Arte

Artikulu hau kontzeptu filosofikoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Arte (argipena)».

Gaueko kafetegia, Vincent Van Goghek 1888an margotua

Artea (sinonimoak erti eta ederti) errealitatea edo irudimena nolabait adierazteko giza-ekintza da. Horretarako tresna ezberdinak erabili ohi dira, besteak beste, materia, irudia, soinua, gorputzaren adierazpena eta abar, hartzailearen irudimena edota emozioa suspertzeko helburuarekin.

Etimologia eta historia

Arte terminoa ars-artem latinetik omen dator. Hastapenetan teknikarekin erabat erlazionatuta zegoen, grekeraz tekne (τεχνη) esaten baitzitzaion. Horrela, artea eta artisautza parekagarriak zirela esan daiteke.

Pizkundean, XV. mendearen bukaeran, artea eta artisautzaren arteko bereizketa ezartzen da: Artisauak obra errepikakorrak ekoiztuko ditu eta artistak, aldiz, obra bakarrak.

Arte Diziplinen Sailkapena

Arte Nagusiak

Arte nagusiak ikusmena eta entzumenaren bitartez hauteman egiten direnak kontsideratu dira. Tradizioz sei arte diziplina nagusi bereizi dira:

• Arkitektura
• Dantza
• Deklamazioa (Literatura eta Antzerkia)
• Eskultura
• Margolaritza
• Musika

Eskultura eta Margolaritza disziplinek Arte Plastikoak osatzen dituzte.

Bigarren Mailako Arteak

Arte objektuarekin harreman fisikoa eskatzen dituztenak dira:

• Gastronomia
• Lurringintza

XX. Mendeko Arteak

• Argazkigintza
• Bideoartea
• Komikigintza
• Zinema

Ikus, gainera

• Euskal artistak
• Ernst Gombrich

Erreferentziak

Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Artea