Frantsesen eta Indiarren Gerra: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

19:26, 8 maiatza 2011ko berrikusketa

Frantses-indiar Gerra 1754 eta 1763 artean oraingo Kanadako eta Estatu Batuetako lurretan gertatu zen gerra da. Zazpi Urteko Gerra, 1756an lehertua, Britainia Handia eta Frantziaren arteko lehia izan zen. Itsasoen, espainiarrak ez ziren kolonia iparramerikarren eta Indiaren kontrola lortzea zen helburua. Britainia Handiak lortu zuen garaipena. Gerra europarraren atal Iparamerikarra izan zela esan daiteke Gerra franko-indiarra.

Zazpi Urteko Gerra

Sakontzeko, irakurri: «Zazpi Urteko Gerra»

Ia mende osoa zeramaten dena den amerikar kontinentean borrokaldietan, eta Europakoa baino bi urte lehenago lehertu zen. Merkatari eta finantza buruen interesak defendatzen zituen Ingalaterrak, eta inperio bat eraiki nahi zuten mundu mailako merkataritza mendean izateko. Indian eta batez ere Ipar Amerikan frantsesak oztopo ziren. Izan ere, New Orleansetik Quebeceraino hedatzen ziren lurralde frantses zabalak hamahiru koloniak itotzen zituzten.

Frantsesak XVII. mende hasieratik ezarri zituzten lehen kolonoen asentamenduak. Arazo asko izan zituzten gizaldi guztian zehar. Larruen merkataritzak “Kastorearen Gerra” deiturikoa leherrarazi zuen, borrokaldi eta liskarrak hamarkada luzeak iraun zuten Liga Irokesa (hainbat leinu indiar biltzen zituena) eta frantsesen aliatuen artean: hudoak, algonkinoak… Erran daiteke bere ondorioa sarraski latza izan zela, indiar guztiak galtzaile atera ziren frantses, ingeles, holandar, suediarren mesedetan.

Ingelesak bere aldetik ez zituzten gauzak samur izan. Nolabaiteko bakea sinatu zen XVII. mendearen hondarrean, hala ere ordea irokes eta algonkinoen arteko gerrak zenbait urtez iraun zuen. XVIII. mendearen erdialdera ere izan zen gerrarik, baina nagusigo koloniala lortzeko apustua, aurreko gizaldian hasitakoa, Zazpi Urteko Gerran erabaki zen.

Ondorioak

Asko idatzi daiteke ondorioen inguruan, Wolfeko garaipenak kolono britainiarrek frantsesei eta euren aliatuei hamarkada luzeetan zehar izaniko beldurren amaiera ekarri zuen. Epe ertain eta luzera eragingo zituen ondorioak ordea, antzeman zituzten hainbat ingeles eta frantses garaikidek. Luzez izutu dituen auzoa (frantziar boterea) mendean hartuta, laster ikasiko zuten kolonia amerikarrek britainiar “babesik” (alde batetik frantsesen aurka babestu bai, baina metropoliak beren mesedetan zebilzkien koloniak) behar ez zutela. Urte gutxi pasa ziren gerra hau amaitu eta Amerikako independentzia gerra lehertu zen arte, eta bi gatazken harremana garbia da beraz.

Ikus, gainera

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Frantsesen eta Indiarren Gerra

@@ 9. lerroa: / 9. lerroa: @@
 Frantsesak [[XVII. mende]] hasieratik ezarri zituzten lehen kolonoen asentamenduak. Arazo asko izan zituzten gizaldi guztian zehar. Larruen merkataritzak “Kastorearen Gerra” deiturikoa leherrarazi zuen, borrokaldi eta liskarrak hamarkada luzeak iraun zuten Liga Irokesa (hainbat leinu indiar biltzen zituena) eta frantsesen aliatuen artean: hudoak, algonkinoak… Erran daiteke bere ondorioa sarraski latza izan zela, indiar guztiak galtzaile atera ziren frantses, ingeles, holandar, suediarren mesedetan.
-Ingelesak bere aldetik ez zituzten gauzak samur izan. Nolabaiteko bakea sinatu zen XVII. mendearen hondarrean, hala ere ordea irokes eta algonkinoen arteko gerrak zenbait urtez iraun zuen. [[XVIII. mende]]aren erdialdera ere izan zen gerrarik, baina nagusigo koloniala lortzeko apustua, aurreko gizaldian hasitakoa, Zazpi Urteko Gerran erabaki zen.
+Ingelesak bere aldetik ez zituzten gauzak samur izan. Nolabaiteko bakea sinatu zen XVII. mendearen hondarrean, hala ere ordea irokes eta algonkinoen arteko gerrak zenbait urtez iraun zuen. [[XVIII. mendea]]ren erdialdera ere izan zen gerrarik, baina nagusigo koloniala lortzeko apustua, aurreko gizaldian hasitakoa, Zazpi Urteko Gerran erabaki zen.
 == Ondorioak ==