Sonorako basamortua: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
t Robot: Cambios triviales |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[ |
[[Fitxategi:Organ pipe cactus 11.jpg|thumb|Kaktusa.]] |
||
[[ |
[[Fitxategi:Baboquovari, Sonoran Desert.jpg|thumb|Sonorako basamortuko [[mendi]]ak.]] |
||
[[ |
[[Fitxategi:WickenburgCountryside.JPG|thumb|right|]] |
||
'''Sonorako basamortua''' ([[ingeles]]ez ''Sonoran Desert''; [[gaztelania]]z ''Desierto de Sonora'') [[Ipar Amerika]]ko [[basamortu]]a da, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]] eta [[Mexiko]] arteko mugan kokatuta. Bere 311.000 [[km²]] azalera [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetako]] [[Arizona]] eta [[Kalifornia]] eta [[Mexiko]]ko [[Sonora]] estatuetara hedatzen da. Ingurumena babesteko [[2001]]eko [[urtarrilaren 17]]an ''Sonoran Desert National Monument'' erreserba sortu zen. Batzutan bere inguruan [[Gila ibaia]] dagoenez ''Gila basamortua'' diote, bestetan ''Behe basamortua'' gertuko [[Mojave]] altuagoa delako. |
'''Sonorako basamortua''' ([[ingeles]]ez ''Sonoran Desert''; [[gaztelania]]z ''Desierto de Sonora'') [[Ipar Amerika]]ko [[basamortu]]a da, [[Ameriketako Estatu Batuak|Estatu Batuak]] eta [[Mexiko]] arteko mugan kokatuta. Bere 311.000 [[km²]] azalera [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetako]] [[Arizona]] eta [[Kalifornia]] eta [[Mexiko]]ko [[Sonora]] estatuetara hedatzen da. Ingurumena babesteko [[2001]]eko [[urtarrilaren 17]]an ''Sonoran Desert National Monument'' erreserba sortu zen. Batzutan bere inguruan [[Gila ibaia]] dagoenez ''Gila basamortua'' diote, bestetan ''Behe basamortua'' gertuko [[Mojave]] altuagoa delako. |
||
13:46, 9 apirila 2009ko berrikusketa
Sonorako basamortua (ingelesez Sonoran Desert; gaztelaniaz Desierto de Sonora) Ipar Amerikako basamortua da, Estatu Batuak eta Mexiko arteko mugan kokatuta. Bere 311.000 km² azalera AEBetako Arizona eta Kalifornia eta Mexikoko Sonora estatuetara hedatzen da. Ingurumena babesteko 2001eko urtarrilaren 17an Sonoran Desert National Monument erreserba sortu zen. Batzutan bere inguruan Gila ibaia dagoenez Gila basamortua diote, bestetan Behe basamortua gertuko Mojave altuagoa delako.
Kokapena
Sonorako basamortua Kaliforniako golkoaren iparralde inguru dabil: Kalifornia Behereko ipar-ekialdetik, Kaliforniako hego-ekialdea eta Arizonako hego-mendebala zeharkatzen Sonorako mendebalderaino. Inguruko mendiak Kaliforniako chaparral eta Behe Kaliforniako basamortutik banatzen zaizkio. Iparraldean Mojave, Great Basin eta Koloradoko ordokiaren basamortuak ditu. Ekialdean Arizonako mendietako eta Sierra Madreko konifero-basoak. Hegoaldean Sinaloako baso lehorrak.
1951eko Vegetation of the Sonoran Desert liburuan, Forrest Shrevek zazpi eskualdetan banatzen du Sonorako basamortua:
- Koloradoko behe harana (Lower Colorado Valley),
- Arizonako goi-lurraldea (Arizona Upland),
- Sonorako ordokiak (Plains of Sonora),
- Sonorako muinoak (Foothills of Sonora),
- Erdialdeko golko kostaldea (Central Gulf Coast),
- Vizcaino eskualdea (Vizcaino Region), eta
- Magdalena eskualdea (Magdalena Region).
Ekologista askok sailkapena berrikusi dute Vizcaino eta Magdalena eskualdeak kanpoan utzita. Huen ustez, eskualdeak Kalifornia Behereko penintsulan dauden eskualdean bere eko-eskualde propioa dute: Kalifornia Behereko basamortua.
Biztanleria
Basamortuan 17 amerindiar herriak bizi dira.
Sonorako basamortuan dauden hiri nagusiak honako hauek dira:
- Arizonako Phoenix (4 milioi).
- Arizonako Tucson (900.000).
- Kalifornia Behereko Mexicali (900.000).
- Sonorako Hermosillo (700.000).