canal du Midi • Mont-Saint-Michel • Nancyko plazak • Kaledonia Berriko urmaelak • Orangeko erromatar antzokia eta garaipen-arkua • Paris, Senaren ibaiertzak • Provins • Reimsko katedrala, San Remigioren basilika eta Tau jauregia • Pont du Gard • Saint-Savin-sur-Gartempeko abadia • Vaubanen gotorlekuak • Saint-Émilion • Salins-les-Bainsko gatzaga • Estrasburgo • Versaillesko jauregia eta parkea • Vézelayko basilika eta muinoa

* Euskal Herrian
Flag of Europe.svg Europako kultura-hiriburuak Flag of Europe.svg

1985 Atenas  • 1986 Florentzia  • 1987 Amsterdam  • 1988 Mendebaldeko Berlin  • 1989 Paris  • 1990 Glasgow  • 1991 Dublin  • 1992 Madril  • 1993 Anberes  • 1994 Lisboa  • 1995 Luxenburgo hiria  • 1996 Kopenhage  • 1997 Tesalonika  • 1998 Stockholm  • 1999 Weimar  • 2000 Reykjavik  • Bergen  • Helsinki  • Brusela  • Praga  • Krakovia  • Santiago de Compostela  • Avignon  • Bolonia  • 2001 Rotterdam  • Porto  • 2002 Brujas  • Salamanca  • 2003 Graz  • 2004 Genova  • Lille  • 2005 Cork  • 2006 Patras  • 2007 Luxenburgo hiria eta Eskualde Handia  • Sibiu  • 2008 Liverpool  • Stavanger  • 2009 Linz  • Vilnius  • 2010 Essen  • Istanbul  • Pécs  • 2011 Turku  • Tallinn  • 2012 Maribor  • Guimarães  • 2013 Košice  • Marseilla  • 2014 Umeå  • Riga  • 2015 Mons  • Plzeň/Pilsen  • 2016 Donostia  • Wrocław  • 2017 Aarhus  • Pafos  • 2018 Leeuwarden  • Valletta  • 2019 Matera  • Plovdiv

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Avignon&oldid=6585150"(e)tik eskuratuta