Amish: berrikuspenen arteko aldeak
Orrialde berria: thumb|250px|right|Amishtarrak. '''Amish'' edo '''amishsak''' (Pennsylvaniako alemanaz ''Amisch'', alemanaz ''Amische'') [[anaba... |
No edit summary |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Irudi:20060816-5 p081606kh-0640-515h.jpg|thumb|250px|right|Amishtarrak.]] |
[[Irudi:20060816-5 p081606kh-0640-515h.jpg|thumb|250px|right|Amishtarrak.]] |
||
'''Amish'' edo '''amishsak''' ([[Pennsylvaniako alemana]]z ''Amisch'', [[alemana]]z ''Amische'') [[anabaptismo]] doktrinako [[kristautasun|kristau]] talde bat da. Gehienbat euren bizimodu xehe, usadiozko jazkera, eta gaur egungo erosotasun zein [[teknologia]] bereganatzeko jartzen duten erresistentziarengatik ezagunak dira. 230.000 pertsona inguru dira, batez ere [[USA|Estatu Batuetako]] [[Pennsylvania]] eta [[Kanada]]ko [[Ontario]] estatuetan kokaturik daudelarik. |
'''Amish''' edo '''amishsak''' ([[Pennsylvaniako alemana]]z ''Amisch'', [[alemana]]z ''Amische'') [[anabaptismo]] doktrinako [[kristautasun|kristau]] talde bat da. Gehienbat euren bizimodu xehe, usadiozko jazkera, eta gaur egungo erosotasun zein [[teknologia]] bereganatzeko jartzen duten erresistentziarengatik ezagunak dira. 230.000 pertsona inguru dira, batez ere [[USA|Estatu Batuetako]] [[Pennsylvania]] eta [[Kanada]]ko [[Ontario]] estatuetan kokaturik daudelarik. |
||
Amishak estuki lorturiko [[kultura]] eta [[etnia]] talde bat osatzen dute, nagusiki [[Suitza]]tik joandako [[alemana|aleman hiztun]] emigranteen ondorengoak dira. [[Itun Berria]]n oso modu literalean sinisten dute eta kanpoaldeko mundutik isolaturik bizitzen saiatu ohi dira. [[Bakezaletasun]]a eta bizimodu xehearen zaleak dira. [[XVI. mendea|XVI.]] eta [[XVII. mendea|XII. mendeko]] jazkeraz jazten dira. Euretako gehienak [[Aleman Garaiera]]ren dialekto bitxi batean mintzatzen dira: [[Pennsylvaniako alemana]], nahiz eta euren buruei "suitzar amishak" deitzen dietenek, "suitzera" (Swiss) mintzatzen duten. "Pennsilvaniako herbeheretar" talde ugarietako bat besterik ez dira, hauek orokorrean [[alemania]]r jatorrikoak dira (Dutch, "hebeheretar", hitza, antzinako "Deutsch", "alemaniar", hitzetik eratorria da). Beachy Amish direlakoak, "aurreratugoak" dira, bereziki [[1960eko hamarkada]] ondoren jaiotakoak, euren jaiotetxeetan [[ingeles]]ez mintzatzen direlarik. Aipatzekoa da Amishek gainontzeko [[USA|estatubatuar]] [[ingeles|ingeles hiztunei]] "English" edo "Ingeles" deitzen dietela. |
Amishak estuki lorturiko [[kultura]] eta [[etnia]] talde bat osatzen dute, nagusiki [[Suitza]]tik joandako [[alemana|aleman hiztun]] emigranteen ondorengoak dira. [[Itun Berria]]n oso modu literalean sinisten dute eta kanpoaldeko mundutik isolaturik bizitzen saiatu ohi dira. [[Bakezaletasun]]a eta bizimodu xehearen zaleak dira. [[XVI. mendea|XVI.]] eta [[XVII. mendea|XII. mendeko]] jazkeraz jazten dira. Euretako gehienak [[Aleman Garaiera]]ren dialekto bitxi batean mintzatzen dira: [[Pennsylvaniako alemana]], nahiz eta euren buruei "suitzar amishak" deitzen dietenek, "suitzera" (Swiss) mintzatzen duten. "Pennsilvaniako herbeheretar" talde ugarietako bat besterik ez dira, hauek orokorrean [[alemania]]r jatorrikoak dira (Dutch, "hebeheretar", hitza, antzinako "Deutsch", "alemaniar", hitzetik eratorria da). Beachy Amish direlakoak, "aurreratugoak" dira, bereziki [[1960eko hamarkada]] ondoren jaiotakoak, euren jaiotetxeetan [[ingeles]]ez mintzatzen direlarik. Aipatzekoa da Amishek gainontzeko [[USA|estatubatuar]] [[ingeles|ingeles hiztunei]] "English" edo "Ingeles" deitzen dietela. |
||
| 14. lerroa: | 14. lerroa: | ||
[[Kategoria:Protestantismoa]] |
[[Kategoria:Protestantismoa]] |
||
[[Kategoria:Pennsylvania] |
[[Kategoria:Pennsylvania]] |
||
{{NA lotura|yi}} |
{{NA lotura|yi}} |
||
20:01, 14 urria 2010ko berrikusketa
Amish edo amishsak (Pennsylvaniako alemanaz Amisch, alemanaz Amische) anabaptismo doktrinako kristau talde bat da. Gehienbat euren bizimodu xehe, usadiozko jazkera, eta gaur egungo erosotasun zein teknologia bereganatzeko jartzen duten erresistentziarengatik ezagunak dira. 230.000 pertsona inguru dira, batez ere Estatu Batuetako Pennsylvania eta Kanadako Ontario estatuetan kokaturik daudelarik.
Amishak estuki lorturiko kultura eta etnia talde bat osatzen dute, nagusiki Suitzatik joandako aleman hiztun emigranteen ondorengoak dira. Itun Berrian oso modu literalean sinisten dute eta kanpoaldeko mundutik isolaturik bizitzen saiatu ohi dira. Bakezaletasuna eta bizimodu xehearen zaleak dira. XVI. eta XII. mendeko jazkeraz jazten dira. Euretako gehienak Aleman Garaieraren dialekto bitxi batean mintzatzen dira: Pennsylvaniako alemana, nahiz eta euren buruei "suitzar amishak" deitzen dietenek, "suitzera" (Swiss) mintzatzen duten. "Pennsilvaniako herbeheretar" talde ugarietako bat besterik ez dira, hauek orokorrean alemaniar jatorrikoak dira (Dutch, "hebeheretar", hitza, antzinako "Deutsch", "alemaniar", hitzetik eratorria da). Beachy Amish direlakoak, "aurreratugoak" dira, bereziki 1960eko hamarkada ondoren jaiotakoak, euren jaiotetxeetan ingelesez mintzatzen direlarik. Aipatzekoa da Amishek gainontzeko estatubatuar ingeles hiztunei "English" edo "Ingeles" deitzen dietela.
Zinema
Mundu mailan, eta ziurrenik Euskal Herri mailan ere, Peter Weir zuzendariak zuzendutako Witness filmak amish komunitatea gure artean ezagun bilakatu zuen. Filma honetan Harrison Ford, Kelly McGillis, Lukas Haas, Danny Glover, Alexander Godunov, Josef Sommer eta Viggo Mortensen aktoreek parte hartu zutelarik.
Kanpo loturak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Amish |
- Amish Studies - Amish Ikaskuntza (Ingelesez)