Taylorismo: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
RedBot (eztabaida | ekarpenak)
t robota Erantsia: tr:Taylorculuk
43. lerroa: 43. lerroa:
[[sv:Taylorism]]
[[sv:Taylorism]]
[[ta:அறிவியல் மேலாண்மை]]
[[ta:அறிவியல் மேலாண்மை]]
[[tr:Taylorculuk]]
[[vi:Quản lý theo khoa học]]
[[vi:Quản lý theo khoa học]]
[[zh:科学管理]]
[[zh:科学管理]]

21:26, 19 urria 2009ko berrikusketa

Frederick W. Taylor

Taylorismoa lan antolaketa bat da, Frederick Winslow Taylor ingeniari estatubatuarraren izenetik eratorria. Antolaketa edo metodo honek lanaren banaketan datza, lan erraz eta errepikakorretan. Langileek errendimenduaren araberako soldata jasotzen dute. Taylorrek eraginkortasun handia aurkitu zuen siderurgian eta bertatik eratorritako lan metodoa liburu batean argitaratu zuen: The Principles of Scientific Management (1911).

Antolaketa mota hau ez da fordismoarekin nahastu behar, lehen aldiz Henry Ford-ek erabilitako kate lana. Taylorismoa fordismoaren osagaietako bat baino ez da.

Sorrera

Kapitalismoaren formazioaren ondoren, langile industrial taldea edo proletargoa sortu zen, hauek eginkizun produktiboan aritzen zirenak, soldata baten truke. Kasu gehienetan, jabetza kapitalistagatik ustiatuta zegoen, zeinetan, ez zuten burutzen inolako zeregin zuzenik prozesu produktiboan. Langileriaren zapalketa ematen zen nagusiki, prozesu produktiboa lan eskuan oinarrituta zegoelako; Produkzioaren gehiengoa langileak burutzen zuen. Mozkinak handitzeko era errazena (salmenten handipenean kontrolik ez zegoenez) langileak gehiago produzitzea beharko zuen baina soldata beragatik. Baina hori gatza bilakatzen zen, lan antolaketan aldaketarik ez egiteagatik, baizik eta, lanean bakarrik, prozesu produktiboak (edo produktuen portzentajea langileekiko) produktibitate tasa baxuak zituzten.

Frederick W. Taylor (1856-1915) estatubatuarraren metodo zientifikoa lehenengoa izan zen lanaren produktibitatea handitzen saiatu zena, testuinguru honetan. Espezializazio zientifiko hau, oinarritzen da ikerketa bat zatitzen hobeto ulertzeko. Taylorrek ikerketa hau, bere ingeniaritza ikasketetan oinarrituta, gestioaren mundura bideratu zuen. Beharrezko eginkizunak zatitzen zituen produkzio mugimendu sinple eta mekanikoenak bihurtzeko eta mugimendu bakoitza betetzeko beharrezkoa zen denbora minimoa kronometatzen zuen.

Jarraian, langile bakoitzari mugimendu baten errealizazioaren ardura ematen zitzaion, eta tauletan agertzen ziren mugimendu guztiak bete zezaten soldata igoerekin suspertzen zituzten. Orokortzerakoan, metodo tayloristak denborak determinatzen eta kronometratzen zituzten bulego teknikoetan bihurtu ziren, eta langileak mekanikoki beraiei egokitzen saiatzen ziren. Lan antolaketaren metodo tayloristak denbora eta mugimenduen kontrolean oinarrituta zeuden. Hau izaten zen, batez ere, langileak ataza determinatu bat egiteko denboraren neurketa, egiten zituzten mugimenduak ikasten, bere oinarrizko ordenan jartzeko nahian, horrela lortu nahi zuena erabateko denbora gutxien produktuaren pieza bat egitea. Metodo hauek, enpresen produktibitate handitzea lortu zuten neurri handi batean.

Metodo taylorista, produktibitatea handitzea lortu egin zuen gradu onargarrietan, eta laster Europara zabaldu zen. Baina bere gabezia izan zen, benetan ez zuela lan antolaketan aldaketarik egin (nagusiki, bere ordenamendu espaziala), baizik eta, bakarrik hobetu zuela lehenik existitzen zena. Arazo garrantzitsuena izan zen, prozesu produktiboaren alde bateko efizientzia ez zela bat etortzen beste prozesu produktibo baten efizientziarekin, ondorioz, produktuak pilatzen ziren eta “ataskuak edo “botila lepoak” delakoak sortzen ziren beraz, lana alferrik galtzen zen langile batzuk besteak baino lehenago bukatzen zutelako.

Ikus, gainera