Fruiz

Fruiz
Bizkaia, Euskal Herria
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Bizkaia
Eskualdea	Mungialdea
Izen ofiziala	Fruiz
Alkatea	José Luis Elgezabal Orbe (EAJ)
Posta kodea	48116
INE kodea	48035
Herritarra	fruiztarra
Kokapena
Koordenatuak	43°19′40″N 2°47′22″W
Azalera	5,73 km²
Distantzia	22 km Bilbora
Demografia
Biztanleria	551 (2023) 1 (2022)
264 (%47,9)   (%49,4) 272
Dentsitatea	66,14 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)	% 53,22
Zahartze tasa	% 19,12
Ugalkortasun tasa	‰ 60,15
Ekonomia
Jarduera tasa	% 81,82 (2011)
Genero desoreka	% 9,09 (2011)
Langabezia erregistratua	% 7,59 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 81 (2010)
Kaleko erabilera	%  (2016)
Etxeko erabilera	% 61.1 (2016)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://www.fruiz.net www.fruiz.net

Fruiz Bizkaiko udalerria da. Mungialdeko eskualdean kokatzen den herri honek 408 biztanle zituen 2008ko erroldaren arabera.

Inguru naturala eta mugak

Fruiz Oka ibaiak sorturiko haran batean dago, ibai horrek udalerria erdigunetik zeharkatzen duela. Fruizen sakabanatutako hainbat auzo daude eta herriaren erdigunea Aldai auzoaren ingurua dugu. Aipaturiko Aldai auzoaz gain, Fruizko auzoak honakoak dira: Mandaluiz, Andeko, Olalde, Lotina, Batiz, Botiola, Plakonalde, eta Ugane.

Fruizen herri mugakideak honakoak dira: Arrieta eta Meñaka iparraldean; Gamiz-Fika hegoaldean; Morga eta Arrieta ekialdean; eta Mungia eta Gamiz-Fika mendebaldean. Fruizek garaiera txikiko hainbat mendixka ditu inguruan, Irimieta-mendi, Kirkinetu, Mamitia, Arkotxe, Lomerikamendi eta Orgabane mendiak, besteak beste.

Historia

Fruizen sorrera VIII. mendearen amaierakoa da. Garai hartan Fortunio Frunizek asturiarrak menderatu zituen Asturiazagako borrokan. Leku hartan dorretxe bat eraikitzea agindu zuen, eta dorretxe horren izenetik dator elizatearen izena. Fruizko lurretan garia, artoa eta indabak landatzen ziren, eta ondorengo hamarkadetan abeltzaintza ere garatu zen. Garapen horren seinale 1781ean ezarritako urteroko behien azoka. Azoka hori San Lorentzo baselizaren inguruetan antolatzen zen.

Gaur egun abeltzaintza azoka abuztuko bigarren igandean egiten da, herriko jaiekin bat eginik. Nekazaritzaz gain, herriaren inguruko basoek abelburuen elikadurarako eta egurra lantzeko aukera ezin hobea eskaini izan diete herritarrei.

Demografia

Urtea	1857	1877	1887	1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1991	2001	2006
Biztanleak	377	409	423	465	526	534	548	496	470	432	423	294	318	347	402

Hauteskundeak

Fruizko alkatea Eusko Alderdi Jeltzaleko Jose Luis Elgezabal Orbe da. Udaleko zinegotzi guztiak EAJ alderdikoak dira.

2007ko udal hauteskundeetako emaitzak honakoak izan ziren:

Fruizko Udala

Alderdia	Botuak	Zinegotziak
EAJ	160	7
PP	10	0

Baliogabeko botoak 54 izan ziren ( guztien %20,77), eta emandako boto zuriak 9 (botoen %3,85%). Abstentzioa %14,19koa izan zen.

Garraiobidea eta azpiegiturak

Morgako errepide nagusia BI-2121 errepidea da, honek erdigunea eta Olaldeko auzoak zeharkatzen ditu. Horrez gain, gainerako auzoak lotzeko BI-4118 eta BI-3123 errepideak daude. Garraio publikoari dagokionez, Bizkaibuseko Gernika-Mungia A3519 lineak geltokia dauka herrian, autobusa batez beste bi ordu eta erdian behin igarotzen da herritik.

Jaiak eta ospakizunak

Fruizko jaiak abuztuko lehen astean izan ohi dira, Lorentzo Deunaren ospakizunarekin batera. Horrez gain, Botiola auzoak San Migel eguneko jaiak ospatzen ditu irailaren 29an.

Sallebante eguna Abuztuak 10ean (Lorentzo Deuna) ospatzen da, Andeko auzoan dagoen baselizan.

Kultura

Ondarea

Salbatore eliza erromanikoaren garaian sortua da, baina nabeetako batzuk eta atzealdeko dorrea XVI. mendean eraikiak dira. Horrez gain, sakristiako absidearen zatietako bat XVIII. mendean eraiki zen. Mende hartan, 1731. urtean alegia, M. Larreak nabea handitu zuen. Hegoaldeko portada 1200. urte ingurukoa da eta Mungiako Zumetxagako San Migelen eta Galdakaoko Andra Mariaren parrokietako portaden antza dauka. San Salbatore eliza eta horren inguruko nekropolia babesturik daude, duten balio artistiko eta historiko handia dela eta.

Herrian beste hiru baseliza daude, Jesus Gurutziltzatuaren baseliza, Sallebante baseliza eta San Migel baseliza. Eta horiez gain, gaur egun iraganeko kontua den San Esteban baseliza ere bazegoen.

Elkarteak

Fruizek "Fruizpress" izeneko aldizkaria kaleratzen du hiru hilean behin. Horrez gain, Arrieta, Gamiz-Fika eta Meñaka udalerriekin batera "Erdupress" izeneko seihilabetekaria publikatzen du.

Herrian honako elkarte hauek daude:

• Fruiz Kirol Taldea
• Fruizko Nagusiak - FRUNA
• Kirkiñitu Mendi Taldea
• Lamiñe - Fruizko Korua

Fruiztar ezagunak

• Juan Maria Uriarte (1933-), apaiza eta apezpikua izandakoa.

Ikus, gainera

• Bizkaiko udalerrien zerrenda

Kanpo loturak

• Fruizko udalaren webgunea.

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa