Psikoneuroimmunologia: berrikuspenen arteko aldeak
Orrialde berria: {{lanean|Josu}} '''Psikoneuroimmunologia''' immunitate-sistema eta nerbio-sistemaren arteko lotura aztertzen duen zientzia gaztea da, hitza 1975. urtean estreinakoz agertu ... |
|||
| 18. lerroa: | 18. lerroa: | ||
Aspalditik aipatua da burua eta gorputzaren arteko lotura, eta bere eragina gaixotasun batzuen agerpenean. [[Hipokrates]]-ek, [[Aristoteles]]-ek eta [[Galeno]]k gogo-aldarte negatiboen ahalmen kaltegarria azpimarratu zuten, osasuna nabarmen oker dezakeena. |
Aspalditik aipatua da burua eta gorputzaren arteko lotura, eta bere eragina gaixotasun batzuen agerpenean. [[Hipokrates]]-ek, [[Aristoteles]]-ek eta [[Galeno]]k gogo-aldarte negatiboen ahalmen kaltegarria azpimarratu zuten, osasuna nabarmen oker dezakeena. |
||
XIX. mendearen bukaerak medikuntza psikosomatikoaren sorrera ekarri zuen. Fisiologo batzuek emozio-egoerek aldaketa fisiologikoak sortzen zituztela egiaztatu zuten, animalia zein gizakiekin egindako esperimentuetan. Metal'nikov fisiologo sobietarrak ([[Pavlov]]-en dizipulua), esaterako, honela zioen 1928an: |
XIX. mendearen bukaerak medikuntza psikosomatikoaren sorrera ekarri zuen. Fisiologo batzuek emozio-egoerek aldaketa fisiologikoak sortzen zituztela egiaztatu zuten, animalia zein gizakiekin egindako esperimentuetan. Metal'nikov fisiologo sobietarrak ([[Ivan Pavlov|Pavlov]]-en dizipulua), esaterako, honela zioen 1928an: |
||
"''Oraindik ez dugu aintzakotzat hartu nerbio-sistemak eta psikismoak organismoaren funtzionamenduan betetzen duten zeregin garrantzitsua. Nahiz eta buru-egoera batzuek hainbat gaitz sortu. Izan ere, organo askoren jarduera ([[bihotz]]a, [[birika]]k, [[heste]]ak, [[guruin]]ak, etab) nerbio-sistemari oso lotua dago. Horregatik gaixoaren buru-egoerak garrantzi handia dauka hainbat gaixotasun fisikoren sorreran''". |
"''Oraindik ez dugu aintzakotzat hartu nerbio-sistemak eta psikismoak organismoaren funtzionamenduan betetzen duten zeregin garrantzitsua. Nahiz eta buru-egoera batzuek hainbat gaitz sortu. Izan ere, organo askoren jarduera ([[bihotz]]a, [[birika]]k, [[heste]]ak, [[guruin]]ak, etab) nerbio-sistemari oso lotua dago. Horregatik gaixoaren buru-egoerak garrantzi handia dauka hainbat gaixotasun fisikoren sorreran''". |
||
XX. mendeko 60ko hamarkadan ezarri ziren psikoneuroimmunologiaren oinarriak, saguekin egindako esperimentuetan animalien [[estres]]ak [[antigorputz]]en jaitsiera eragiten zuela frogatzerakoan <ref>Solomon, G. Moos, R. Stone, G. Fessel, W. ''Periphetal vasoconstriction induced by emotional stress in rats.'' Angiology. 1964 Aug;15:362-5</ref>. George F. Solomon psikiatrak ere nerbio-sistemak immunitate-sistemaren gain jardun zezakeela aurreratu zuen 1964an <ref>Solomon, G.F. and Moos, R.H. ''Emotions, immunity, and disease: a speculative theoretical integration.'' Archives of General Psychiatry. 1964. 11:657-674</ref> |
XX. mendeko 60ko hamarkadan ezarri ziren psikoneuroimmunologiaren oinarriak, saguekin egindako esperimentuetan animalien [[estres]]ak [[antigorputz]]en jaitsiera eragiten zuela frogatzerakoan <ref>Solomon, G. Moos, R. Stone, G. Fessel, W. ''Periphetal vasoconstriction induced by emotional stress in rats.'' Angiology. 1964 Aug;15:362-5</ref>. George F. Solomon psikiatrak ere nerbio-sistemak immunitate-sistemaren gain jardun zezakeela aurreratu zuen 1964an <ref>Solomon, G.F. and Moos, R.H. ''Emotions, immunity, and disease: a speculative theoretical integration.'' Archives of General Psychiatry. 1964. 11:657-674</ref> |
||
== Sorrera. Ader-en esperimentuak == |
== Sorrera. Ader-en esperimentuak == |
||
14:41, 3 apirila 2011ko berrikusketa
 |
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da Josu lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
Psikoneuroimmunologia immunitate-sistema eta nerbio-sistemaren arteko lotura aztertzen duen zientzia gaztea da, hitza 1975. urtean estreinakoz agertu baitzen. Prozesu psikologikoen eragina immunitate-sistemaren gain ikertzen du, agerian utziz garunak betetzen duen funtsezko zeregina, onerako zein txarrerako, hainbat gaixotasunen bilakaeran. Azken 40 urteetan egindako hamaika saiok frogatu dute burua, nerbio-sistema eta immunitate-sistemaren arteko lotura estua, neurologiaren lan-eremua psikologiarekin, immunologiarekin, endokrinologiarekin, psikiatriarekin eta erreumatologiarekin ere lotuz.
George F. Solomon aitzindariak horrela definitu zuen psikoneuroimmunologia:
"Psikoneuroimmunologia garuna (burua/jokaera) eta homeosatasia mantentzen duten sistemen (nerbio-sistema, immunitate-sistema eta sistema endokrinoaren) arteko lotura eta elkarrekintza ikertzen duen arlo zientifikoa da, elkarrekintza horrek sortzen dituen ondorio klinikoak ere aztertzen dituena".
Bi dira garuna eta immunitate-sistemaren arteko lotura-motak:
- nerbio-loturak: psikoneuroimmunologiak frogatu du immunitate-sistemaren egitura nagusiak (timoa, hezur-muina eta gongoil linfatikoak), linfozitoak dituztenak, inerbatuta daudela.
- lotura kimikoak: nerbio-sistemak zenbait hormonen jariaketa eragiten du (kortisola eta adrenalina, besteak beste), immunitate-sistemaren gain jarduten dutenak. Horrek agerian uzten du nerbio-sistema, sistema endokrinoa eta immunitate-sistemaren arteko harreman estua.
Aurrekari historikoak
Aspalditik aipatua da burua eta gorputzaren arteko lotura, eta bere eragina gaixotasun batzuen agerpenean. Hipokrates-ek, Aristoteles-ek eta Galenok gogo-aldarte negatiboen ahalmen kaltegarria azpimarratu zuten, osasuna nabarmen oker dezakeena.
XIX. mendearen bukaerak medikuntza psikosomatikoaren sorrera ekarri zuen. Fisiologo batzuek emozio-egoerek aldaketa fisiologikoak sortzen zituztela egiaztatu zuten, animalia zein gizakiekin egindako esperimentuetan. Metal'nikov fisiologo sobietarrak (Pavlov-en dizipulua), esaterako, honela zioen 1928an:
"Oraindik ez dugu aintzakotzat hartu nerbio-sistemak eta psikismoak organismoaren funtzionamenduan betetzen duten zeregin garrantzitsua. Nahiz eta buru-egoera batzuek hainbat gaitz sortu. Izan ere, organo askoren jarduera (bihotza, birikak, hesteak, guruinak, etab) nerbio-sistemari oso lotua dago. Horregatik gaixoaren buru-egoerak garrantzi handia dauka hainbat gaixotasun fisikoren sorreran".
XX. mendeko 60ko hamarkadan ezarri ziren psikoneuroimmunologiaren oinarriak, saguekin egindako esperimentuetan animalien estresak antigorputzen jaitsiera eragiten zuela frogatzerakoan [1]. George F. Solomon psikiatrak ere nerbio-sistemak immunitate-sistemaren gain jardun zezakeela aurreratu zuen 1964an [2]