Iparraldeko goi nafarrera: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
26. lerroa: 26. lerroa:


== Ezaugarriak ==
== Ezaugarriak ==
=== Malerreka eskualdeko euskara ===
* Malerrekako euskaran [[hika]] tratamendua gaur egun bizi-bizirik eta oso sendo mantentzen da.
* San / Erran (Esa): [[Malerreka]]n ''san'' (esan) eta ''erran'' hitzen arteko bi eremuen banaketa dago. [[Ezkurra]], [[Eratsun]], [[Saldias]] udalerrietan, hots, [[Ezkurra ibaia]]ren goi [[arro]]an, "esan" hitza "san" esan ohi da, adibidez: Esango diot > Sanen diot, [[Leitzaldea]] ([[Leitza]] eta [[Goizueta]]) eta [[Ultzamaldea]] ([[Igoa]] eta [[Beruete]]) eskualdeko euskararen eraginez. Aldiz, [[Zubieta]] eta [[Beintza-Labaien]] udalerrietatik aurrera gainontzeko Malerrekako udalerri guztietan, hots, Ezkurra ibaiaren behe arroan, "esan" hitza "erran" esaten da, adibidez: Esango diot > Erranen diot, [[Bortziri]] eta [[Baztan]]go euskararen eraginez. Hortaz, "san" ("esan") eta "erran" hitzen arteko muga [[Saldias]], [[Zubieta]] eta [[Beintza-Labaien]] udalerrien artean kokatzen da.
* "J" hizkia "ll"" bezala ahoskatzen da. Joan duk > Llon dok edo Llun dok, Joaldunak > Lloaldunak.
* Aditz molde bereziak ematen dira. Adibidez: Ez dut > Eztot, Hitz egin > Llolasin (Jolas egin/Solas egin).
* Malerrekako hizkeran ematen diren bertako hitzak. Adibidez: Idortu > lehortu, Iratzea > Garoa, Loie > Lokatza.
* Euskara batuko -GO atzizkia Malerrekan -EN bezala erabiltzen da. Adibidez: Esango diet > Esanen diet, Emango dizut > Emanen dizot/dizut. Halere ezaugarri hau, nafarreraren azpieuskalki guztietan ematen da.
* Jatorria gaztelanian izan eta hizkuntza horretan -ON amaiera duten hitzak euskara batuan -IA atzizkia daramate. Aldiz, Malerrekako Malerrekako euskaran (baita [[Leitzalde]] eskualdean ere) gaztelaniazko -ONA atzizkia mantentzen dute. Adibidez: Bota ezak baloia > Botazak balona. Baita erdarakada hauetan ere: gipuzkeraz esaten den "kajoia" > "kajona", gipuzkeraz esan ohi den "kabrona" iseka > "kabrona",

== Hiztegi erkatua ==
== Hiztegi erkatua ==
<center>
<center>

21:21, 23 uztaila 2010ko berrikusketa

Iparraldeko goi nafarrera
     Iparraldeko goi nafarrera mintzatzen duten udalerriak.

     Inguruko udalerriak.

Euskalkia: Goi-nafarrera
Hitz egiten den eremua: Nafarroa: Sakana, Leitzaldea, Malerreka, Bortziri, Ultzamaldea, Arakil eta Anue
Gipuzkoa: Lezo, Oiartzun, Irun eta Hondarribi
Web orria:  Iparraldeko goi nafarrera, Euskarabidearen webgunean

Iparraldeko goi nafarrera goi nafarreraren azpieuskalki bat da, Nafarroako ipar-ekialdean eta Gipuzkoako ipar-mendebaldean egiten dena.

Eremua

Iparraldeko goi-nafarrera mintzatzen den eremuak eskualde eta udalerri hauek barne hartzen ditu:

Ezaugarriak

Hiztegi erkatua

Iparraldeko goi nafarrera Euskara batua Hegoaldeko goi nafarrera
Lotsa Lotsa Alkea
Illea Ilea Biloa/illea
Belarrie/bearrie Belarria Biarrie
Lañoa Lainoa Lañoa
Ordue Ordua Ordua/ordue
Burnie Burdina Burdina
Ostirela/ortzirela Ostirala Ortzilaria/ortzileria
Bost/bortz Bost Bortz
Iru Hiru Iru
Arratorea/arratoia Arratoia Arratoia
Larogei/lautanogei Larogei Lauetanogei
Ongi etorri Ongi etorri Ongi etorri
Esan/San/erran Esan Erran
Gara Gara Gara
Gizon au Gizon hau Gizon gau/au

Erreferentziak

  1. http://www.euskarabidea.es/euskara/euskara-nafarroan/nafarroako-euskalkiak/iparraldeko-goi-nafarrera Euskarabidea.es
  2. Errenteriako euskararen kokapen dialektala, Josep del Río, Bilduma, 22. zkia

Kanpo loturak