Barne produktu gordin

Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da
Bideo honek Ikusgela proiektuko bideo bat barneratzen du
Wikipedia, Entziklopedia askea

BPGd nominala biztanleko (Banku mundialaren datuak, USD, 2014).
Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da.
Bideo hau Ikusgela proiektuaren parte da. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen klik eginez gero.
BPGd ulertzeko bideoa.

Barne produktu gordina (BPGd) herrialde baten jarduera ekonomikoa neurtzeko zuzeneko informazioa ematen duen magnitudea da.[1] Herrialde bateko zenbait ekoizpen-faktorek denboraldi jakin batean berenganatutako sarreren batuketa eginez lortzen da, eta euroetan edo estatubatuar dolarrak bezalako diru-unitateetan adierazten da.

Adierazle horrek, ordea, ez du biztanleriaren aberastasuna islatzen; izan ere, herrialde batek ekoizpen eta diru-sarrera handiak izan litzake, baina baita oso biztanle kopuru handia ere. Hori dela-eta, per capita BPGd-a erabiltzen da; datu hori kalkulatzeko, BPGda herrialdearen biztanle kopuruaz zatitu behar da.

Aipagarria da Txinako Herri Errepublika bezalako herrialde zabal eta oso jendetsu baten eta Luxenburgoren moduko txiki baten BPGdak alderatzea. Txinarena (bilioi bat eta erdi dolar inguru 2005ean) Luxenburgorena (26.500 milioi dolar) baino askoz handiagoa zen; baina luxenburgotarrek 51.143 dolarreko per capita BPGda zuten eta txinatarrak baino askoz aberatsagoak dira; izan ere, txinatarren per capita BPGda 1.100 dolarrekoa zen.

Halaber, ez da ahaztu behar per capita eginez, batez bestekoa agertzen dela eta herrialde baten barruan, pertsonen arteko aberastasun mailaren artean izugarrizko aldea egoten dela maiz.

BPGd osoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

BPGda herrialde baten ondasun eta zerbitzuen batura da:


non

C = herrialdeko kontsumoa
I = inbertsioa
X = esportazioen bolumena
M = inportazioen bolumena

Euskal Autonomia Erkidegoko BPGda[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Azken hogeita bost urteotan, aldaketa handiak gertatu dira Euskadin, industrian oinarritutako ekonomiatik zerbitzatuetarikora pasatuz: 1975ean, 2.075.000 biztanle zeudenean, barne produktu gordina 3 bilioi pezetakoa zen (18.030 milioi euro), batez ere industriak sortua, biztanleria aktiboaren % 50 baino gehiagori ematen baitzion lana sektore horrek.

Hogeita bost urte geroago, eta antzeko biztanle-kopurua badugu ere, BPGda bikoiztu egin da ia, eta 5,8 bilioi pezetara iritsi zen (34.859 milioi euro), batez ere zerbitzuen sektoreak izan duen gorakadaren ondorioz, izan ere biztanleria aktiboaren % 60 enplegatzen baitu.

2022an

Hego Euskal Herriko BPGda 2015ean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2015. urteko datuei begiratuta, balio absolutuetan honako hau daukagu:

  • EAE = 65.923.550.000 €
  • Nafarroa = 18.245.610.000 €

  • Guztira = 84.169.160.000 €

Dolarretan (artikulua editatzean finkatutako bihurketa tasa 2016/11/17): 90.407.261.010 USD

Herrialdeen BPGden zerrenda[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Postua Herrialdea BPGd (nominala), 2005
US$ milioi
BPGd (nominala), 2006
US$ milioi
Mundua 44.168.157 49.563.533
Europar Batasuna 13.426.873 16.141.940
1 AEB 12.455.830 13.262.070
2 Japonia 4.567.440 4.463.590
3 Alemania 2.791.740 2.890.090
4 Txinako Herri Errepublika 2.234.130 2.554.200
5 Erresuma Batua 2.229.470 2.357.580
6 Frantzia 2.126.720 2.227.330
7 Italia 1.765.540 1.841.040
8 Kanada 1.132.440 1.273.140
9 Espainia 1.126.570 1.216.740
10 Brasil 795.666 966.827
11 Hego Korea 787.567 877.190
12 India 771.951 854.482
13 Mexiko 768.437 811.282
14 Errusia 763.287 975.338
15 Australia 708.519 743.723
16 Herbehereak 629.911 662.807
17 Belgika 371.695 387.022
18 Suitza 367.571 382.438
19 Turkia 362.461 378.425
20 Suedia 358.810 380.752
21 Taiwan 346.178 355.465
22 Saudi Arabia 309.945 363.708
23 Austria 305.338 320.243
24 Polonia 303.229 330.133
25 Norvegia 295.672 332.351
26 Indonesia 281.264 351.034
27 Danimarka 259.643 275.757
28 Hegoafrika 239.419 256.454
29 Grezia 225.591 243.333
30 Irlanda 200.770 219.313
31 Finlandia 196.053 205.932
32 Iran 192.349 244.985
33 Portugal 183.619 191.232
34 Argentina 181.549 219.652
35 Hong Kong (Txina) 177.703 188.665
36 Thailandia 173.130 194.566
37 Venezuela 132.848 164.416
38 Malaysia 130.835 147.015
39 Israel 129.841 137.038
40 Arabiar Emirerri Batuak 129.642 176.842
41 Txekiar Errepublika 124.310 139.814
42 Kolonbia 122.269 129.384
43 Singapur 116.775 133.525
44 Txile 115.314 140.389
45 Pakistan 110.970 128.996
46 Hungaria 109.195 103.785
47 Zeelanda Berria 108.520 101.820
48 Aljeria 102.026 124.110
49 Nigeria 99.147 121.117
50 Errumania 98.566 113.226
51 Filipinak 98.371 116.917
52 Egipto 89.477 103.289
53 Ukraina 82.876 95.073
54 Peru 79.394 89.316
55 Kuwait 74.598 92.807
56 Bangladesh 60.806 62.996
57 Kazakhstan 56.088 71.129
58 Maroko 51.621 56.943
59 Vietnam 51.388 55.255
60 Eslovakia 47.459 53.076
61 Libia 38.738 48.981
62 Kroazia 38.510 42.535
63 Luxenburgo 36.531 39.214
64 Ekuador 36.489 41.292
65 Qatar 34.341 44.886
66 Eslovenia 34.030 34.583
67 Angola 32.810 47.343
68 Oman 30.734 38.451
69 Bielorrusia 29.566 34.204
70 Dominikar Errepublika 29.089 28.474
71 Tunisia 28.674 30.020
72 Sudan 27.542 37.571
73 Guatemala 27.366 29.665
74 Siria 27.297 29.384
75 Bulgaria 26.719 28.237
76 Lituania 25.504 28.735
77 Serbia eta Montenegro 24.058 27.544
78 Sri Lanka 23.534 26.179
79 Libano 22.053 22.318
80 Kosta Rika 19.985 21.455
81 Kenya 18.730 23.634
82 Turkmenistan 17.114 20.147
83 Kamerun 16.991 18.452
84 El Salvador 16.974 18.218
85 Uruguai 16.878 18.591
86 Zipre 16.695 17.573
87 Boli Kosta 16.373 17.300
88 Trinidad eta Tobago 16.252 19.935
89 Letonia 15.826 19.160
90 Islandia 15.823 16.086
91 Panama 15.467 16.877
92 Yemen 15.193 17.519
93 Bahrain 13.515 16.027
94 Estonia 13.108 15.104
95 Jordania 12.712 14.329
96 Tanzania 12.607 12.956
97 Azerbaijan 12.561 21.217
98 Myanmar 12.151 13.002
99 Uzbekistan 11.652 14.210
100 Etiopia 11.174 13.264
101 Ghana 10.694 11.292
102 Botswana 10.196 10.838
103 Jamaika 9.731 10.636
104 Brunei 9.531 11.482
105 Bolivia 9.358 10.355
106 Bosnia-Herzegovina 9.343 10.146
107 Uganda 8.729 9.403
108 Gabon 8.724 9.464
109 Senegal 8.609 9.242
110 Albania 8.379 9.055
111 Honduras 8.294 9.016
112 Nepal 7.515 7.994
113 Paraguai 7.468 8.633
114 Afganistan 7.309 8.869
115 Zambia 7.269 12.101
116 Kongoko Errepublika Demokratikoa 7.094 8.410
117 Ekuatore Ginea 7.062 9.153
118 Mozambike 6.491 6.768
119 Georgia 6.395 7.493
120 Maurizio 6.231 6.362
121 Kanbodia 6.219 6.803
122 Namibia 6.121 6.469
123 Kongoko Errepublika 5.980 7.370
124 Txad 5.907 6.809
125 Bahamak 5.870 6.207
126 Mazedonia 5.722 5.870
127 Burkina Faso 5.635 6.189
128 Malta 5.454 5.592
129 Mali 5.390 6.007
130 Madagaskar 5.033 5.410
131 Nikaragua 4.910 5.369
132 Zimbawe 4.491 8.207
133 Benin 4.406 4.493
134 Haiti 3.983 4.283
135 Papua Ginea Berria 3.931 4.052
136 Armenia 3.782 4.188
137 Niger 3.439 3.415
138 Ginea 3.293 3.315
139 Holandarren Antillak (Herbehereak) 3.204 3.356
140 Barbados 3.058 3.442
141 Moldabia 2.917 3.142
142 Laos 2.875 3.454
143 Fiji 2.861 3.029
144 Swazilandia 2.546 2.615
145 Kirgizistan 2.441 2.646
146 Tajikistan 2.311 2.626
147 Rwanda 2.137 2.357
148 Togo 2.107 2.289
149 Malawi 2.076 2.158
150 Mongolia 1.881 2.426
151 Mauritania 1.871 2.790
152 Lesotho 1.467 1.573
153 Afrika Erdiko Errepublika 1.377 1.474
154 Surinam 1.345 1.545
155 Sierra Leona 1.213 1.348
156 Belize 1.111 1.217
157 Cabo Verde 983 1.054
158 Eritrea 970 1.018
159 Antigua eta Barbuda 873 978
160 Bhutan 864 1.021
161 Santa Luzia 818 940
162 Burundi 799 955
163 Maldivak 787 951
164 Guyana 786 831
165 Djibuti 709 761
166 Seychelleak 695 682
167 Liberia 530 664
168 Granada 490 537
169 Gambia 461 506
170 Saint Kitts eta Nevis 453 489
171 Saint Vincent eta Grenadinak 421 438
172 Komoreak 369 386
173 Samoa 336 360
174 Vanuatu 332 349
175 Ekialdeko Timor 331 334
176 Ginea-Bissau 302 313
177 Salomon Uharteak 294 322
178 Dominika 283 295
179 Tonga 215 224
180 Sao Tome eta Principe 70 73
181 Kiribati 63 64
  • Nazioarteko Diru-Erakundea', World Economic Outlook Database, 2006ko irailean[2]

BPGd. Kritikak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

« Barne Produktu Gordina (BPGd) asmatu zen hazkunde ekonomikoaz hitz egiteko. Amerikako Estatu Batuetako Depresio Handiaren erdian asmatua, adierazlea mundu osoko emaitza ekonomikoen neurri nagusi bihurtu zen eta gizartearen eta ekonomiaren arteko harremanak aldatu zituen. Orain, ekonomia BPGd honi esker, neurgarria ei denez; ekonomia, transakzioen agregazio gisa ulertuta, gobernuak kudea zezakeen zerbait bihurtu zen; era berean, eragin kulturala izan zuen, gizarte-antolamenduaren xedea bera aldatu baitzuen, hau da, egonkortasuna, enplegua eta gizarte-ongizatea, eta lehengaien produkzioaren hazkunde mugagabea.

Barne Produktu Gordina kritikatua izan zen produktu edo zerbitzu onak eta txarrak ez bereizteagatik, ordaindu gabeko jarduerak kontuan ez izateagatik, natura, desberdintasunak eta aldaketa kualitatiboak ez kontabilizatzeagatik, baita aurrerapenerako metrika kuantitatibo unibertsala ezartzeagatik ere (USDetan).

Gabezia horietatik abiatuta, azken berrogeita hamar urteetan adierazle berri ugari eskaini dira BPGd osatzeko edo ordezkatzeko. Baina BPGd ordezkatzeko sortu diren hautagai berriagoek porrot egin dute, eta Barne Produktu Gordinak nagusi izaten jarraitzen du.

»

Tim Parrique, (Jatorrizkoa (Ingelesez)) The political economy of degrowth. Economics and Finance. Université Clermont Auvergne [2017-2020]; Stockholms universitet, 2019. English. NNT : 2019CLFAD003. tel-02499463. Doktoretza-tesia, 2019. (aipua Timothée Parriqueren doktoretza tesiko 59. or.)


Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. «Definizioa Merkatuko preziotako barne produktu gordina (BPG)» eu.eustat.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-24).
  2. «Report for Selected Countries and Subjects» www.imf.org (Noiz kontsultatua: 2019-06-03).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]