Erradiazio-kutsadura: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
| 15. lerroa: | 15. lerroa: | ||
#Lurraren kutsadura:Izan daiteke gainazalekoa edo sakona |
#Lurraren kutsadura:Izan daiteke gainazalekoa edo sakona |
||
#Edateko uraren kutsadura:hau [[isotopo erradiaktibo]] bezala disolbatuta agertuko da. |
#Edateko uraren kutsadura:hau [[isotopo erradiaktibo]] bezala disolbatuta agertuko da. |
||
== Kutsaduraren jatorria == |
|||
[[Fitxategi:Rn-TableImage.png|thumb|right|200px|Radona.]] |
|||
[[Fitxategi:Pu-TableImage.png|thumb|right|200px|Plutonioa.]] |
|||
Erradiazioaz ohartaratzeko erbiltzen den simboloa hiru hostoko trebola da. |
|||
Erradiakzioak hainbat jatorri izan ditzake: naturala [[radon]]a bezela edo artifiziala [[plutonio]]a bezala. |
|||
Isotopo erradiaktiboetaz hiz egiten denean ez da esaten kutsadura dela naturala dela baina artifiziala denean bai.Eta izan daiteke: |
|||
* Medikuntzakoa: [[Medikuntza nuklear]]rean eta [[Erradioterapian]] hondakin erradiaktiboak sortzen dira. |
|||
* Industriakoa |
|||
**[[Energia nuklear]]ragatik atmosferara gas erradiaktiboak isurtzen dira. |
|||
**Meategietan sortzen dira metrial berriak osos kutsakorrak direla. |
|||
*Militarra: bomba atomikoen ikerketak eta erabilpenak, ere aipatzeko da munizioa egiteko [[uranio]] empobrezitua erabiltzen dela naiz eta ez izan oso radiaktiboa. |
|||
*Ustekabezkoa: Material erradiaktiboak manipulatzerakoan gerta daiteke ezbeharrak gertatzea oso adibide nabarmena da [[Txernobylgo hondamendia]]. |
|||
== Ohartaratzeko simboloak erradiazioari buruz == |
|||
[[Fitxategi:Dimsimrad.PNG|thumb|left|200px|Erabilitako neurriak simbolorako.]] |
|||
Erradiazioaz ohartaratzeko erbiltzen den simboloa hiru hostoko trebola da. |
|||
Simbolo hau ikusten denean esan nahi du kutsatseko edo irradiatzeko arriskua dagoela horretaz aparte indikazio gehiago agertzen ohi dira. |
|||
*Kolorea: trebolaren kolorea erradiazioen intentsitatea adierazten du.Kolorea da itentsitate txikitik handira grisa, urdina verdea horia laranja eta gorria. |
|||
*Ohar gehigarriak: Trebola bakarrik agertzen denean edo punto radialekin esan nahi du kontaminazioa bakarrik kanpoaldekoa izan daitekela adibidez X-ispien antzera.Simboloa puntekin agrertzen denean esan nahi du kutsatseko arriskua dagoela. |
|||
*Leindak: Gainera eremu mota agertzen da simboloaren gainean eta arriskua behealdean. |
|||
{|{{tablabonita}} |
|||
|+''Erradiazioa ohartaratzeko simboloak eta bere deitura''<ref name="RDPSRI" /> |
|||
|- |
|||
|'''Simboloa'''||'''trebolaren kolorea'''||'''Kutsatseko arriskua'''||'''Kanpo irradiaziozko arriskua'''||'''Deitura''' |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona controlada.png|100px]]||Berdea||{{ez}}||{{bai}}||Eremu kontrolatua. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona controlada riesgo contaminación.png|100px]]||berdea||{{bai}}||{{ez}}||Eremu kontrolatua. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona controlada riesgo contaminación irradiación.png|100px]]||berdea||{{bai}}||{{bai}}||Eremu kontrolatua. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona permanencia limitada.png|100px]]||horia||{{ez}}||{{bai}}||Iraunkortasun mugatutako eremua. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona permanencia limitada riesgo contaminación.png|100px]]||horia||{{bai}}||{{ez}}||Iraunkortasun mugatutako eremua. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona permanencia limitada riesgo contaminación irradiación.png|100px]]||horia||{{bai}}||{{bai}}||Iraunkortasun mugatutako eremua. |
|||
|- |
|||
|||laranja||-||-||Iraunkortasun araututako eremua. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona acceso prohibido.png|100px]]||gorria||{{ez}}||{{bai}}||Ezin daiteke sartu eremuan. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona acceso prohibido riesgo contaminación.png|100px]]||gorria||{{bai}}||{{ez}}||Ezin daiteke sartu eremuan. |
|||
|- |
|||
|[[Fitxategi:Radiación zona acceso prohibido riesgo contaminación irradiación.png|100px]]||gorria||{{bai}}||{{bai}}||Ezin daiteke sartu eremuan. |
|||
|} |
|||
[[Kategoria:Kutsadura]] |
|||
[[Kategoria:Energia nuklearra]] |
|||
[[Kategoria:Erradioaktibitatea]] |
|||
== Ikus, gainera == |
|||
* [[Txernobylgo hondamendia]] |
|||
* [[Energia nuklear]] |
|||
* [[Erradioaktibitate]] |
|||
* [[Kutsadura]] |
|||
* [[Zentral nuklear]] |
|||
== Erreferentziak == |
|||
{{erreferentzia zerrenda|2}} |
|||
== Kanpo Loturak == |
|||
* [http://www.atsdr.cdc.gov/es/toxfaqs/es_tfacts158.html ATSDR en Español - ToxFAQs™: Yodo] Departamento de Salud y Servicios Humanos de EE.UU. (dominio público) |
|||
* [http://webgunea.haurtzaroikastola.net/oiartzunibaia/WebOrriak/Kutsadura.htm] |
|||
{{zirriborro}} |
|||
[[ar:تلوث إشعاعي]] |
|||
[[bg:Радиоактивно замърсяване]] |
|||
[[en:Radioactive contamination]] |
|||
[[fr:Pollution radioactive]] |
|||
[[ja:被曝]] |
|||
[[es:Contaminación radiactiva]] |
|||
[[fa:آلایش هستهای]] |
|||
[[pl:Skażenie radioaktywne]] |
|||
[[pt:Contaminação radioactiva]] |
|||
[[ru:Радиационная экология]] |
|||
[[sr:Нуклеарно загађење]] |
|||
[[zh:放射性污染]] |
|||
01:06, 27 martxoa 2010ko berrikusketa
 |
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da wikilari bat. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
Kutsadura erradiaktiboa energia nuklearrak eragiten duen kutsadurari esaten zaio.Kutsadura hau artifiziala edo naturala izan daiteke izan daiteke.
Energia nuklearrak erradiaktibitate handiko hondakinak sortzen ditu, denboran oso luze irauten dutenak. Batzuek milaka urtetan sortzen dute erradiaktibitatea. Erradiaktibitatearen ondorioak guztiz hondagarriak dira. Irautearen irautez organismo batzuetatik besteetara transmititzen da erradiaktibitatea kate trofikoaren bitartez, eta goi mailako organismoetan, eta gizakiarengan azkenik, metatzen da. Gainera, nahikoa da dosi txiki bat erradiaktibitatearen ondorio hilgarriei berehala antzemateko. Plutonio gramo batek milioi bat pertsonarengan minbizia sortzeko ahalmena du. Erradiaktibitate ihesek sekulako ondorioak dituzte inguruan bizi diren pertsonen osasunarengan: bat-bateko abortuak, malformazio genetikoak umeki eta haurrengan, leuzemia, tiroide minbiziak, psikologia-arazoak...
Kontaminazio posibleak
Kontaminazio erradiaktiboaz hitz egiten denean honako hauetaz hitz egiten da:
- Pertsonen kutsadura: hau izan daiteke barnekoa injeritzen deneak injektatzen denean edo arnasterakoan isotopo erradiaktiboak,edo kanpokoa material erradiaktibo gorputzarekin kontaktuan dagoenenean.
- Elikagaiek kutsadura:Izan daiteke bertan sartzea edo kanpoaldean egotea.
- Lurraren kutsadura:Izan daiteke gainazalekoa edo sakona
- Edateko uraren kutsadura:hau isotopo erradiaktibo bezala disolbatuta agertuko da.