Hondarribia: berrikuspenen arteko aldeak

Koordenatuak: 43°21′45″N 1°47′29″W / 43.3624°N 1.7915°W / 43.3624; -1.7915
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
No edit summary
t Bot: Automated text replacement (-== Ikustekoak == +== Ondasun nabarmenak ==)
68. lerroa: 68. lerroa:
* [[Zimizarga]]
* [[Zimizarga]]


== Ikustekoak ==
== Ondasun nabarmenak ==
[[Fitxategi:Guadalupe baseliza Hondarribia.jpg|thumb|right|200px|[[Guadalupeko baseliza]].]]
[[Fitxategi:Guadalupe baseliza Hondarribia.jpg|thumb|right|200px|[[Guadalupeko baseliza]].]]
* [[Jasokundeko eta Sagarrondoko Andre Mariaren eliza]] ([[1474]] - [[1549]] artean eraikia, dorrea [[XVIII. mendea]]n)
* [[Jasokundeko eta Sagarrondoko Andre Mariaren eliza]] ([[1474]] - [[1549]] artean eraikia, dorrea [[XVIII. mendea]]n)

21:20, 12 azaroa 2010ko berrikusketa

Hondarribia
 Gipuzkoa, Euskal Herria
Hondarribia udalerria Hendaiatik ikusita.
Fitxategi:Hondarribia coat of arms.gif
Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaGipuzkoa
EskualdeaBidasoaldea
Izen ofizialaHondarribia
AlkateaAitor Kerejeta Cid (EAJ-EA)
Posta kodea20280
INE kodea20036
Herritarrahondarribiar
Ezizenabikingoak
Kokapena
Koordenatuak43°21′45″N 1°47′29″W / 43.3624°N 1.7915°W / 43.3624; -1.7915
Map
Azalera28.63
Garaiera11
Distantzia19 km Donostiara
Demografia
Biztanleria16.887 (2023)
−17 (2022)
Dentsitatea569,86 bizt/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		% 8,4
Zahartze tasa[1]% 21,27
Ugalkortasun tasa[1]‰ 48,05
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 77,92 (2011)
Genero desoreka[1]% 7,13 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 8,75 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 58,67 (2010)
Kaleko erabilera [2]% 24.6 (2016)
Etxeko erabilera[3]% 46.06 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera1203 Donostiako Forua
Webguneahttp://www.hondarribia.org www.hondarribia.org
Hiri senidetuakPeníscola


Hondarribia Gipuzkoa ipar-ekialdeko udalerria da, Txingudiko ezker aldean kokatua, Bidasoa ibaia itsasoratzen den lekuan.

Irun eta Hendaiarekin batera Txingudiko metropoli-eremua osatzen du, 90.000 biztanle dituena eta Espainia eta Frantzia estatuen artean banatua. 1203an Alfontso VIII.ak hiribildu titulua eman zion, Donostiako Forua emanez.

Gaur egun 16.000 biztanle ditu eta haren jarduera nagusiak zerbitzu sektorea, turismoa, arrantza eta nekazaritza dira. Ikuspuntu militar batetik, bere kokagune estrategikoagatik, bertan gaztelu bat eraiki zuten eta hesi batez inguratu, hiri-erdiguneak bere Erdi Aroko urbanismoa gorde du urteen joanean. Alde zaharretik kanpo Portu dago, arrantzaleen auzoa.

Historia

Sakontzeko, irakurri: «Hondarribiko historia»

1203. urtean Alfontso VIII.a Gaztelakoa erregeak Hondarribiari hiri-gutuna eman zion. Erdi Aroan Hondarribia merkataritzako portu aberatsa ere izan zen, izan ere, bertatik itsasoratzen ziren Gaztelako eta Nafarroako hainbat gai (garia, ardoa, metalak...) Flandeserako eta Europarako beste portu askotarako.

XVII. mendean.


Mendeetan zehar Hondarribia gotorleku ia menderaezina izan zen. Kuboz eta bastioiez babestutako harresiek hiri osoa inguratzen zuten. Horiek hainbat setiotan babestu zuten hiria.

XIX. mende hasieran Hondarribia erabat suntsituta zegoen, haren alde zaharrean hondamendia besterik ez zegoen. 1805ean, berriz, egoera horretatik ateratzeko udal agintariek Nafarroarekin bat egitea proposatu zuten. Erregeak proposamena onartu zuen eta Hondarribia, Irun eta Lezo Nafarroaren baitan geratu ziren. 1810ean Thouvenot jeneralak aginduaz berriro Gipuzkoara itzuli ziren.

Napoleonen garaietan hiria frantsesen menpe egon zen.

Lehen Gerra Karlistaren hasieratik karlisten eskuetan erori zen, eta haiek hiria gotortu egin zuten. Alkateak, Jose Maria Iriartek, liberala zenez, Hendaiara alde egin behar izan zuen. 1836ko uztailaren 11n George Lacy Evans, Britaniar Legio Laguntzailearen burua, hiria menderatzen saiatu zen, karlisten eta Frantziaren arteko komunikazioa deuseztatzeko asmoz. Hala ere, ez zuen bere helburua lortu, eta britainiarrek atzera egin behar izan zuten. Tropa karlistek, Gibelalde buru, ingelesei erasotzea lortu zuten eta Jaizkibelgo bidetik atzera egitera behartu zituzten,Pasaiara. Hurrengo urtean liberalak berriro saiatu ziren hiria menperatzen, eta Oiartzun eta Irun konkistatu ondoren, Hondarribiko goarnizioaren errendizioa lortu zuten 1837ko maiatzaren 17an.

Hirugarren Gerra Karlista 1872an hasi zen, baina horren eraginak ez ziren Bidasoa Behera heldu 1874. urtera arte. Urte horretan Karlosen tropek Iruni eraso zioten. Hondarribia ere inguratu zuten baina ez zuten beren asmoa bete eta setioa amaitu behar izan zuten.

Gerra bukatu ondoren, berpizkunde bat izan zen, eta udatiarren fenomeno berria aprobetxatuz, hiri berri bat eraiki zen. Zabalgunea egin zuten eta Portu auzoa hirigunea bihurtu zen alde harresituaren kaltetan.

Hondarribiko alde zaharreko enparantza.

Auzoak

Portuko auzoko etxe koloredunak

2001. urtean Udalak auzo izen ofizial hauek onartu zituen:

Ondasun nabarmenak

Guadalupeko baseliza.

Jaiak

Euskara

Sakontzeko, irakurri: «Iparraldeko goi-nafarrera»

Udala

Aitor Kerejeta Cid (Euzko Alderdi Jeltzalea) da Hondarribiko alkatea 2007ko hauteskundeez geroztik. Eusko Alkartasunarekin (Hamaikabat H1! 2009. urtetik) batera gobernatzen du Hondarribiko hiria. 2007ko hauteskundeetan EAJk 6 ziengotzi lortu zituen: Aitor Kerejeta Cid, Juan Mari Altuna Muñoa, Maite Pelaez Arregi, Arantzazu Ocio Larrañaga, Gregorio Berrotaran Etxeberria eta Maiaia Urrutia Gastesi; EAk 4 zinegotzi lortu zituen: Ion Elizalde Caballero, Xabier Tife Susperregi, Isabel Olazabal Lekuberria eta Florencio Arrieta Mendizabal; EAE-ANVk 3 zinegotzi lortu zituen: Mikel Mariskal Balerdi, Miren Legorburu Galaieta eta Asier Sistiaga Segurado; PSOEk 2: Maria Luisa Arija Soutullo eta Jesús Ignacio Álvarez Ieregi; EBk 1: Maria Angeles Santos Prieto eta PPk 1: Jose Manuel Lizarraga Dorda.

2009ko abenduan, Ramon Labordak Maria Luisa Arija ordezkatu zuen.

Borja Jauregi (Euzko Alderdi Jeltzalea) 1995 eta 2007 bitartean izan zen Hondarribiko alkatea eta Eusko Alkartasunarekin batera gobernatu zuen Hondarribia hiria.

Biztanleria

Biztanleriaren bilakaera
1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2000 2005 2006 2007 2008
4.345 5.175 5.570 6.181 5.994 7.363 8.581 10.471 11.276 13.524 14.946 15.955 16.073 16.430 16.458

Hondarribiar ezagunak

Hondarribiko gaztelua edo Karlos V.aren gazteluaren sarrera nagusia.

Herritik kanpo jaiotako hondarribiarrak

Hondarribiak bere ingurune eta lasaitasunagatik betidanik jende asko erakarri du bertan bizitzera. Haien artean honakoak:

Musika taldeak

Ekonomia

Arrantza

Hondarribiko arrantza-portua baxurako azpisektorean baizik ez da aritzen. Ontziak bi arrantza-motakoak ditu: ur azaleko arrantza (inguraketa-arrantza eta beita biziko atun-arrantza) eta artisau-arrantza (hegaluzerako eta legatzerako ontziak).

Hondarribiko arrantza-flota 2002. urtean 28 itsasontziz osatua zen. Horietako %39,5, hau da, 15 ontzi (69 marinel), artisau-arrantzakoak ziren, eta gainerako % 60,5a, hots, 23 ontzi (312 marinel), azaleko arrantzan aritzen ziren.

Hondarribiko arrantza-flotak gehien harrapatzen dituen espezieak hauek dira: lehenbizi berdela, eta gero atuna, sardina, hegaluzea eta txitxarroa.

Komunikabideak eta azpiegiturak

Kanpo loturak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Hondarribia


Hondarribia Hondarribiko auzoak Hondarribia

Akartegi • Alde Zaharra • Amute-Kosta • Arkolla • Gornutz • Jaitzubia • Mendelu • Portua • Puntalea • Zimizarga

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hondarribia&oldid=1771584"(e)tik eskuratuta