Mekako xerife: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robot: Cambios triviales
MerlIwBot (eztabaida | ekarpenak)
11. lerroa: 11. lerroa:


[[ar:أشراف]]
[[ar:أشراف]]
[[ca:Xerif]]
[[de:Liste der Großscherifen]]
[[de:Liste der Großscherifen]]
[[dv:މައްކާގެ ޝަރީފު]]
[[dv:މައްކާގެ ޝަރީފު]]
[[en:Sharif of Mecca]]
[[en:Sharif of Mecca]]
[[eo:Ŝarifo]]
[[es:Jerife de La Meca]]
[[es:Jerife de La Meca]]
[[fi:Šarif]]
[[fr:Chérif de La Mecque]]
[[fr:Chérif de La Mecque]]
[[he:שריף (אסלאם)]]
[[it:Sharif]]
[[lv:Šarifs]]
[[nl:Sjarief van Mekka]]
[[nl:Sjarief van Mekka]]
[[pl:Szarif]]
[[pl:Szarif]]
[[ru:Шериф (ислам)]]
[[sv:Sharif]]
[[tr:Şerif (din)]]

10:50, 25 maiatza 2011ko berrikusketa

Mekako jerifea (arabieraz شریف مکة, šarīf makka), Goi Erdi Arotik eta 1924 arte, Meka eta Medina (Saudi Arabia) hirietako erregeordeek eraman zuten titulua. Jerifearen funtzioa, hasiera batean behintzat, Islamaren bi toki santuak eta bertara joaten ziren erromesak babestea zen.

Jerife hitzak (sharif arabieraz), "noblea" esan nahi du, eta, bere alaba Fatima az-Zahra eta honen senar Ali ibn Abi Taliben bidez, Mahomaren ondorengo diren pertsonei erreferentzi aegiten die. Tribu zentzu batetan, tribu edo lurralde batetako pertsonen babeslea denarentzako ere erabil daiteke. Mekako jerifeen kasuan, bi ezaugarriak ematen ziren.

Titulua, 1201etik aurrera, haxemiarrek izan zuten, kargu hau, desagertu arte mantenduko zutenak. 1517an, jerifeak, otomandar kalifaren autoritatea onartu zuen, hala ere, jerifeek, autonomia zabal bat izan zutelarik.

1916an, azken jerifea izan zen Husayn ibn Ali eta bere semeak, otomandar boterearen aurkako altxamendu baten buru izan ziren, altxamendu honek, Arabiar Matxinada izena jaso zuelarik. Matxinada honen ondorioz, Hiyaz eskualdea Estatu independente bihurtu zen. Husayn jerifea, une horretan, kalifa bihurtu zen. Baina, 1924an, Hiyaz eskualdea, Banu Saud klanak hartu zuen, ondoko Netxd eskualdeko erregeordeak, Erdialdeko Arabian. Haxemiarrak, boteretik boteak izan ziren, eta Hiyaz, Netxdi erantsia, 1932an, Saudi Arabia estatu berria eratzeko. Saudiar dinastia ez da jerifea, hau da, ez da Mahomaren ondorengo, eta, beraz, Estatu berriko erregeak ezin zuen beretzat aldarrikatu Mekako jerife titulua. Honela, titulua desagertu zen, etengabe existitu zena Islamaren hasieratik. Hau nolabait konpondu nahian, Toki Santuen Zaindaria izeneko titulu berria sortu zen, Saudi Arabiako erregearen irudiarekin lotuta doana.