La Tène kultura: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xqbot (eztabaida | ekarpenak)
Xqbot (eztabaida | ekarpenak)
t robota Erantsia: fy:La Tène-tiidrek
22. lerroa: 22. lerroa:
[[fi:La Tènen kulttuuri]]
[[fi:La Tènen kulttuuri]]
[[fr:La Tène]]
[[fr:La Tène]]
[[fy:La Tène-tiidrek]]
[[it:Cultura di La Tène]]
[[it:Cultura di La Tène]]
[[ja:ラ・テーヌ文化]]
[[ja:ラ・テーヌ文化]]

20:46, 15 abuztua 2010ko berrikusketa

Zelten hedapena K. a. 800-400 bitartean.

La Tène kultura Burdin Aroko kultura arkeologikoa da, zein K. a. 450 ingurutik K. a. I. mendeko erromatarren konkista arte Frantzian, Suitzan, Austrian, hegoaldeko Alemanian, Txekian, Eslovakian eta Hungarian garatu zen. Izena 1857an aurkitutako Suitzako La Téne aztarnategitik hartu zuen. Mediterraneotik zetozen eragin greziar eta etruskoari esker, Hallstatt kulturatik garatu zen zuzenean, haustura kulturalik gabe.

Kultura hau ezagutzeko hiru iturri mota ditugu: arkeologikoak, idatzizkoak eta, polemikoena, etnografikoak. Izan ere, aditu batzuen ustetan, La Teneko arte eta kulturaren elementu batzuk Europako mendebaldeko lurralde zeltetan gorde ziren.

Arkologikoki La Téne kulturako materiala erabiltzen zuten gizarteei, K. a. V. mendetik aurrera Greziako eta Erromako idazleek keltoi eta galli deitu zieten hurrenez hurren. Herodotok zeltak Danubioko iturburuan kokatu zituen, La Téne kulturako bihotzean hain zuzen ere. La Tène kultura osoa zelta herri batuarekin lotu ahal den edo ez zehazten zaila da. Arkeologoek behin eta berriro adierazten dute hizkuntzak, kultura materialak eta tribuarekiko loturak ez dutela ezinbestean bat egiten.