Interlingua: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
ArthurBot (eztabaida | ekarpenak)
t robota Erantsia: ie:Interlingua
t robota Erantsia: mwl:Interlingua
129. lerroa: 129. lerroa:
[[lt:Interlingua]]
[[lt:Interlingua]]
[[ms:Interlingua]]
[[ms:Interlingua]]
[[mwl:Interlingua]]
[[nl:Interlingua]]
[[nl:Interlingua]]
[[no:Interlingua]]
[[no:Interlingua]]

15:41, 28 apirila 2010ko berrikusketa

Interlingua nazioarteko hizkuntza laguntzailea da, mendebaldeko hizkuntza gehienen lexikoan eta gramatika angloerromaniko erraztu baten oinarrituta. 1951en kaleratu zuen International Auxiliary Language Association-ek. Honen ondorioz batzuetan "IALAren interlingua" esaten zaio hitzaren beste esanahietatik bereizteko.

Giuseppe Peanoren "Latino sine Flexioneri" hasieran "intrerlingua" esan arren, erabilera hau galduz joan zen IALAren interlingua artitaratutakoan. Inerlingua nazioarteko hizkuntza laguntzaileren sinonimoa ere izan daiteke.

Sarrera

Europa eta Amerikako hizkuntza-herentzia grekolatinoa da. Gaurko hizkunztatean biziraun duen latina IALA zientzia elkarteak argitaratutako liburu batean bildu zuten hizkuntzalari eta filologo proffesionalek, 1924 eta 1951 arteko lanaren ondorioz.

Emaitza interlingua da. Gramatika migaraino erraztuta dago, eta uropear edo amerikar ikasi batek interlinguaz idatzitako testu tekniko edo zientifiko bat uler dezake berehala, eta erabiltzen hasi daiteke epe laburrean.

Erabilera praktikoa argitalpen zientifikoen laburpenetan frogatu da, batez ere medizinaren esparruan, eta halaber nazioarteko mintzaldietan erabilitako hizkuntza izan da.

Afrika eta Asiako herrientzat, interlingua mendebaldeko hizkuntzetarako giltza da, euren a"topagunea" baita.

Hizkuntzen irakaskuntzan hau bide arina da nazioarteko lexikorako, eta prestaketa ona hizkuntza erromantzeak eta ingelesa ikasteko.

Hiztegia

Interlinguak Europan eta Amerikan zabaldutako lexiko grekolatinoaren bilketa egiten du. Interlingua europar jatorriko hizkuntza guztietan "erdikoa" izatea nahi da.

Interlinguako hiztegia sistematikoki "hiruko erregala" eta "biko erregalaren" bidez lortua da, batez ere ingeles eta [[hizkuntza erromantze]etatk, eta, bigarren maila baten, aleman eta errusieratik.

Hiruko eta biko erregelak

Hizt bat interlinguako hiztegian onartzen da hurrengo lau hizkuntzetatik hirutan aurkituz gero, dagozkion aladaera fonetikoekin baina esanahia mantnduz gero:

edo aurreko lauretatik bitan egonda eta gutxienez hurrengo bietatik baten:

Gramatika

Interlinguaren gramatika angloerromaiko sinpletua da. Hizkuntza koherente baten lexikoaren erabilpena ahalbidetzen duen errazena izan behar du. Honek erabiltzen diren hizkuntzen berezitasun eta berezko formak baztertzen ditu: generoa, deklinazioa, konjugazio iregularrak...

Historia

Gramatika eta hiztegia lehen aldiz argitaratu ziren 1951ean. Alexander Gode izan zen eragile nagusia. Gramatikaren aurkibidea, interlingua-ingelesa hiztegia eta eta Interlingua a Prime Vista liburua argitaratu zituen.


Adibideak

Aitagurea:

Nostre Patre, qui es in le celos,
que tu nomine sia sanctificate;
que tu regno veni;
que tu voluntate sia facite
super le terra como etiam in le celo.
Da nos hodie nostre pan quotidian,
e pardona a nos nostre debitas
como nos pardona a nostre debitores,
e non duce nos in tentation,
sed libera nos del mal.

Giza eskubideen aitorpena:

Tote le esseres human nasce libere e equal in dignitate e in derectos. Illes son dotate de ration e de conscientia, e debe comportar se fraternalmente le unes con le alteres.

Hizkuntzari berari buruzko poema bat:

Lingua natural e musical
de parolas international
e un grammatica minimal.
Comprensibile facilemente
per personas intelligente.
Le medio de communication
adequate pro le solution
del confusion de Babylon.

Kanpo loturak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.

Txantiloi:NA lotura