Nazioarteko Unitate Sistema: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.1) (robota Aldatua: th:ระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศ |
No edit summary |
||
32. lerroa: | 32. lerroa: | ||
|[[kilogramo]] |
|[[kilogramo]] |
||
|kg |
|kg |
||
|lege fisikoetan oinarrituriko definizioa bilatzen ari da |
|||
|ez da 1000 gramoren arabera definitzen |
|||
|- |
|- |
||
|[[Denbora]] |
|[[Denbora]] |
22:58, 13 otsaila 2011ko berrikusketa
Nazioarteko Unitate Sistema (frantsesezko Système international d'unités-tik SI laburtuta) sistema metrikoaren bertsio berria da. Unitate sistemarik hedatu eta erabiliena da, bai merkataritza eta bai zientzian.
Historia
Sistema metrikoa Frantziako Luis XIV.ak aukeratutako zientzialari talde batek sortu zuen, beraien artean Antoine Lavoisier aurkitzen zela. Frantziako iraultzaren ondoren gobernu berriak sistema hau hartu zuen.
Unitateen ikurrak eta zenbakiak idazteko printzipio orokorrak 9. CGPMan proposatu ziren lehenengoz (1948, 7. erabakia). Geroago ISO nazioarteko normalkuntzarako erakundearen ISO/TC 12 komite teknikoak onartu eta osatu zituen eta ISO 31, Kantitateak eta unitateak araudia argitaratu zuen; era berean IEC nazioarteko komisio elektroteknikoaren IEC/TC 25 komite teknikoak IEC 60027 araudia argitaratu zuen. Gaur egun bi erakundeak ari dira arauak batera aztertzen eta ISO/IEC 80000, Kantitateak eta unitateak araudi bateratua argitaratzen.
Unitateak
Unitate bat erreferentzia legez erabiltzen den kantitate baten kopuru finkoa baino ez da.
SI sisteman doitasun handiz lor daitezkeen kopuruak finkatzen dira, edozein tokitan eta denboratan errepikatuak izateko modukoak direla.
Oinarrizko unitateak
SI sistemaren oinarrizko unitateak 7 dira, hurrengo taulan agertzen direnak:
Magnitudea | Izena | Ikurra | Oharrak |
---|---|---|---|
Luzera | metro | m | argiaren abiaduraren arabera definitzen da |
Masa | kilogramo | kg | lege fisikoetan oinarrituriko definizioa bilatzen ari da |
Denbora | segundo | s | denbora atomikoaren arabera definitzen da |
Korronte elektrikoaren intentsitatea | anpere | A | eremu elektrikoaren arabera definitzen da |
Tenperatura | kelvin | K | |
Sustantzia kantitatea | mol | mol | ikus, gainera, Avogadroren zenbakia |
Argi-intentsitatea | kandela | cd |
Unitate eratorriak
SI sistemaren unitate eratorriak oinarrizko unitateen biderketez (zatiketez) eta berreketez sortutako unitateak dira.
Unitate eratorri koherenteak 1 ez den ezelako zenbakizko faktorerik hartzen ez duten biderketez (zatiketez) eta berreketez osatuak daude.
SI sistemaren oinarrizko unitateek eta eta unitate eratorri koherenteek "SI-ren unitate koherenteen multzoa" deitutako unitate multzoa osatzen dute.
Izen eta ikur berezizko unitate eratorriak
Unitate eratorri koherenteen artean 22 unitatek izen eta ikur bereziak dituzte SI sisteman, honako hauek:
SI ikurrentzako arauak
SI unitateen ikurrak (eta SIarenak ez diren unitate askorenak ere) hurrengo arauak jarraituz idazten dira:
- Ikurrentzat "roman" motako tipoak erabiltzen dira. Normalean, unitateen ikurretan hizki txikiak erabiltzen dira, baina unitatearen izena pertsona baten izenetik badator ikurraren lehenengo hizkia larria da. Unitatearen izena bere osotasunean idazten denean beti idazten da letra txikiz, perpausa baten lehenengo hitza ez bada. Salbuespen bakarra "Celsius gradua" da.
- Unitateen ikurrak ez dira aldatzen pluralean.
- Unitateen ikurren atzean ez da jartzen puntu bat, esaldi baten amaierakoa ez bada.