Spaghetti western: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

15:39, 19 maiatza 2010ko berrikusketa

Western europarra, spaghetti western bezala ezagunagoa, Western zinema generoaren azpigenero berezi bat da. 1960 eta 1970eko hamarkadetan modan egon zen, spaghetti westerna jada gainbehera zihoan arren. Film hauetako gehienak konpainia italiar eta espainiarrek ekoiztu zituztenez, generoak laster jaso zuen spaghetti western izena (italo-western ingelesez) edo "txorixo western", film espainiarrak zirenean. Gehienak, Espainiako Almerian filmatu ziren. Ospetsua da Tabernaseko Basamortua, bertan filmatu baitziren azpigenero honetako film handi asko.

Historia

Western europar antzinakoena El emperador de California da (Der Kaiser von Kalifornien), 1936koa, Luis Trenkerrek zuzendua. Baina oso gutxi dira, genero honetako filmeetatik, espainiarrak edo italiarrak ez direnak. Hauek nagusi zirenez, ironikoki laster bataiatuak izan ziren spaghetti western izenarekin. Izena, kritikoek erabili zuten generoa gutxiesteko, baina, film hauetako batzuk, errespetuz tratatuak izan ziren.

Spaghetti westernaren ezaugarria estetika zikin baina lirain bat da, baita, itxura batean, inongo moral izpirik ez duten pertsonai batzuengatik ere, gogorrak eta burugogorrak, Western amerikarreko klitxe klasikoak baliatuz, mitoaren bidez estilo propio bat sortzeko.

Azken aldian, zuzendari amerikar askok zuzendu dituzte genero honetako filmak (Rápida y mortal, Tombstone, El asesinato de Jesse James por el cobarde Robert Ford...), edo spaghetti westerna eta beste genero batzuk nahastu dituzte (Kill Bill).

Westernen saileko ekoizpena Europan, 1962an hasi zen, baina bi urte beranduagorarte, Sergio Leoneren Por un puñado de dólares filmearekin, ez zen masa genero bihurtu. Interes berezikoa da Sergio Leonek zuzendutako dolarraren trilogia hiru filmak. Hasiera batean, kritikak eragozpenak jarri zituen, gutxiesgarria izan zela es esateagatik, eta hortik datorkio spaghetti western izena. Baina, denborarekin, genero berri bat zela onartu beharko zuen, western amerikar tradizionaletik oinarrizko osagaiak hartzen zituena, baina oso modu jatorrizkoan liraindu eta berrantolatzen zituena, Hollywoodek, armak beste legerik ez zegoela, etengabeko "salbuespen egoera"n zeuden justiziari ona eta gaizkile gaiztoaren estereotipopean estali zituen alde kritikoetan arreta berezia jarriz.

1962 eta 1976 bitartean, Italia eta Espainian, genero honetako 500 film egin ziren, kontuan izan beharreko kopurua, publikoaren eskari eztabaidaezina zegoela frogatzen duena. Egia esan, film hauetako asko ez ziren, maisu lan bezala adieraz daitezkeenak, baina gehienek, maila tekniko-artistiko duin bat zuten, musika eta diseinu arloan bereziki nabarmengarriak diren ekarpenekin, eta batzuk, berezko merituekin, europar zinearen historiara pasa dira, mundu osoko zine zuzendariengan eragina izan zutelarik.

Zine kritiko askorentzako, spaghetti westernak, zinea egiteko modua aldatu zuen. Ordurarte, musika filmeetan (salbuespen batzuk izan ezik), musika artisten ulermenera mugatua zegoen. Esaten ohi denez, Ennio Morricone eta genero honetarako bere soinu bandak izan ziren filmeetako musika ezaguarazi zutenak. Fenomeno honetatik abiatuta, jatorrizko soinu banda, funtsezko osagai bihurtu zen akziozko eskenei indarra emateko, muntaia joko batekin batera, eskena bakanduak, filmeko klimax uneetan bihurtzeko ibilgailu bezala balio izan zuelarik.

Westerna Espainian

Azpimarratzekoa da spaghetti westernak (edo txorixo westernak, modu gutxiesgarrian atzerriko kritikaren aldetik) egin zituzten espainiar zuzendari asko egon zela, garai hartan, Espainian, zinea industria baitzen. Beharbada, osperik gehien hartu zuena, Rafael Romero Marchent izan zen, baina bere anaia Joaquin Luis Romero Marchent izan zen westerna Espainian sartu zuena, 1950eko hamarkadan.

Filmeak

Zuzendariak

Aktoreak

Konposatzaileak

@@ 106. lerroa: / 106. lerroa: @@
 === 1970eko hamarkada ===
+*1970an
-* ''[[Garringo]]'' Rafael Romero Marchent ([[1970]])
-* ''[[Ha llegado Sartana]]'' Giuliano Carmineo ([[1970]])
+** ''[[Garringo]]'' Rafael Romero Marchent ([[1970]])
-* ''[[La diligencia de los condenados]]'' Juan Bosch ([[1970]])
+** ''[[Ha llegado Sartana]]'' Giuliano Carmineo ([[1970]])
-* ''[[La muerte de un presidente]]'' Tonino Valerii ([[1970]])
+** ''[[La diligencia de los condenados]]'' Juan Bosch ([[1970]])
-* ''[[Los compañeros]]'' Sergio Corbucci ([[1970]])
+** ''[[La muerte de un presidente]]'' Tonino Valerii ([[1970]])
-* ''[[¡Mátalo!]]'' Cesare Canevari ([[1970]])
+** ''[[Los compañeros]]'' Sergio Corbucci ([[1970]])
-* ''[[Oro sangriento]]'' Gianfranco Parolini ([[1970]])
+** ''[[¡Mátalo!]]'' Cesare Canevari ([[1970]])
-* ''[[Reza por tu alma... y muere]]'' Tulio Demicheli ([[1970]])
+** ''[[Oro sangriento]]'' Gianfranco Parolini ([[1970]])
-* ''[[Un dólar y una tumba]]'' León Klimowsky
+** ''[[Reza por tu alma... y muere]]'' Tulio Demicheli ([[1970]])
-* ''[[Y Dios dijo a Caín]]'' Antonio Margheriti ([[1970]])
+** ''[[Un dólar y una tumba]]'' León Klimowsky
-* ''[[Abre tu fosa, amigo, llega Sábata]]'' Juan Bosch ([[1971]])
+** ''[[Y Dios dijo a Caín]]'' Antonio Margheriti ([[1970]])
+*1971an
-* ''[[¡Agáchate, maldito!]]'' Sergio Leone ([[1971]])
-* ''[[La venganza es un plato que se sirve frío]]'' Pasquale Squitieri ([[1971]])
+** ''[[Abre tu fosa, amigo, llega Sábata]]'' Juan Bosch ([[1971]])
-* ''[[La muerte busca un hombre]]'' José Luis Merino ([[1971]])
+** ''[[¡Agáchate, maldito!]]'' Sergio Leone ([[1971]])
-* ''[[Le llamaban Trinidad]]'' Enzo Barboni ([[1971]])
+** ''[[La venganza es un plato que se sirve frío]]'' Pasquale Squitieri ([[1971]])
-* ''[[Un dólar de recompensa]]'' Rafael Romero Marchent ([[1971]])
+** ''[[La muerte busca un hombre]]'' José Luis Merino ([[1971]])
-* ''[[Un dólar para Sartana]]'' León Klimovsky ([[1971]])
+** ''[[Le llamaban Trinidad]]'' Enzo Barboni ([[1971]])
-* ''[[Un par de asesinos]]'' Rafael Romero Marchent ([[1971]])
+** ''[[Un dólar de recompensa]]'' Rafael Romero Marchent ([[1971]])
-* ''[[Condenados a vivir]]'' Joaquín Luis Romero Marchent ([[1972]])
+** ''[[Un dólar para Sartana]]'' León Klimovsky ([[1971]])
-* ''[[Gran duelo al amanecer]]'' Giancarlo Santi ([[1972]])
+** ''[[Un par de asesinos]]'' Rafael Romero Marchent ([[1971]])
+*1972an
-* ''[[I due figli di Trinità]]'' Osvaldo Civirani ([[1972]])
-* ''[[La caza del oro]]'' Juan Bosch ([[1972]])
+** ''[[Condenados a vivir]]'' Joaquín Luis Romero Marchent ([[1972]])
-* ''[[Le seguían llamando Trinidad]]'' Enzo Barboni ([[1972]])
+** ''[[Gran duelo al amanecer]]'' Giancarlo Santi ([[1972]])
-* ''[[Los buitres cavarán tu fosa]]'' Juan Bosch ([[1972]])
+** ''[[I due figli di Trinità]]'' Osvaldo Civirani ([[1972]])
-* ''[[Los hijos del día y de la noche]]'' Sergio Corbucci ([[1972]])
+** ''[[La caza del oro]]'' Juan Bosch ([[1972]])
-* ''[[Ninguno de los tres se llamaba Trinidad]]'' Pedro Luis Ramírez ([[1972]])
+** ''[[Le seguían llamando Trinidad]]'' Enzo Barboni ([[1972]])
-* ''[[Te deum|Tedeum]]'' Enzo G. Castellari ([[1972]])
+** ''[[Los buitres cavarán tu fosa]]'' Juan Bosch ([[1972]])
-* ''[[Tu fosa será la exacta... amigo]]'' Juan Bosch ([[1972]])
+** ''[[Los hijos del día y de la noche]]'' Sergio Corbucci ([[1972]])
-* ''[[Una bala marcada]]'' Juan Bosch ([[1972]])
+** ''[[Ninguno de los tres se llamaba Trinidad]]'' Pedro Luis Ramírez ([[1972]])
-* ''[[Una razón para vivir y una para morir]]'' Tonino Valerii ([[1972]])
+** ''[[Te deum|Tedeum]]'' Enzo G. Castellari ([[1972]])
-* ''[[Viva la muerte... tuya]]'' Duccio Tessari ([[1972]])
+** ''[[Tu fosa será la exacta... amigo]]'' Juan Bosch ([[1972]])
-* ''[[Y después le llamaron El Magnífico]]'' Enzo Barboni ([[1972]])
+** ''[[Una bala marcada]]'' Juan Bosch ([[1972]])
-* ''[[Ya le llaman Providencia]]'' Giulio Petroni ([[1972]])
+** ''[[Una razón para vivir y una para morir]]'' Tonino Valerii ([[1972]])
-* ''[[El bruto, el listo y el capitán]] Alberto De Martino ([[1973]])
+** ''[[Viva la muerte... tuya]]'' Duccio Tessari ([[1972]])
-* ''[[Mi nombre es... Ninguno]]'' Tonino Valerii y Sergio Leone ([[1973]])
+** ''[[Y después le llamaron El Magnífico]]'' Enzo Barboni ([[1972]])
-* ''[[Un dólar de recompensa]]'' Rafael Romero Marchent ([[1973]])
+** ''[[Ya le llaman Providencia]]'' Giulio Petroni ([[1972]])
+*1973an
-* ''[[El Genio]]'' Damiano Damiani y Sergio Leone ([[1975]])
-* ''[[I quattro dell'Apocalisse|Los cuatro del Apocalipsis]]'' Lucio Fulci ([[1975]])
+** ''[[El bruto, el listo y el capitán]] Alberto De Martino ([[1973]])
-* ''[[Keoma]]'' Enzo G. Castellari ([[1976]])
+** ''[[Mi nombre es... Ninguno]]'' Tonino Valerii y Sergio Leone ([[1973]])
-* ''[[Los locos del oro negro]]'' Enzo G. Castellari ([[1976]])
+** ''[[Un dólar de recompensa]]'' Rafael Romero Marchent ([[1973]])
+*1975an
-* ''[[El Valle de la Muerte]]'' Sergio Martino ([[1977]])
+** ''[[El Genio]]'' Damiano Damiani y Sergio Leone ([[1975]])
+** ''[[I quattro dell'Apocalisse|Los cuatro del Apocalipsis]]'' Lucio Fulci ([[1975]])
+*1976an
+** ''[[Keoma]]'' Enzo G. Castellari ([[1976]])
+** ''[[Los locos del oro negro]]'' Enzo G. Castellari ([[1976]])
+*1977an
+** ''[[El Valle de la Muerte]]'' Sergio Martino ([[1977]])
 === 1980ko hamarkada ===