Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
(erabiltzaile izena ezabatu da)
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
==Wählt mich............nicht.......baffffffffffffff.......häh?!==
{{Alderdi politiko infotaula
⚫
| izena = Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata<br />Sozialdemokratische Partei Deutschlands
| ikurra = [[Fitxategi:SPD logo.svg|120px]]
| kolore = red
| presidentea = [[Franz Müntefering]]
| buruzagia =
| bozeramailea =
| desegitea =
| sorrera = [[1863]]
| egoitza = [[Berlin]]
| ideologia = sozialdemokrata eta sozialismo demokratikoa
| nazioartea = [[Europako Alderdi Sozialista]]<br />[[Sozialista Internazionala]]
| webgunea = www.spd.de
}}
'''Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata''' ([[aleman]]ez: ''Sozialdemokratische Partei Deutschlands'') [[Alemania]]ko alderdi politikoa da. [[1863]]an sortu zen. Alemaniako alderdi politikorik zaharrena da (gaur egun ordezkaritza dutenen artean) eta baita maila nazionalean afiliatu gehien dituena ere (nahiz eta azken urteetan kide asko galdu dituen). Politikaren zentru-ezkerrean kokatua dago, eta [[Europako Alderdi Sozialista]]ren kide da. Gaur egun [[globalizazio]]aren erronkei aurre egin nahi die, ekonomia modernizatuz, baina aldi berean gizarteko talderik txiroenak ahaztu gabe.


[[irudi:SPD logo.svg|rt. Politikaren erdi-ezkerrean kokatua dago, eta [[Europako Alderdi Sozialista]]ren zati da.
⚫
[[Kurt Beck]] [[Renania]]ko lehen ministroa da alderdiaren presidentea.

==Wählt mich................nicht!==

⚫
[[Kurt Beck]], [[Renania]]ko lehen ministro dena, da alderdiaren presidentea.


== Historia ==
== Historia ==
* [[1863]]ko [[maiatzaren 23]]an ADAV (''Allgemeiner Deutscher Arbeiterverein'', Alemaniako Langileen elkarte orokorra) sortu zen Ferdinand Lassalleren gidaritzapean.
* [[1869]]an [[August Bebel]] eta [[Wilhelm Liebknecht]]ek SDAP (''Sozialdemokratische Arbeiterpartei'', Alemaniako Langileen Alderdi Sozialdemokrata) sortu zuten.
* [[1875]]an [[Gotha]]n egindako kongresuan ADAV eta SDAP elkartu egin ziren, SAPD (''Sozialistischen Arbeiterpartei Deutschlands'', Alemaniako Langileen Alderdi Sozialista'') alderdia sortuz. Gothan onartutako programa [[Karl Marx]]ek gaitzetsi zuen.
* [[1878]]an legez kanpo gelditu zen [[Bismarck]]ek indarrean jarritako lege antisozialisten eraginez.
* [[1890]]ean legeztatu egin zen berriz, eta SDP (''Sozialdemokratische Partei Deutschlands'', Alemaniako Alderdi Sozialdemokrata) izena hartu zuen.
* [[1891]]n [[Erfurt]]en egindako kongresuan enpresa handiak sozializatzeko proposamena egin zuen.
* [[1912]]rako Alemaniako parlamentuan zegoen alderdirik garrantzitsuena bihurtu zen. [[Lehenengo Mundu Gerra]]n Alemaniako aginteari leial egon zen. Gerraren kontrakoak alderditik kanporatu zituzten ([[Rosa Luxemburg]], Karl Liebknecht, Hugo Haase, etab.).
* [[Weimarko Errepublika]]ren garaian KPD alderdi komunistaren aurkari sutsua izan zen. Komunistek ez zuten errepublika onartzen eta iraultza bultzatu nahi zuten; SPDk, aldiz, eguneroko politikan parte hartzen zuen eta zenbait gobernutan buru izatea lortu zuen.
* [[1933]]ko [[urtarrilaren 20]]an egindako hauteskundeetan lortutako emaitzak ez ziren [[Adolf Hitler]]en igoera geldiarazteko nahikoa izan. SPD izan zen [[1933]]ko [[martxoaren 23]]ko legearen aurka bozkatu zuen alderdi bakarra (komunistak ordurako legez kanpo zeuden); lege honen bidez, Hitlerrek legeak parlamentuaren beharrik gabe egin zitzakeen. [[Uztailaren 14]]an alderdi nazia ez beste guztiak legez kanpo utzi zituen.
* Nazismoan zehar alderdiko kide gehienak atxilotuta edo kontzentrazio esparrutan sartuta eduki zituzten. Zenbait kide [[Espainiako Gerra Zibil]]ean aritu ziren Errepublikaren alde eta [[Franco]]ren aurka.
* [[II. Mundu Gerra]] amaitu ondoren okupaturiko Alemaniako lau zatietan legeztatu zuten. Alemaniako Errepublika Federalean [[1949]]-[[1966]] bitartean oposizioko alderdi garrantzitsuena izan zen.
* [[1959]]ko [[Godesberg]]eko kongresuan [[marxismo]]a eta [[klase borroka]] kontzeptuak ezabatu egin zituen bere ideologiatik eta ongizatea eta aurrerakuntzan oinarritu zen.
* [[1966]]an lehen aldiz sartu zen Gerra osteko gobernu federalean, [[CDU]] eta [[CSU]]rekin batera.
* [[1968]]an alderdi bozkatuena izan zen eta [[FDP]]ko liberalekin batera gobernatu zuen, [[Willy Brandt]] eta [[Helmut Schmidt]]en gidaritzapean.
* Sobietarrek okupatutako Alemanian, SPD eta KPD elkarrarazi egin zituzten Alemaniako Batasun Sozialistako Alderdia (SED). Alderdi hau erregimen komunista osoan zehar agintean egon zen.
* [[1982]]an SPDk agintea galdu zuen Alemaniako Errepublika Federalean.
* [[1989]]an SPD berriz antolatu zen Alemaniako Errepublika Demokratikoan, eta Alemania biek bat egin zutenean alderdiaren bi adarrak berriz elkartu ziren.
* [[1998]]an [[Gerhard Schröder]]ren gidaritzapean hauteskundeetan garaipena lortu zuen. [[90 Aliantza/Berdeak|Berdeekin]] osatu zuen gobernua. Programa moderatua eta liberala eraman zuen aurrera. Bere helburu garrantzitsuena langabezia murriztu eta ongizate estatua erreformatzea izan zen.
* [[2002]]an garaipen estuz Berdeekin egindako gobernua berrestea lortu zuen. Hortik aurrera SPD hautesleen babesa galtzen joan zen hauteskundez hauteskunde. Alderdiko sektore ezkertiarrenek alderditik alde egin eta [[Alemaniako Ezkerreko Alderdia]] osatu zuten.
* [[2005]]eko hauteskundeetan [[Angela Merkel]]ek gidatutako CDU-CSU koalizioak alde txikiz garaipena lortu zuen. SPDk ez zuen Ezkerreko Alderdiaren babesik jaso gobernuan jarraitzeko. CDU-CSUrekin batera gobernuan sartu zen orduan. Gobernu horretan Angela Merkel kristau-demokrata da kantzillerra eta Franz Müntefering sozialdemokrata kantziller ordea.


[[1943]]an, alderdia aginte [[nazi]]engatik debekatua izan zen.
{{Alemaniako Alderdi Politikoak}}


⚫
[[Kategoria:Alemaniako alderdi politikoak]]


⚫
[[Kategoria:alemaniako alderdi politikoak]]
{{NA lotura|he}}


⚫
[[als:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[ar:الحزب الديمقراطي الاجتماعي الألماني]]
[[az:Almaniya Sosial-Demokrat Partiyası]]
⚫
[[bar:SPD]]
[[bat-smg:Vuokītėjės suocēldemuokratu partėjė]]
[[be:Сацыял-дэмакратычная партыя Германіі]]
[[bg:Германска социалдемократическа партия]]
⚫
[[br:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[bs:Socijaldemokratska partija Njemačke]]
[[bs:Socijaldemokratska partija Njemačke]]
[[ca:Partit Socialdemòcrata d'Alemanya]]
[[ca:Partit Socialdemòcrata d'Alemanya]]
⚫
[[cs:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[cs:Sociálnědemokratická strana Německa]]
[[da:SPD]]
[[da:SPD]]
[[de:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[de:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[el:Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας]]
[[el:Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας]]
[[en:Social Democratic Party of Germany]]
[[en:Social Democratic Party of Germany]]
⚫
[[eo:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[eo:Socialdemokratia Partio de Germanujo]]
⚫
[[es:Partido Socialdemócrata de Alemania]]
[[et:Saksamaa Sotsiaaldemokraatlik Partei]]
[[et:Saksamaa Sotsiaaldemokraatlik Partei]]
⚫
[[es:Partido Socialdemócrata de Alemania]]
[[fa:حزب سوسیال دموکرات آلمان]]
[[fa:حزب سوسیال دموکرات آلمان]]
⚫
[[fi:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[fi:Saksan sosiaalidemokraattinen puolue]]
[[fr:Parti social-démocrate d'Allemagne]]
[[fr:Parti social-démocrate d'Allemagne]]
[[ga:Páirtí Sóisialta Daonlathach na Gearmáine]]
[[ga:Páirtí Sóisialta Daonlathach na Gearmáine]]
[[gl:Partido Socialdemócrata de Alemaña]]
[[gl:Partido Socialdemócrata de Alemaña]]
[[gv:Partee Deynlagh Soshialagh ny Germaan]]
[[he:המפלגה הסוציאל-דמוקרטית של גרמניה]]
[[he:המפלגה הסוציאל-דמוקרטית של גרמניה]]
[[hr:Socijaldemokratska stranka Njemačke]]
⚫
[[hsb:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[hu:Németország Szociáldemokrata Pártja]]
[[hu:Németország Szociáldemokrata Pártja]]
⚫
[[id:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[hy:Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն]]
[[id:Partai Sosial Demokratis Jerman]]
[[it:Partito Socialdemocratico Tedesco]]
[[it:Partito Socialdemocratico Tedesco]]
[[ja:ドイツ社会民主党]]
[[ja:ドイツ社会民主党]]
[[ka:გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია]]
[[ka:გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია]]
[[ko:독일 사회민주당]]
[[ko:독일 사회민주당]]
⚫
[[ksh:Sozialdemokratische Partei vun Deutschland]]
[[ku:Partiya Sosyaldemokrat a Almanya]]
[[la:Socialis Democratica Factio Germaniae]]
[[la:Socialis Democratica Factio Germaniae]]
[[lt:Vokietijos socialdemokratų partija]]
[[lt:Vokietijos socialdemokratų partija]]
⚫
[[nds:Sozialdemokraatsche Partei Düütschland]]
[[lv:Vācijas Sociāldemokrātiskā partija]]
[[mk:Социјалдемократска партија на Германија]]
[[ms:Parti Demokratik Sosial Jerman]]
⚫
[[nds:Sozialdemokratsche Partei Düütschland]]
[[ne:जर्मन सामाजिक-जनवादी पार्टी]]
[[nl:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[nl:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[nn:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[nn:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
93. lerroa: 44. lerroa:
[[pdc:SPD]]
[[pdc:SPD]]
[[pl:Socjaldemokratyczna Partia Niemiec]]
[[pl:Socjaldemokratyczna Partia Niemiec]]
⚫
[[pt:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[pt:Partido Social-Democrata da Alemanha]]
[[ro:Partidul Social Democrat al Germaniei]]
[[ro:Partidul Social Democrat al Germaniei]]
[[ru:Социал-демократическая партия Германии]]
[[ru:Социал-демократическая партия Германии]]
[[sh:Socijaldemokratska partija Njemačke]]
[[sh:Socijaldemokratska partija Njemačke]]
[[simple:Social Democratic Party of Germany]]
[[simple:Social Democratic Party of Germany]]
⚫
[[sk:SPD]]
[[sk:Sociálnodemokratická strana Nemecka]]
[[sq:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[sq:Sozialdemokratische Partei Deutschlands]]
[[sr:Социјалдемократска партија Немачке]]
[[sr:Социјалдемократска партија Немачке]]
[[stq:Sozialdemokratiske Paatäi Düütsklounds]]
[[sv:Tysklands socialdemokratiska parti]]
[[sv:Tysklands socialdemokratiska parti]]
[[tr:Almanya Sosyal Demokrat Partisi]]
[[tr:Almanya Sosyal Demokrat Partisi]]
[[uk:Соціал-демократична партія Німеччини]]
[[zh:德国社会民主党]]
[[zh:德国社会民主党]]
[[zh-min-nan:Tek-kok Siā-hōe-bîn-chú Tóng]]
[[zh-min-nan:Tek-kok Siā-hōe-bîn-chú Tóng]]

21:17, 25 abuztua 2010ko berrikusketa

Wählt mich............nicht.......baffffffffffffff.......häh?!

[[irudi:SPD logo.svg|rt. Politikaren erdi-ezkerrean kokatua dago, eta Europako Alderdi Sozialistaren zati da.

Wählt mich................nicht!

Kurt Beck, Renaniako lehen ministro dena, da alderdiaren presidentea.

Historia

1943an, alderdia aginte naziengatik debekatua izan zen.

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Alemaniako_Alderdi_Sozialdemokrata&oldid=1679427"(e)tik eskuratuta